بازار؛ گروه بین الملل: «محمدباقر قالیباف»، رئیس مجلس شورای اسلامی ایران به دعوت «ویچیسلاو والودین»، رئیس دومای دولتی روسیه راهی این کشور شد و علاوه بر اینکه حامل پیام مهمی از رهبر معظم انقلاب اسلامی است، قرار است در این سفر ارتقای همکاری‌های ایران و روسیه به سطح راهبردی و افزایش تعاملات اقتصادی از سوی مقامات دو کشور به بحث و بررسی گذاشته شود.
آن گونه که «بابک نگاهداری»، مشاور و رئیس حوزه ریاست مجلس توضیح داده است، در این سفر علاوه بر تقویت همکاری‌های اقتصادی در قالب روابط دوجانبه، همچنین تقویت روابط تجاری در قالب اتحادیه اوراسیا که ایران عضو ناظر آن است و همچنین بحث درباره کریدور شمال و جنوب از مهمترین موضوعات مورد توجه در سفر قالیباف به روسیه خواهد بود.
براین اساس به نظر می رسد در جریان سفر رئیس مجلس شورای اسلامی ایران به روسیه دو موضوع «اتحادیه اوراسیا» و همچنین «کریدور شمال و جنوب» از مسائل مهمی باشد که قرار است در دیدار با مقامات روسی مورد بحث قرار گیرد.
اتحادیه اوراسیایی: دروازه ورود ایران به اوراسیا
ایران در حال حاضر عضو ناظر اتحادیه اقتصادی اوراسیا است و علاوه بر ایران ۱۰ کشور دیگر نیز عضو ناظر این اتحادیه هستند، اما شاید برای هیچکدام از دیگر کشورها به اندازه ایران عضویت کامل در این اتحادیه تعیین کننده و مهم نباشد.
اقتصاد ایران در حال حاضر تحت شدیدترین رژیم تحریم های آمریکاست و همین شرایط باعث شده تا هر روزنه اقتصادی برای گشایش بازارهای تجاری بین المللی برای ایران بسیار ارزنده باشد و «اتحادیه اقتصادی اوراسیا» نیز در شرایط تداوم تحریم های سخت آمریکا به عنوان یک فرصت قابل توجه برای تهران به شمار می رود. به عبارت دیگر همزمان با محدودیت های اعمالی خزانه داری آمریکا برای تعاملات تجاری و حتی انرژی با ایران، کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا که شامل شرکت های غیرغربی هستند، توان و امکان بیشتری برای تعامل تجاری با ایران در مقایسه با شرکت های اروپایی و غربی خواهند داشت و ایران نیز همین ظرفیت تجاری و اقتصادی اتحادیه اقتصادی اوراسیا بویژه همزمان با تحریم‌های یکجانبه آمریکا را در نظر دارد.
این اتحادیه همچنین بیش از ۲.۵ درصد از جمعیت کل جهان را داراست و مجموع تولیدات نفت و انرژی آن به بیش از ۱۴ درصد از کل تولید نفت جهان می رسد. اتحادیه اقتصادی اوراسیا همچنین از نظر زیرساخت های ارتباطی نیز موقعیت به نسبت مناسبی دارد و با ۱۰۷ هزار کیلومتر راه آهن به عنوان منطقه‌ای با زیرساخت قابل توجه به شمار می رود.
در صورت پیوستن کامل ایران به اتحادیه مذکور، بلوک قدرتمندی از انرژی در حوزه تولید نفت ایجاد خواهد شد که این بلوک قدرتمند به افزایش وزن استراتژیک اتحادیه اورآسیا منجر خواهد شد.
مزیت جغرافیایی این اتحادیه نیز برای ایران، هم مرز بودن با ارمنستان به عنوان یکی از اعضای اتحادیه اوراسیاست که سهولت دسترسی برای تجارت زمینی را برای ایران ایجاد خواهد کرد و از طریق ارمنستان ایران می تواند روابط تجاری خود با اعضای اتحادیه یاد شده را تا قزاقستان و قرقیزستا ادامه دهد.
