بازار؛ گروه بین الملل: مازوت یکی از فراورده های نفتی که در نیروگاه های تولید برق و کارخانه های صنعتی برای تولید انرژی استفاده می شود. این فراورده نفتی که یکی از سنگین ترین فراورده ها است در امریکا و اروپای غربی شکسته می شود و محصول نهایی حاصل از آن گازوئیل است ولی در بسیاری از کشورهای شرقی و کشورهای در حال توسعه کاربرد دارد. قیمت مازوت در مقایسه با فراورده های نهایی مانند گازوئیل کمتر است ولی سطح آلایندگی بالاتری دارد. اما کشورهای زیادی هستند که از همین محصول برای کسب درآمد استفاده می کنند و منافع زیادی از این بازار نصیب آنها می شود.
بررسی ها نشان داده است روسیه یکی از بزرگترین تولیدکنندگان مازوت در دنیا است و کشورهای ترکمنستان و آذربایجان و قزاقستان هم به تولید این محصول مشغول هستند. در گزارشهای جهانی کشورهای مشترک المنافع یا کشورهای به جا مانده بعد از فروپاشی شوروی سابق به عنوان بزرگترین بازیگران بازار مازوت معرفی شده اند. البته کشورهای دیگری که صنعت نفت فعال دارند هم در تولید مازوت فعال هستند ولی حجم تولید مازوت در این کشورها چندان زیاد نیست زیرا در پالایشگاه ها به محصولات دیگری تبدیل می شود. از جمله این کشورها می توان به ایران و عربستان اشاره کرد.
طبق گزارش منتشر شده توسط وب سایت گلوبال اویل و گاز، مازوت تولیدی در روسیه که بزرگترین تولید کننده مازوت در دنیا است، انواع مختلفی دارد. چهار دسته اصلی مازوت تولیدی در این کشور عبارتند از مازوت با سولفور بسیار پایین، مازوت با سولفور پایین، مازوت با سولفور نرمال و مازوت با سولفور بالا.
مازوت با سولفور بسیار پایین دارای ۰.۵ درصد سولفور است و مازوت با سولفور پایین۰.۵ تا ۱ درصد سولفور دارد. مازوت نرمال ۱ تا ۲ درصد سولفور دارد و مازوت با سولفور بالا دارای ۲ تا ۳.۵ درصد سولفور است. تقاضا برای مازوتی که میزان سولفور پایین تری دارد بیش از دیگر انواع آن است ولی حجم بالای مازوت تولیدی در این کشور باعث شده است تا قدرت چانه زنی بالایی در معاملات بین المللی داشته باشد.
روسیه بزرگترین تولید کننده مازوت در دنیا
طبق این گزارش تعداد تولیدکنندگان مازوت در دنیا بسیار کم است و روسیه یکی از بزرگترین تولید کننده های این فراورده نفتی در دنیا محسوب می شود. پالایشگاه هایی که در کشور روسیه به تولید مازوت مشغول هستند به شرکتهای بزرگ نفتی در روسیه تعلق دارد.
بزرگترین پالایشگاه های تولید کننده مازوت در روسیه به سه شرکت لوک اویل و روس نفت و گازپروم تعلق دارد و ۵۰ درصد از کل مازوت تولیدی در روسیه و کشورهای مشترک المنافع در بازار داخل مصرف می شود و ۵۰ درصد مابقی به خارج از این کشورها صادر می شود ولی اغلب شرکتهای روسی یا شرکتهای متعلق به کشورهای مشترک المنافع که در خارج از مرزهای موطن خود به فعالیت مشغول هستند، اقدام به خرید مازوت می کنند.
این شرکتهای بزرگ نفتی نه تنها در روسیه از اقتدار بالایی برخوردار هستند بلکه در بازار جهانی هم قدرت بالایی دارند. گزارشها از قدرت انحصاری این کشورها صحبت می کنند. قدرتی که به روسیه توان قیمت گذاری در بازار مازوت را می دهد. در سالهای اخیر روسیه توانسته است با فروش مازوت با قیمت پایین سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص دهد و از رقبایی مانند ایران و عربستان پیشی بگیرد.
روسیه در سالهای اخیر سرمایه گذاری زیادی در تولید مازوت که یک پسماند نفتی است انجام داده است. در سال ۲۰۱۶ میلادی این کشور معادل ۱.۳ میلیون بشکه مازوت در هر روز صادر کرد ولی این حجم صادرات ناشی از رشد بالغ بر ۷ درصدی صادرات مازوت این کشور نسبت به سال ۲۰۰۶ بوده است. در سال ۲۰۱۸ روسیه توانست ۵۲ میلیون تن مازوت تولید کند.در سال ۲۰۱۹ این کشور روزانه بالغ بر ۱.۶ میلیون بشکه مازوت صادر می کرد و پیش بینی می شود سرمایه گذاری روی این بخش افزایش پیدا کند.
ایران هم یکی از تولیدکنندگان مازوت است
طبق گزارش نشریه گلوبال اویل و گاز، ایران هم در سالهای اخیر تولید مازوت را افزایش داده است. این نشریه در مورد وضعیت ایران نوشت: «مازوت تولیدی در ایران از نوع کم سولفور است و به همین دلیل با استقبال زیادی روبرو می شود. سطح پایین سولفور در مازوت باعث می شود تا در صورت استفاده از مازوت در نیروگاه ها، سطح آلایندگی پایین تری وجود داشته باشد و این ویژگی در شرایط کنونی دنیا که بحران زیست محیطی چالشی جدی برای کشورها محسوب می شود، اهمیت زیادی دارد.»
مساله دیگری که این روزها مد نظر قرار دارد قیمت این محصول در بازار جهانی است. در سالهای اخیر قیمت مازوت که یکی از فراورده های نفتی است متناسب با نفت تغییر می کند ولی روسیه از ابزار قیمت برای کسب حداکثر سهم در بازار استفاده می کند.
نظر شما