بازار؛ گروه استانها: پروژه پرشین یاقوت طرحی عظیم در زمینی به مساحت ۱۶.۵ هکتار در منطقه حیدره همدان است که پس از گذشت ۶ سال تاکنون به سرانجامی که باید نرسیده و در آن نه خبری از اشتغالزایی پنج هزار نفری وعده شده است و نه خبری از شهر جواهرات آسیا و نگین غرب کشور چراکه پروژه این روزها در سکوتی عجیب فرورفته و خبری از اجرای آن نیست.
استان همدان با توجه به موقعیت استراتژیک مکانی و جاذبه‌های گردشگری مانند غار بی نظیر علیصدر و معادن غنی سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی، می‌تواند به عنوان یکی از قطب‌های این صنعت در کشور بدرخشد.
با راه‌اندازی فاز اول عملاً می شد جلوی واردات و قاچاق سنگ‌های قیمتی به میزان یک میلیارد دلار در سال را گرفت و برعکس سالیانه میلیون‌ها دلار درآمد صادراتی داشت
فقدان وجود مجتمع عظیمی در این زمینه در همدان لمس می‌شد بنابراین طبق برنامه‌ریزی به عمل آمده ۱۱۴ کارگاه تراش در دو طبقه در زمینی به مساحت ۱۱ هزار و ۴۰۰ مترمربع و با ایجاد اشتغال در فاز اول برای ۸۰۰ نفر برنامه ریزی شد به نحوی که با راه‌اندازی فاز اول عملاً می شد جلوی واردات و قاچاق سنگ‌های قیمتی به میزان یک میلیارد دلار در سال را گرفت و برعکس سالیانه میلیون‌ها دلار درآمد صادراتی داشت.
به طرح که نگاه می کنیم در راستای اولویت‌بندی‌های انجام شده اجرای فاز اول پروژه پرشین یاقوت همدان یعنی اجرای کارگاه‌های تراش و فرآوری را اصلی‌ترین فاز این طرح بنیادین و راهبردی عنوان و تاکید شده در صورت تامین منابع مالی مورد نیاز ظرف مدت ۶ ماه پروژه تکمیل و به بهره‌برداری می‌رسد.
این مواردی است که در معرفی طرح عنوان شده اما هم چنان در حالی که ۶ سال از این حرف ها و وعده ها می گذرد هنوز خبری از راه اندازی و بهره برداری پرشین یاقوت نیست که نیست، نه خبری از راه اندازی آن است و نه علی رغم اینکه در ستاد تسهیل و موانع تولید در استان همدان به بررسی مشکلات آن پرداخته شد و تصمیم بر برداشتن سنگ ها از پیش پای این پروژه بود تحرکی دیده شد و طرح هم چنان گویی اسیر فراموشی مانده است.
دقیق که می شویم همدان ظرفیت‌های مناسبی در بخش صنعت و معدن دارد و از آنجا که در شاهراه ورودی غرب کشور قرار گرفته از توانایی‌های بالقوه‌ای برای سرمایه‌گذاری و دسترسی به بازارهای غرب کشور بهره مند است.
همدان یکی از استان‌های دارای ذخایر و ظرفیت‌های معدنی غنی و متنوع در سطح کشور است به‌نوعی که در برخی از مواد معدنی مانند آندالوزیت شیست، فلدسپات و سیلیس در ملایر و معادن دولومیت در نهاوند دارای مزیت‌های نسبی است تا جایی که هم‌اکنون دومین معدن سنگ دولومیت جهان در شهرستان نهاوند قرار دارد اما با این حال، هم چنان در زمینه خام فروشی مواد معدنی استان همدان صحبت هایی می شنویم؛ به نوعی که چندی پیش، رئیس سازمان نظام مهندسی معدن استان همدان در گفتگو با بازار مطرح کرد: متاسفانه علی رغم اینکه در فرآوری برخی از حوزه ها مناسب پیش رفته ایم اما در حوزه فرآوری سنگ های تزیینی و سنگ بری ها مناسب وارد کار نشده ایم.