توافق با اتحادیه اقتصادی اوراسیا که در حال تبدیل شدن به یکی از قطب‌های مهم اقتصادی و سیاسی جهان است، علاوه بر اهمیت اقتصادی و تجاری، منافع سیاسی نیز برای طرفین به همراه دارد. همگرایی منطقه‌ای تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر ثبات و امنیت اقتصادی دارد و به دلیل نزدیکی و دسترسی ایران به اتحادیه اقتصادی اوراسیا، امکان گسترش همکاری‌ها در بخش های مختلف اقتصادی، سیاسی، بانکی، حمل و نقل و خدمات فنی و مهندسی فراهم است.
از سوی دیگر روسیه نقش قابل توجه و نفوذ غیرقابل انکاری در ساختار اتحادیه اقتصادی اوراسیا دارد و از همین روست که حال بحث بر سر عضویت کامل ایران در اتحادیه مذکور، یکی از موضوعات مورد توجه در سفر رئیس مجلس شورای اسلامی به روسیه و دیدار با مقامات این کشور خواهد بود.
ایران و «کریدور شمال و جنوب»
علاوه بر اتحادیه اقتصادی اوراسیا، برای ایران «کریدور یا راه گذر شمال و جنوب» نیز در روابط با روسیه بسیار مهم است.
راه گذر حمل و نقل شمال – جنوب از جمله ده راه گذر ترانزیتی ریلی و ترکیبی تعریف شده در نشست کشورهای عضو اتحادیه اروپایی در هلسینکی در سال ۱۹۹۲ است که به عنوان شاهراه ترانزیتی شماره ۹ میان سه کشور ایران، روسیه و هند به تصویب رسید. توافقنامه این کریدور نیز در سپتامبر سال ۲۰۰۰ میلادی بین سه کشور یاد شده به عنوان مؤسسان کریدور شمال- جنوب در سن پترزبورگ به امضا رسید.
در آخرین اجلاس سه جانبه راهآهن ایران، روسیه و آذربایجان به منظور فعال‌سازی کریدور شمال – جنوب، تعرفه‌ها برای حمل کانتینری بار ترانزیتی در این کریدور ۵۰ درصد کاهش یافته و با موافقت کشور آذربایجان، عوارض گمرکی نیز برای ورود کامیون‌های مسیر شمال- جنوب به این کشور حذف گردیده است، اما این راه گذر یا کریدور مهم هنوز نتوانسته به حداکثر ظرفیت خود دست یابد و تکمیل مسیرهای ریلی و راه آهن مهمترین بخشی است که نیازمند تکمیل و توسعه است.
در این راستا، علاوه بر ایران، دیگر کشورهای اصلی مشارکت کننده در این راه گذر مهم بین المللی بویژه روسیه لازم است تا زمینه حذف تدریجی برخی موانع گمرکی و همچنین ایجاد مشوق های لازم برای استفاده شرکت ها و بازرگانان بین المللی را فراهم آورند و با توجه به آن که بخش قابل توجهی از این مسیر از خاک فدراسیون روسیه می گذرد، مشارکت جدی روس ها در این پروژه بسیار حائز اهمیت است.
در مردادماه امسال و در جریان یازدهمین اجلاس گروه کاری همکاری‌های حمل و نقل فدراسیون روسیه و جمهوری اسلامی ایران دو طرف بر دیپلماسی حمل‌ونقل در خدمت کشتیرانی در دریای خزر و توسعه کریدور شمال-جنوب و همچنین گسترش همکاری حمل‌ونقلی ایران و روسیه تاکید شد و حال نیاز است تا این توافقات به صورت جدی تری در جریان سفر رئیس مجلس به مسکو دنبال شود.
از سوی دیگر برقراری خط کشتیرانی بین بنادر ایران و روسیه از مهمترین اقداماتی است که برای تجاری‌سازی کریدور شمال – جنوب می بایست انجام شود و در راستای این هدف نیز دو طرف می بایست تاسیس شرکت‌های مشترک کشتیرانی در دریای خزر و مشارکت در صنعت کشتی‌سازی را در دستور کار قرار دهند که انتظار می رود این موضوعات نیز با هدف تقویت و توسعه راه گذر شمال و جنوب مورد توافق مقامات ایرانی و روسی در جریان سفر قالیباف به مسکو قرار گیرد.
نظر شما