خیز قطر برای نجات لیر ترکیه| خرید ۱۰ درصد بورس استانبول توسط دوحه

 بازار؛ گروه بین الملل: در منطقه پر تنش جنوب و غرب آسیا، روابط گرم دو کشور قطر و ترکیه همواره مورد توجه بوده است.

در واقع روابط آنکارا و دوحه نه تنها دارای ابعاد سیاسی قابل توجه، بلکه در حوزه‌های اقتصادی نیز گسترده و متنوع است. از جمله در جریان سفر اخیر امیر قطر به ترکیه، دو کشور ۱۰ قرارداد راهبردی امضا کردند و منابع خبری ترکی و قطری اعلام کردند که در نشست رهبران دو کشور همه ابعاد و زمینه‌های روابط سیاسی و اقتصادی دوجانبه مورد ارزیابی قرار گرفته است.

البته این نخستین دیدار «شیخ تمیم»، امیر قطر و «رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهور ترکیه نبود؛ بلکه در چند ماه گذشته دو دیدار حضوری بین اردغان و امیر قطر انجام گرفته است.

همچنین طی ۵ سال گذشته که قطر در محاصره سیاسی و اقتصادی عربستان قرار داشته،  ۱۸ نشست میان سران قطر و ترکیه برگزار شده است و این حجم از دیدارها حاکی از پیوند عمیق سیاسی و اقتصادی دو کشور می‌باشد.

موازنه بخشی دوجانبه
برای ترکیه، قطر به مثابه یک وزنه سنگین برای حضور در جهان عرب است. ترکیه در هرکدام از کشورهای عربی از جمله سوریه، لیبی و عراق که اقدام به مداخله و یا عملیات نظامی کرده، قطر همواره برخلاف دیگر کشورهای عربی دیگر مانند مصر، عربستان و امارات، از ماجراجویی‌های منطقه‌ای ترکیه حمایت کرده و اردوغان همواره خود را یک چهره حامی قطر نشان داده است.

الجزیره، به عنوان بازوی رسانه‌ای قطر و یک بنگاه سخن پراکنی پرنفوذ در جهان عرب همواره با وجود ادعای بی طرفی رسانه‌ای اما از اردوغان چهره‌ی ناجی اسلام و اعراب ساخته و پرداخته و بخشی از آوازه اردوغان در کشورهای اسلامی از جمله در فلسطین مدیون پوشش رسانه‌ای خبرنگاران الجزیره است.

البته در برابر حمایت‌های قطر از ترکیه، مقامات آنکارا نیز وقتی که قطر با محاصره اقتصادی و سیاسی ائتلاف عربی به سرکردگی عربستان، امارات و مصر روبرو شد، در حمایت از قطری‌ها سنگ تمام گذاشتند و از هیچ اقدامی برای سرپا نگه داشتن قطر در برابر محاصره اقتصادی و سیاسی دیگر کشورهای عربی فروگذاری نکردند و ترکیه توانست فشار اعمال شده از سوی عربستان و امارات بر قطر را تا حد زیادی خنثی کند.

براین اساس نقش قطر برای ترکیه و بلعکس آن، نوعی ایجاد موازانه متقابل در برابر فشارهای خارجی بر هرکدام از این کشورهاست. هم ترکیه و هم قطر با جبهه واحد و مخالفی از کشورهای عربی شامل عربستان، امارات و مصر روبرو هستند و دوحه و آنکارا در پیوندهای سیاسی متقابل با این فشارها مقابله می کنند.

پررنگ  شدن اقتصاد در تعاملات دوحه-آنکارا
اگر تحولات سیاسی منطقه به نزدیک شدن بیشتر قطر و ترکیه منجر شد، تعاملات و حوزه‌های اقتصادی روابط دو کشور را تعمیق بخشید.

سرمایه‌گذاری قطر در ترکیه اکنون به ۲۲ میلیارد دلار رسیده و بیش از ۵۵۰ شرکت ترک در قطر فعالیت می‌کنند.

