سجاد صفری؛ بازار: سنگ آهن، عنصری فلزی است و ۵ درصد از پوسته زمین را در بر گرفته است. با استخراج سنگ آهن خام از زمین و جداسازی ناخالصی ها، پودر تیره رنگ نقره ای و قهوه ای آهن به دست می آید. این عنصر به راحتی اکسیده می شود و به تنهایی، چندان محکم نیست و برای افزایش استحکام آن جهت استفاده در بخش هایی چون ساختمان سازی، آلیاژ آن با استفاده از عناصر بسیاری تهیه می شود. این عناصر متفاوت هستند و متداول ترین آن ها نیکل و کروم است.
گفتنی است، سنگ آهن، ماده اولیه تولید فولاد است و ۹۸ درصد سنگ آهن استخراج شده در سطح جهان برای تولید فولاد به کار می رود. صنایع خودرو سازی و ساخت و ساز، بخش های اصلی مصرف کننده فولاد هستند و در نتیجه میزان تقاضای فولاد این بخش ها بر تقاضا و قیمت سنگ آهن تاثیر گذار است.
سنگ آهن جایگزین مستقیمی ندارد
باید توجه داشت که برای تولید یک تن آهن در یک کوره بلند، به ۷۵.۱ تن سنگ آهن، ۷۵۰ کیلو زغال سنگ و ۲۵۰ کیلو سنگ آهک، نیاز است که ۵.۴ متریک تن، هوا نیز، مصرف می کند. دمای هوا در مرکز کوره به ۱۶۰۰ درجه سانتیگراد می رسد. در فرایند تولید روش های مختلفی از جمله کوره بلند، وجود دارد.
سنگ آهن جایگزین مستقیمی ندارد ولی مصرف کننده اصلی آن یعنی فولاد جایگزین هایی دارد. از جمله رقابت بالایی با فلزات دیگری چون آلومینیوم دارد که مصرف آن در صنایعی چون خودرو سازی رو به افزایش است. همچنین در تولید کانتینر، پلاستیک و شیشه جایگزین هایی برای فولاد هستند. از دید دیگر، فلزاتی چون آلومینیوم برای تولید، نیازمند درصد زیادی مصرف برق هستند در نتیجه مصرف فولاد رایج تر است. حجم محدودی از آهن قراضه مجددا بازیافت می شود ولی بازیافت فولاد از هر فلز دیگری بیشتر است. گرچه از بازیافت قراضه، فولاد نیز تولید می شود ولی حجم کلی آن در حال حاضر کافی نیست.
در سال ۲۰۰۹ تولید سنگ آهن جهان، معادل یک میلیارد و ۶۹۱ میلیون و ۱۵۰ هزار تن بوده که ۲.۳ درصد نسبت به سال ۲۰۰۸ افت داشته است. این کاهش در امریکا و اروپا رخ داده که تولید سنگ آهن امریکا ۲/۲۸ درصد و اروپا ۴/۱۱ درصد افت داشته است.
تولید کننده اصلی سنگ آهن استرالیا است و پس از آن چین و برزیل در رده های بعدی قرار دارند و دیگر تولید کنندگان بزرگ، روسیه و آمریکا هستند.
صنعت فولاد بزرگترین، مصرف کننده سنگ آهن است چرا که ۹۸ درصد تولید سنگ آهن جهان را استفاده می کند. در نتیجه میزان تولید فولاد نیاز به سنگ آهن را آشکار می سازد. همچنین در بخش هزینه تولید فولاد، سنگ آهن و زغال سنگ ۷۵ درصد هزینه ها را در بر می گیرند. آسیا همچنان تولید کننده اصلی فولاد است و در آسیا کشور های چین و هند برترین تولیدکنندگان فولاد هستند. چرا که حجم فعالیت های زیر ساختی در این دو کشور بالا است و نیاز فولاد آن ها بیشتر است. گرچه کشورهایی چون هند رشد اقتصادی بالایی داشته اند ولی برای آن که این روند صعودی در درازمدت ماندگار باشد باید مسیر رشد اقتصادی خود را تغییر دهند و تقاضای بخش هایی چون خودرو سازی را قوی تر سازند.