محمد بشیر یوسفی یگانه در تشریح این موضوع گفت: باید در استان همدان با ورود و تجهیز ماشین آلات از حالت فرآوری و سنگ بری های سنتی خارج شویم چراکه با این روند، هم اکنون شاهد آنیم که ۸۰ درصد سنگ‌های تزیینی استان همدان به اصفهان و تهران می‌رود.
استان همدان نیازمند ایجاد یک شهرک سنگ بری است اما علی رغم پیگیری ها تاکنون این مهم محقق نشده است
وی با تاکید بر اینکه استان همدان نیازمند ایجاد یک شهرک سنگ بری است اما علی رغم پیگیری ها تاکنون این مهم محقق نشده تا بتوانیم وضعیت سنگ بری همدان را از حالت سنتی خارج و وضعیتی مدرنی در آن ایجاد کنیم، عنوان کرد: در استان همدان تعداد ۲۰ معدن سنگ تزیینی وجود دارد و سنگ بُری های همدان به لحاظ سنتی و قدیمی بودن جوابگوی ۲۰ درصد این میزان نیز نیستند.
همن صحبت ها کافی است تا ذهنمان سوی این سوال برود که چه قدم هایی در استان همدان برداشته شده است؟ آیا در کنار توجه به بهره برداری از این ظرفیت ها قدم هایی در مسیر فرآوری مواد معدنی استان همدان برداشته شده است؟
در این راستا برآن شدیم گفتگویی با محمد خاکی؛ معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان ترتیب دهیم تا علاوه بر بررسی وضعیت معادن استان، ورود سرمایه گذاران به عرصه فرآوری و ممانعت از خام فروشی مواد معدنی استان همدان؛ وضعیت شهر جواهر آسیا (پروژه پرشین یاقوت) را جویا شویم که در ادامه متن این گفتگو را می خوانید:
سرمایه‌گذاری ۲۴۴ میلیارد ریالی در استخراج معادن استان همدان
محمد خاکی در گفتگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه در سال جاری تعداد ۲۶ پروانه اکتشاف در استان همدان صادر شده است، عنوان کرد: پیش بینی می شود تا پایان سال این میزان به بیش از ۳۰ پروانه برسد.
وی با بیان این موضوع از صدور ۱۸ فقره گواهی کشف ذخایر معدنی در استان همدان سخن گفت و افزود: ذخیره اکتشافی مذکور برابر ۱۲.۵ میلیون تن با سرمایه گذاری ۱۰ میلیارد ریالی بوده است.
معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان با اشاره به اینکه تعداد ۱۴ مورد پروانه بهره‌برداری با ۱۰۰ نفر اشتغال مستقیم در استان همدان صادر شده است، عنوان کرد: به ازای هر نفر اشتغالزایی به صورت مستقیم برای ۱۶ نفر اشتغالزایی غیرمستقیم می توان در این حوزه ایجاد کرد.
ظرفیت تولید معادن از ۱۲ میلیون ۲۰۰ هزار تن به ۲۰ میلیون ۵۰۰ هزار تن رسیده یعنی به نوعی طی پنج سال گذشته هشت میلیون تن به ظرفیت اسمی معادن استان همدان اضافه شده است
خاکی از سرمایه‌گذاری ۲۴۴ میلیارد ریالی در استخراج معادن استان همدان سخن گفت و افزود: این سرمایه گذاری در جهت استخراج ۷۶۰ هزار تن از معادن استان صورت گرفته است.
وی در تشریح این موضوع با بیان اینکه بر اساس این روند ۷۶۰ هزار تن به کل ظرفیت اسمی استخراج از معادن استان افزوده شده است، اظهار کرد: ظرفیت تولید معادن از ۱۲ میلیون ۲۰۰ هزار تن به ۲۰ میلیون ۵۰۰ هزار تن رسیده یعنی به نوعی برابر ۸ میلیون تن به ظرفیت اسمی معادن استان همدان طی پنج سال گذشته اضافه شده است.
خاکی این رقم را بالاترین رشد در طی چند سال اخیر خواند و ادامه داد: ماده معدنی جزو انفال است بدین سان باید بخشی از بهای برداشت ماده معدنی به دولت داده شود که در این زمینه، طی سال جاری تا اوایل بهمن بالغ بر ۱۷۰ میلیارد ریال حقوق دولتی به حساب خزانه واریز شده است.
معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان این میزان را بی سابقه خواند و افزود: برآورد می‌شود تا پایان سال این رقم به به بیش از ۲۰۰ میلیارد ریال برسد.
خاکی در خصوص وضعیت ذخایر معدنی اکتشاف شده در استان همدان (فعال، غیرفعال و متروکه) نیز مطرح کرد: یک میلیارد و ۹۵۰ میلیون تن در معادن اکتشاف شده است که ۱۲ میلیون تن به این ذخیره اضافه شده است.
وی با بیان اینکه رتبه استان همدان در زمینه ذخایر معدنی هشتم تا دهم است، عنوان کرد: این رتبه برای همدان در مقایسه با استان های معدنی کشور چون کرمان و یزد و غیره مناسب است.
خاکی در ادامه صحبت های خود رتبه استان همدان در زمینه وضعیت استخراج از معادن را رتبه دوازدهم تا ۱۵ کشوری دانست.
چیزی به اسم طلا از معادن استان همدان کشف نشده است
معاون امور معادن سازمان صمت استان همدان در زمینه وضعیت معدن طلا در شهرستان نهاوند نیز مطرح کرد: گمانه‌هایی زده شده که آثاری از فلزات دیگر دیده شده اما احتمال اینکه طلا داشته باشد خیلی کم است و هنوز چیزی به اسم طلا از معادن استان همدان کشف نشده است.
وی با تاکید بر اینکه احتمال های زمین شناسی نشان می دهد که در این منطقه می تواند طلا وجود داشته باشد، ادامه داد: هنوز چیزی با عنوان طلا از معادن استان همدان کشف نشده است و یک مجموعه به نام پلی متال (چندفلزی) وجود دارد.
معاون امور معادن سازمان صمت استان همدان در پاسخ به خبرنگار بازار درباره فرآوری سنگ های تزئینی و قیمتی و نیمه قیمتی در استان همدان و وضعیت شهرک سنگ بری در همدان بیان کرد: فرآوری سنگ های تزیینی با میراث فرهنگی است و واحدهای تراش از طریق سازمان میراث انجام می شود و ما دربحث فرآوری پیگیری نداریم و فقط استخراج را مد نظر داریم اما در خصوص شهرک سنگ بری در زمینه سنگ های نیمه قیمتی باید گفت که به راستی همدان قابلیت ورود به این موضوع را دارد.
دامنه الوند و کوهستان الوند نیز پتانسیل های خوبی در زمینه سنگ های نیمه قیمتی دارد که می توان با ایجاد کارگاه های تراش سنگ های نیمه قیمتی در این زمینه ورود خوبی داشته باشیم
سهم زیادی از بازارهای صادراتی نداریم
خاکی ادامه داد: استان همدان جز ۵ استان دارای پتانسیل در این زمینه است که می تواند بحث اکتشاف و استخراج این نوع از سنگ ها را تخصصی ادامه دهد از سویی، دامنه الوند و کوهستان الوند نیز پتانسیل های خوبی در زمینه سنگ های نیمه قیمتی دارد که می توان با ایجاد کارگاه های تراش سنگ های نیمه قیمتی در این زمینه ورود خوبی داشته باشیم.
معاون امور معادن سازمان صمت استان همدان با بیان این که گردش مالی مناسبی در این زمینه وجود دارد اما متاسفانه سهم زیادی از این بازارهای صادراتی نداریم، عنوان کرد: ایجاد و توانمندسازی این شهرک ها در بحث شناسایی ذخایر، شناساندن پتانسیل های معدنی استان و صادرات مواد معدنی مان می تواند نقش موثری را ایفا کند.
خاکی اضافه کرد: سهم معادن از میزان درآمدهای ناخالص کشور بین ۱۰ تا ۱۵ درصد است اما این میزان در استان همدان مشخص نیست.
