بازار گروه استانها: خراسان جنوبی جزو استان‌هایی است که به عنوان گنجینه گیاهان دارویی شناخته می‌شود، یکی از این گیاهان دارویی که مزیت‌های اقتصادی فراوانی برای مردم منطقه داشته است آنغوزه نام دارد که مانند دیگر گیاهان دارویی استان، بدون برند و نامی از خراسان جنوبی به استانها و کشورهای دیگر صادر شده است.
اکنون نیز با برداشت‌هایی که انجام شده است گویا در سال‌های آتی با کمبود آن مواجه خواهیم شد. در همین راستا با بهره برداران این گیاه و مسئولان منابع طبیعی خراسان جنوبی گفت و گو کردیم.
جلوگیری از مهاجرت
محمد نعمتی، یکی از مجریان طرح آنغوزه در استان می‌باشد که در این باره در گفتگو با بازار گفت: به عنوان مجری طرح در مزایده شرکت می‌کنیم و بعد از بُرد در این مزایده‌ها، آنغوزه ها را از بهره برداران که افراد بومی منطقه هستند، خریداری و صادر می‌کنیم.
وی با بیان اینکه در هر روستا چندین طرح اجرا می‌شود، عنوان کرد: طرح آنغوزه اشتغال‌زایی خوبی برای مردم داشته و از مهاجرت در آن مناطق جلوگیری کرده است.
به گفته وی آنغوزه به صورت فله و خام به کشورهای افغانستان و هندوستان صادر می‌شود و اگر زیرساخت‌ها در استان مهیا و فرآوری روی این محصول انجام شود می‌توان به ارزآوری خوبی برای خراسان جنوبی رسید.
نعمتی در زمینه قاچاق این گیاه دارویی نیز گفت: از مردم عادی خریداری می‌شود و از آنجایی که حجم زیاد است نظارتی هم نمی‌توان انجام داد و چون دیگر بهره مالکانه دولت را پرداخت نمی‌کنند به نفع آنان تمام می‌شود.
بهره برداران ساماندهی شوند
علی بیگی، یکی از بهره برداران بومی گیاه آنغوزه با بیان اینکه ۱۲ سال به این کار مشغول است، عنوان کرد: آنغوزه کاری فصلی است و منفعت آن در این است که هر کس با توجه به تجربه و تلاش خود درآمد هم دارد.
به گفته وی یک کیلو شیرابه آنغوزه حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و کشته آن حدود ۴۰۰ هزار تومان فروش می‌رود.
وی از منابع طبیعی درخواست کرد که بهره برداران بیمه شوند یا شرکت تعاونی داشته باشند تا به صورت ساماندهی شده به کار خود بپردازند و نگران آینده نباشند.
یک کیلو شیرابه آنغوزه حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و کشته آن حدود ۴۰۰ هزار تومان فروش می‌رود
کمبود آنغوزه
محمد آزاد، یکی دیگر از بهره برداران آنغوزه در خراسان جنوبی نیز در گفتگو با بازار عنوان کرد: آنغوزه درآمد خوبی دارد اما مشکلی که ایجاد شده است کم شدن این گیاه است.
وی با اشاره به اینکه با کشت مجدد آنغوزه حدود ۵ سال طول می‌کشد تا به بهره برداری برسد، گفت: در گذشته به فکر آن نبوده‌ایم و اکنون به مشکل برخورده‌ایم.
آزاد تقاضا کرد که در این شرایط کمبود آنغوزه دولت از بهره برداران حمایت کند تا این مدت نیز تمام شود.
به گفته وی با توجه به درآمد خوب آنغوزه تمایل دارم فرزندانم هم به این سمت بیایند اما با وجود مشکل پیش آمده نگران آینده آنها هستم.
اشتغال‌زایی برای هزار خانوار
کارشناس مسئول بهره برداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی هم در این زمینه در گفتگو با خبرنگار بازار با اشاره به اینکه ۲۲ رویشگاه آنغوزه در خراسان جنوبی داریم، اعلام کرد: در مناطق کوهستانی این استان در شهرستان‌های چون طبس، بشرویه، نهبندان و قاین یافت می‌شود و از حدود ۴ نوع آنغوزه موجود در استان فقط یک نوع آن به عنوان گیاه دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
علی رمضانی با بیان اینکه هزار هکتار طرح آنغوزه در حال اجرا است، تصریح کرد: برای حدود هزار خانوار نیز اشتغال‌زایی کرده است.
وی بیان کرد: در این مناطق ۸ نفر مجری طرح داریم که خرید و جمع‌آوری و صادرات از افراد بومی را انجام می‌دهند ولی به دنبال آن هستیم که هر فرد بومی خود به مرحله صادرات دست پیدا کند و واسطه‌ای نداشته باشند.