موضوع قیمت گذاری سنگ آهن، کنسانتره و گندله در ماه ها و سال های گذشته روش درستی نبوده است
قیمت جهانی سنگ آهن رو به افزایش است
رییس انجمن سنگ آهن ایران در خصوص بالا رفتن قیمت جهانی سنگ آهن، گفت: بالا و پایین رفتن قیمت جهانی سنگ آهن طی سال های گذشته، بارها تجربه شده است و ایران در سال های ۸۶ تا ۸۷ تجربه سنگ آهن ۱۷۰ دلاری را داشته است و این چیزی نیست که برای اولین بار اتفاق افتاده باشد. این افت و خیزها در این بازار وجود دارد و همان سنگ آهن ۱۷۰ دلاری در آن سال ها طی بحران جهانی فولاد، بعد از چند ماه به ۶۰ تا ۷۰ دلار رسید.
«مهرداد اکبریان» اظهار داشت: قیمت جهانی سنگ آهن در شرایط فعلی رو به افزایش است و نمی توان پیش بینی کرد این روند افزایشی چند ماه ادامه پیدا خواهد کرد یا رقم بعد از ۱۷۰ دلار چه میزانی خواهد بود. باید به صورت تخصصی در این زمینه کارشناسان نظر بدهند ولی بحث عمده، این است که هر چقدر قیمت های جهانی بالا می رود شکاف قیمتی بین معامله این کالا در ایران و جهان افزایش پیدا می کند و این معضل خودش را بیشتر و بیشتر نشان می دهد و موضوع حادتر می شود. لذا ما واقعا از بالا رفتن جهانی قیمت سنگ آهن استقبال نمی کنیم و حتی راضی نیستیم قیمت این کالا در داخل به گونه ای بالا برود که بحث کنسانتره سازی و فولاد را تحت شعاع خودش قرار دهد و ای کاش همه چیز در حالت تعادل رقم بخورد.
وی به موضوع قیمت سنگ آهن در داخل پرداخت و تصریح کرد: باید قبول کنیم که موضوع قیمت گذاری سنگ آهن، کنسانتره و گندله در ماه ها و سال های گذشته روش درستی نبوده است و علت های مختلفی داشته که بارها درباره آن صحبت شده است و این باعث شده خسارت های فراوانی به حوزه کسب و کارهای سنگ آهن وارد شود و وظیفه ما این بوده که نسبت به این موضوع اعتراض کنیم و تاکید کنیم روش های قیمت گذاری عوض شود.
اکبریان افزود: این اعتراض ها منجر به برگزاری چندین جلسه با انجمن فولاد، فولاد مبارکه، ذوب آهن، فولاد خوزستان و... شد تا ما بتوانیم با خریدارن بزرگ فولاد کنار بیاییم ولی متاسفانه این اتفاق رخ نداد و تعلل هایی از سمت انجمن فولاد و دولت رخ داد و باعث شد کار به مجلس کشیده شود.
رئیس انجمن سنگ آهن ایران، بیان کرد: البته یکی دوباری فرصت اصلاح توسط بخش خصوصی به وجود آمد که به دلیل خمودگی انجمن فولاد این اتفاق نیفتاد و متاسفانه این انجمن نتوانست حرف نهایی و مستقل را بزند. لذا کار دست دولت، افتاد و دولت هم تعلل کرد تا کار به مجلس رسید. در ضمن اگر این شیوه نامه از طریق بدنه وزارت صمت قرار بود تنظیم شود بازهم دچار تعلل می شد و چون خارج از وزارتخانه بود پیش رفت. لذا پیشنهاد ما این است که باید از شیوه نامه دفاع کرد و پای آن ایستاد، به شرطی که اصلاحات روی آن صورت بگیرد و برای معدنی ها و فولادی ها حالت برد- برد داشته باشد و همه واحدهای تولیدی بزرگ و کوچک بتوانند کار کنند.
درست است که تاکنون در حوزه اکتشاف معادن کشور، کوتاهی صورت گرفته است ولی سازمان های مربوطه همانند سازمان زمین شناسی و ایمیدرو در صدد این هستند که اکتشافات معادن را گسترش بدهند
عدم تکنولوژی مانع توسعه معادن کشور
یک کارشناس معدن در گفتگو با خبرنگار بازار در پاسخ به این پرسش که ایران پتانسیل بالایی در بخش معدن دارد چرا دولت نسبت به اکتشاف معادن جدید و یا راه اندازی مجدد معادن راکد بی تفاوت است و کوتاهی می کند؟ گفت: البته، نمی توان گفت که دولت نسبت به اکتشافات معادن جدید و راه اندازی مجدد معادن راکد بی تفاوت است اما باید در نظر داشت که عدم تکنولوژی در بخش معدن، مانع پیشرفت و اکتشاف معادن کشور است و موضوع دیگری که باید به آن توجه داشت بحث مربوط به بازار معادن است که بهره برداران معادن کشور از آن محروم هستند.