وی در ادامه به درباره وضعیت معدن یاقوت که به شرکت پرشین‌یاقوت واگذار شده است، عنوان کرد: اخیراً شرکت پرشین‌یاقوت تغییرات مدیریتی پیدا کرده و معدن یاقوت واگذارشده نیز هنوز به بهره‌برداری نرسیده است.
خاکی در این زمینه عنوان کرد: این معدن مشکلات محلی و راه دسترسی دارد که فعلاً فرصت داده‌ایم تا این معدن را فعال کنند اما هنوز پیگیر نیستند در حالی که این معدن، معدنی منحصر به فرد است و در صورت عدم فعال شدن این معدن، فرآیند قانونی سلب بهره‌برداری و تنفید آن به دیگری دنبال خواهد شد.
بسیاری از معادن نزدیک روستاها هستند که در فعالیت کشاورزی و معدن کاری تعارض ایجاد می‌کنند
معاون امور معادن سازمان صمت استان همدان با تاکید بر اینکه فعال‌سازی معادن متروکه جزو اولویت‌های سازمان است، عنوان کرد: معادن مشکلاتی دارند که یکی از مشکلات بزرگ معادن، مشکل محلی بوده که به راحتی قابل حل و فصل نیستند به‌طوری که خیلی از معادن نزدیک روستاها هستند که در فعالیت کشاورزی و معدن کاری تعارض ایجاد می‌کنند بدین سان با توجه به مشکلات هر معدن، به آن فرصتی برای احیا و فعال سازی داده می شود.
در زمینه مواد معدنی جزو ۱۰ کشور برتر دنیا هستیم
خاکی با تاکید بر اینکه بخش معدن کم ترین ضربه را از تحریم‌ها خورده است، اظهار کرد: در زمینه مواد معدنی جزو ۱۰ کشور برتر دنیا هستیم و مواد معدنی برای ما خیلی باارزش است بدین سان، تلاش داریم تا معادن متروکه را به چرخه تولید بازگردانیم.
وی در پاسخ به خبرنگار بازار در خصوص وضعیت معادن غیرفعال استان همدان و عوامل موثر بر این وضعیت مطرح کرد: درحال حاضر، بالغ بر ۲۸۵ معدن در استان همدان داریم که براساس آخرین رصد ۸۵ معدن در استان غیرفعال است که سرمایه گذاری، مسائل محلی و مشکلات قانونی معادن، مشکلات اداری، تغییرات قیمتی و غیره از دلایل غیرفعال بودن این معادن بوده است.
معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان تاکید کرد: طی یکسال اخیر بالغ بر ۷۵ معدن در سطح استان همدان فعال شده اند.
صحبت ها عنوان می کند که زمان آن رسیده تا فرصت ها برای احیای پروژه پرشین یاقوت را خاتمه داده و صبر در این مسیر را به سمت دیگری هدایت کنیم تا بتوانیم به جای مغفول ماندن ظرفیت های این پروژه عظیم که می تواند نقش موثری در توسعه اقتصادی، گردشگری و صنعتی استان داشته باشد، به سمت توسعه آن حرکت کنیم.
آیا واقعاً قرار است وضعیت معدن ۷۰ تنی یاقوت آبی همدان همچنان نامعلوم بماند؟ آیا یاقوتی از این معدن برداشت شده یا خواهد شد؟ یا هم چنان این پروژه را در گرداب مشکلات و غبار فراموشی نظاره گر خواهیم بود؟
وضعیت ذخایر معدنی در استان همدان نشان از ظرفیت های بالقوه بسیاری در این عرصه است
از سویی دیگر، پیگیری ها در خصوص وضعیت ذخایر معدنی در استان همدان نشان از ظرفیت های بالقوه بسیاری در این عرصه دارد که امید است شاهد قدم های جدی از سوی مسئولین استانی و پیگیری نمایندگان مردم استان در مجلس باشیم تا نه تنها در عرصه شناسایی و معرفی این ظرفیت ها گام های موثری را شاهد باشیم بلکه در مسیر فرآوری و صنایع تبدیلی مربوطه آن از جمله راه اندازی شهرک سنگ بری نیز بر برنامه ریزی ها جامه عمل پوشیده و سرمایه گذاران مناسبی پا به این عرصه بگذارند.
نظر شما