به گفته وی در دل کویر گنجینه نهفته‌ای داریم و باید با تشکیل اتحادیه به سمت برند سازی آن برویم.
تعهد بذرپاشی دوبرابر سطح برداشت
کارشناس مسئول بهره برداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی در پاسخ به مشکل کمبود آنغوزه در استان به خبرنگار بازار گفت: منابع طبیعی سطح زیرکشت برای زراعی کردن این گیاه دارویی ندارد و آنغوزه رویش گاه‌های خود را دارد.
رمضانی افزود: اما تعهد دارند که دو برابر سطح برداشت خود را بذرپاشی داشته باشند و اگر این کار اجرایی نشود تخلف محسوب می‌شود.
وی در زمینه عُرف بندی مراتع بیان کرد: از لحاظ قانونی این کار مشکل است چرا که در آینده ایجاد حق می‌کند و مالکیت آن را برای خود می‌دانند.
به گفته وی برای ساماندهی بهره برداران برنامه‌هایی داریم که در مرحله اول آموزش تشخیص آنغوزه به عنوان گیاه دارویی و علوفه را داریم و افرادی که مجوز برداشت علوفه آنغوزه برای خوراک دام دارند شناسایی می‌شوند.
رمضانی ادامه داد: در مرحله دوم افرادی که صلاحیت برداشت آنغوزه را دارند شناسایی و به عنوان شغل فصلی به اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی معرفی می‌شوند و پیگیر آن هستیم که به عنوان رده شغلی معرفی شود و از مزیت‌های آن بهره مند شوند.
وی بیان داشت: این کار فرا سازمانی است و چندین سازمان باید با ما همکاری کنند تا اجرایی شود.
دانش لازم برای فرآوری آنغوزه را نداریم
کارشناس مسئول بهره برداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی با بیان اینکه ۹۸ درصد گیاه آنغوزه صادر می‌شود، گفت: عمده این محصول به هندوستان صادر می‌شود و در صنعت غذایی و دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
رمضانی افزود: عمدتاً شیره آنغوزه در بین مردم ثروتمند و کِشته آن در بین مردم فقیر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۹۸ درصد گیاه آنغوزه به هندوستان صادر می‌شود و در صنعت غذایی و دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد
وی در زمینه فرآوری محصول در استان بیان کرد: علم و دانش این کار را نداریم و دانش آن را نیز دیگر کشورها مانند هندوستان در اختیار ما قرار نمی‌دهند تا بتوانیم در این راه گام برداریم.
به گفته وی اما برای برند سازی خود این محصول پیگیری‌هایی در حال انجام است و نیاز به زیرساخت‌هایی داریم که حداقل بسته بندی آنغوزه با برند بومی ایران و خراسان جنوبی که از با کیفیت ترین نوع آنغوزه می‌باشد، در خراسان جنوبی انجام شود.
نگهداری، حمل و جمع‌آوری بدون مجوز آنغوزه قاچاق است
کارشناس مسئول بهره برداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی درباره قاچاق این محصول هم عنوان کرد: در سنوات گذشته قاچاق محسوب نمی‌شد ولی از تاریخ پنجم آذرماه سال گذشته دستورالعمل آن آمده است نگهداری، حمل و جمع‌آوری آن بدون مجوز، قاچاق است.
رمضانی افزود: در صورت کشف، کالا به نفع دولت ضبط می‌شود. به گفته وی اکنون حمل و نقل هر نوع گیاه دارویی بدون مجوز قاچاق است و ضبط می‌شود که ضبط و پرداخت جریمه خود مانعی برای قاچاق است.
وی تصریح کرد: همچنین در گذشته کارت بازرگانی یک بار مصرف برای کشاورزان با هر کد ملی داده می‌شد که برخی افراد با خرید این کارت و پرداخت چند میلیون به کشاورز چندین میلیارد صادرت داشتند.
رمضانی افزود: در همین راستا از سال ۹۷ در اتحادیه گیاهان دارویی کشور فقط افراد حقیقی و حقوقی که صلاحیت و اهلیت کامل آنها تأیید شود، اجازه صادرات دارند.
با توجه به گفت و گوهای انجام شده یکی از مهمترین مشکل خراسان جنوبی در بخش آنغوزه کمبود آن و نبود برند با نام استان است که باعث می‌شود مانند همیشه این استان محروم و مظلوم دیده شود.
در همین راستا مسئولان خراسان جنوبی باید برای بذرپاشی این محصول قوانین سختگیرانه‌تری را اجرایی کنند تا در آینده شاهد انقراض آن نباشیم، همچنین هر چه سریع‌تر برای برند سازی این محصول کاری انجام شود و زیرساخت‌ها و حمایت‌های لازم دیده شود.
نظر شما