«علیرضا بهداد» اظهار داشت: باید توجه داشت که کشور در مسیر اکتشاف تفصیلی معادن قرار دارد و این می تواند نیاز کشور را به صنایع معدنی که در حال اتمام هستند تامین کند.
وی تصریح کرد: معادن سنگ آهن کشور رو به اتمام هستند و این معادن نمی توانند در سال های آینده، نیاز بازار داخل را تامین کنند و با توجه به طرح های فولادی که در کشور در حال بهره برداری است کشور به مقادیر بیشتر سنگ آهن نیاز خواهد داشت.
این کارشناس در ادامه با اشاره به اینکه به همین دلیل دولت در اکتشاف معادن سنگ آهن ورود کرده است تا بتواند در آینده، نیاز داخل را تامین کند، بیان کرد: یکی از بهترین معادن سنگ آهن کشور که مورد توجه قرار گرفته، معدن سنگ آهن واقع در چادرملو است که به دلیل مسائل زیست محیطی کار اکتشاف آن متوقف شده بود ولی در حال حاضر، توافق هایی در خصوص اکتشاف این معدن صورت گرفته است و اگر مسوولان به این نتیجه برسند که ذخایر این معدن قابل توجه است و محیط زیست هم قانع شود مجوز لازم برای بهره برداری از آن صادر خواهد شد.
بهداد تاکید کرد: درست است که تاکنون در حوزه اکتشاف معادن کشور، کوتاهی صورت گرفته است ولی سازمان های مربوطه همانند سازمان زمین شناسی و ایمیدرو در صدد این هستند که اکتشافات معادن را گسترش بدهند و حتی بنگاه های بزرگ معدنی قصد دارند که کنسرسیوم هایی را با مشارکت شرکت های فولادی تشکیل بدهند تا بتوانند در زمینه اکتشافات معادن فعالیت کنند.
هدف گذاری وزارت صمت برای سال ۱۴۰۴ ایجاد ظرفیت تولید ۵۵ میلیون تن شمش فولاد است و اگر این، محقق، شود ذخیره کنونی سنگ آهن کشور، فقط قادر خواهد بود تا حدود ۱۳ سال دیگر، صنعت فولاد کشور را تأمین کند
باید توجه داشت که معادن سنگ آهن کشور تا چند سال آینده به اتمام خواهند رسید و مسوولان دولتی و ایمیدرو باید از همین حالا به فکر شناسایی معادن جدید سنگ آهن و اکتشاف آن ها باشند تا در آینده، کشور و صنعت فولاد با کمبود سنگ آهن روبرو نشوند. برای شناسایی و اکتشاف معادن جدید، دولت، بایستی از بلاتکلیفی در خصوص راه اندازی معادن جدید دست بردارد و با مشورت بخش خصوصی و مطالعات کارشناسی شده در صدد شناسایی معادن جدید سنگ آهن برآید و ماشین آلات و تجهیزات لازم را بکار بگیرد.
لازم به ذکر است، ایران با توجه به اینکه کشور پهناوری است و از نعمت خدادادی معادن و ذخایر معدنی بالایی برخوردار است؛ لذا با تحقیق و بکارگیری دانش روز، خواهد توانست معادن جدید سنگ آهن را شناسایی و به بهره برداری برساند و این موضوع، نیاز به پشتکار و همت دولت و همکاری نهادهای دولتی با بخش خصوصی دارد.
گفتنی است، هدف گذاری وزارت صمت برای سال ۱۴۰۴ ایجاد ظرفیت تولید ۵۵ میلیون تن شمش فولاد است و اگر این، محقق، شود ذخیره کنونی سنگ آهن کشور، فقط قادر خواهد بود تا حدود ۱۳ سال دیگر، صنعت فولاد کشور را تأمین کند.
نظر شما