بازار؛ گروه انرژی: دولت قصد کرده سال آینده هر روز ۲.۳ میلیون بشکه نفت و میعانات گازی بفروشد. این عدد بزرگ به گفته رئیس سازمان برنامه کشور حتی اگر مذاکره‌ای صورت نگیرد و تحریم‌ها ادامه داشته باشد، به دست می‌آید. به نظر می رسد که دولت بیشتر از هر زمان روی مردم و خرید اوراق سلف نفتی در داخل کشور حساب باز کرده است. حمید حسینی دبیر اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی که پیش فروش نفت را روشی مرسوم در همه جای دنیا می داند، می گوید: به عنوان مثال عراق تمام ۵ میلیون بشکه نفت خود را پیش فروش می کند. در حالیکه بر اساس هدف گذاری اعلامی دولت تقریبا می خواهد تنها ۶۰۰ هزار بشکه نفت خود را در قالب اوراق عرضه کند که رقم خیلی بالایی نیست.
او همچنین گفت: اگر اوراق قابلیت خرید و فروش در بورس را داشته باشد و دولت نرخ پایه نفت یا سود حداقلی آن را تضمین کند، هیچ جای نگرانی نسبت به این روش وجود ندارد. جدای از این برخی از کارشناسان عرضه اوراق سلف نفتی را نوعی ضمانت برای فروش نفت می دانند.
فرشید شکر خدایی نایب رئیس انجمن مدیریت کیفیت ایران به بازار می‌گوید: اوراق سلف نفتی باعث پایداری فروش نفت آتی کشور خواهد بود و نوعی ثبات در درآمدهای نفتی کشور ایجاد می کند. شاید اگر قبل از تحریم‌ها شرکت ملی نفت بخشی از نفت خود را پیش فروش کرده بود، امروز شاهد افت درآمدهای نفتی و وضعیت بد اقتصادی کشور نبودیم.
او ادامه می دهد: باید درآمد حاصل از پیش فروش نفت باید صرف توسعه و ایجاد زیرساخت‌ها در صنعت نفت و سایر صنایع وابسته به آن شود و نباید از آن برای پوشش دادن هزینه‌های جاری استفاده کرد . او که معتقد است دولت باید به سمت چابک‌سازی و کوچک شدن حرکت کند، تاکید کرد که باید مراقب بود که درآمدهای آتی نفت صرف هزینه‌های جاری نشود. چرا که در این صورت شاهد خسران در اقتصاد خواهیم بود.
شکرخدایی : اوراق سلف نفتی باعث پایداری فروش نفت آتی کشور خواهد بود و نوعی ثبات در درآمدهای نفتی کشور ایجاد می کند. شاید اگر قبل از تحریم‌ها شرکت ملی نفت بخشی از نفت خود را پیش فروش کرده بود، امروز شاهد افت درآمدهای نفتی و وضعیت بد اقتصادی کشور نبودیم
دولت قیمت پایه نفت را تضمین کند
اما در حالی فروش اوراق سلف نفتی یکی از منابع اصلی تامین درآمد دولت در سال آینده در نظر گرفته شده که هنوز جزییات نحوه اجرای این طرح مشخص نیست. شاید بتوان مهم ترین ابهام این طرح را میزان حمایت دولت از آن دانست. حسینی با اشاره به کاهش شدید قیمت‌ها در سال ۲۰۲۰، در اینباره می گوید: بازار، امسال روی متفاوتی را از خود به نمایش گذاشت و دیدیم که چطور قیمت در برخی از ماه‌ها حتی منفی هم شد. به گفته او، از آنجایی که سیستم هجینگ در ایران وجود ندارد، عملا ریسک‌های سرمایه‌گذاری در پیش خرید نفت پوشش داده نمی شود. بر همین اساس دولت باید قیمت پایه یا حداقل نرخ سود سرمایه گذاری در این بازار را تضمین کند.
حسینی : از آنجایی که سیستم هجینگ در ایران وجود ندارد، عملا ریسک‌های سرمایه‌گذاری در پیش خرید نفت پوشش داده نمی شود. بر همین اساس دولت باید قیمت پایه یا حداقل نرخ سود سرمایه گذاری در این بازار را تضمین کند
جزییات بیشتر از نحوه خرید اوراق سلف نفتی
طبق لایحه بودجه درآمد پیش‌بینی شده از محل صادرات نفت در سال آینده ۱۹۹ هزار میلیارد تومان است و در عین حال دولت از مجلس اجازه خواسته تا مجوزهای لازم برای پیش فروش نفت در قالب اوراق سلف نفتی را به صورت ریالی و ارزی صادر کند. بر اساس ردیف ۲۱۰۱۰۱ منابع حاصل از نفت خام بدون احتساب فرآورده‌ها حدود ۱۵۳ هزار میلیارد تومان پیش بینی شده است. همچنین طبق ردیف ۳۱۰۱۱۲ فروش حدود ۷۰ هزار میلیارد تومان اوراق سلف نفتی پیش بینی شده است. اگر مجلس با این عدد موافقت کند برآورد می شود طبق پیش بینی دولت در بودجه، فروش یک میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه فروش نفت در روز صورت گیرد. اما اگر این اتفاق رخ ندهد و مجلس با فروش ۷۰ هزار میلیارد تومان اوراق نفتی موافقت نکند، عدد ۱.۲ میلیون بشکه در روز را باید مبنا قرار داد.
شکرخدایی: درآمد حاصل از پیش فروش نفت باید صرف توسعه و ایجاد زیرساخت‌ها در صنعت نفت و سایر صنایع وابسته به آن شود و نباید از آن برای پوشش دادن هزینه‌های جاری استفاده کرد
هرچند که اظهار نظرهای مطرح شده از سوی نمایندگان مجلس نشان می دهد که بهارستان نشین‌ها خیلی با عرضه اوراق سلف نفتی با حجم پیشنهادی دولت موافق نیستند اما کارشناسان فروش اوراق را بهترین راه تامین منابع در شرایط فعلی می دانند.
شکر خدایی با بیان اینه یکی از روش‌های تامین نقدینگی و فایناس کردن پروژه‌های نفت در دنیا پیش فروش نفت به عنوان منبع بالقوه اثبات شده، است، ادامه داد: با درآمد حاصل از این روش، توسعه میادین نفتی را در دستور کار قرار گرفته و در سررسید اعلامی مخزن نفت به خریداران و سرمایه گذاران آن واگذار می‌شود.
نایب رئیس انجمن مدیریت کیفیت ایران ادامه داد: پیش فروش نفت می تواند به سرمایه گذاری مانند توتال باشد. بدین صورت که این شرکت در قالب قرارد BOT در میادین نفتی سرمایه گذاری کرده و به مدت مثلا ۲۰ سال نسبت به برداشت منابع از این مخزن اقدام می‌کند. اما روش دیگر پیش فروش نفت به صورت خرد است. در این حالت دولت نفت خود در قالب اوراقی که بانک مرکزی یا شرکت ملی نفت آنها را تضمین کرده و پشتوانه آن ذخایر نفتی اثبات شده است، می‌فروشد.
جمع آوری نقدینگی از سطح جامعه از دیگر مزایای این روش تامین مالی است که این کارشناس اقتصادی به آن اشاره کرد و گفت : همچنین امکان معامله این اوراق در بازارهای مالی دنیا هم وجود دارد. ضمن اینکه فروش نفت به قیمت روز و به صورت ارزی موجب می شود که به نوعی ارزش دارایی مردم حفظ شده و خریداران از رشد بهای دلار و نفت در بازارهای جهانی متنفع شوند. جدای از درآمدی مستقیمی که خرید و فروش نفت برای دولت ایجاد می‌کند، مالیات حاصل از معاملات نفت هم می تواند به رشد درآمدهای دولت کمک کند.
نادران : دولت بنا دارد اوراق سلف نفتی بفروشد که معنایش یعنی فاجعه و تحویل زمین سوخته به دولت بعدی. دولت و مجلس باید درباره اصول بودجه سال آینده با یکدیگر نشست داشته و کلیات آن را بررسی کنیم. نباید اینگونه باشد که که اموال آیندگان را با فروش اوراق بفروشیم و روی مسائل اساسی کار نکنیم
تحویل زمین سوخته به دولتی بعدی
به محض تقدیم لایحه بودجه به مجلس نمایندگان انتقادات ویژه‌ای را نسبت به جزئیات بودجه مطرح کردند. یکی از مهم ترین انتقادهای مطرح شده سهم بالای نفت و اوراق سلف نفتی در درآمدهای نفتی است.
الیاس نادران نماینده مردم تهران از مخالفان اصلی این طرح دولت است که می گوید : ما در بودجه با شرایطی مواجه هستیم که شنیده‌ام دولت بنا دارد اوراق سلف نفتی بفروشد که معنایش یعنی فاجعه و تحویل زمین سوخته به دولت بعدی. دولت و مجلس باید درباره اصول بودجه سال آینده با یکدیگر نشست داشته و کلیات آن را بررسی کنیم. نباید اینگونه باشد که که اموال آیندگان را با فروش اوراق بفروشیم و روی مسائل اساسی کار نکنیم.
برخی دیگر اما افزایش وابستگی بودجه به نفت را مورد انتقاد قرار داده اند. به گفته آنها، در شرایطی که دولت اعلام می کند به دنبال کاهش وابستگی کشور به درآمدهای نفتی است فروش اوراق سلف نفتی حرکتی در جهت خلاف این موضوع است. به اعتقاد این کارشناسان با فروش اوراق سلف نفتی و جبران کسری درآمد کشور از این راه عملا وابستگی به درآمدهای نفتی پابرجا خواهد بود.
نظر شما