همچنین پروژه‌های شرکت‌های ساختمانی مربوط به ترکیه در قطر به ۱۸ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار رسیده است.

از سوی دیگر، ترکیه طی چند ماه گذشته با کاهش قابل توجه ارزش «لیر»، پول ملی خود روبرو بوده است و آن گونه که گفته شده، مقامات قطر با تشویق ترکیه در نظر دارند تا فعالیت و سرمایه گذاری مالی در شهرهای مختلف ترکیه را گسترش دهند.

برهمین اساس در جریان دیدار اخیر شیخ تمیم و اردوغان، توافقنامه‌ خرید ۱۰ درصد از بورس استانبول از سوی دولت قطر به امضا رسید.

کارشناسان معتقدند که همه این اقدامات از سوی قطر با هدف حمایت از اقتصاد ترکیه و تقویت «لیر» صورت می گیرد و برخی از کارشناسان اقتصادی حتی تلاش‌های قطر در ترکیه را خیز این کشور کوچک عربی و در عین حال ثروتمند برای نجات لیر توصیف کرده‌اند.

در ارتباط با اقدامات اقتصادی قطر در ترکیه، «محمد صالح خاتم»، کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرگزاری دویچه وله آلمان معتقد است که قطر تا کنون در سیستم بانکداری، املاک و انرژی ترکیه سرمایه‌گذاری‌های کلانی انجام داده و اکنون که ترکیه به دلیل همه گیری کرونا و همچنین اختلافات با غرب دچار تنش است، سرمایه قطری می‌تواند کمک کننده بزرگی به اقتصاد ترکیه باشد، اگرچه سرمایه‌گذاری قطر به تنهایی برای نجات اقتصاد ترکیه کافی نیست.

قطر حتی به یاری بخش خصوصی ترکیه نیز آمده و دولت قطر اعلام کرده که ۴۸ درصد از سهام یک مرکز خرید بزرگ به مبلغ یک میلیون دلار را که طی چند ماه گذشته در نتیجه کاهش ارزش لیر دچار بحران شده و کار خود را متوقف کرده بود، خریدار می کند تا این مرکز خرید خصوصی و بزرگ ترکیه دوباره بتواند کار خود را از سر گیرد.

سرمایه گذاری در پروژه دریایی استانبول و خرید نیمی از سهام یک شرکت بزرگ حمل و نقل ترک از دیگر سرمایه گذاری‌های قابل توجه قطر در ترکیه است که در دیدار اخیر رهبران دو کشور بر سر آن ها توافق صورت گرفت. در این شرایط اردوغان امیدواری بسیاری دارد که همراهی قطر بتواند نفس تازه‌ای را به شرکت‌های خصوصی آسیب دیده و پروژه‌های عمرانی تعطیل شده در بحران اقتصادی بدمد.

از سوی دیگر میزان صادرات ترکیه به قطر همواره از سال ۲۰۱۷ به این سو هر سال دوبرابر شده که نشان دهنده حضور قدرتمند اقتصادی ترکیه در قطر است. براساس آمار وزارت خارجه ترکیه، در سال ۲۰۱۷، میزان صادرات ترکیه به قطر ۶۴۹ میلیون دلار بوده است. این میزان در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ به ترتیب به ۱۰۹۶ و ۲۲۴۰ میلیون دلار رسیده است که جهش بسیار قابل توجهی است.

با این حال تردیدی نیست که ترکیه به صرف سرمایه گذاری قطری‌ها قادر نخواهد بود تا امواج چالش‌های اقتصادی پیش روی این کشور را پشت سر گذارد، اما مقامات آنکارا می توانند امیدوار باشند که حضور و سرمایه گذاری قطر تا حدود زیادی چالش‌های اقتصادی را کم تاثیرتر کند تا درد ناشی از تعطیلی و رکود پروژه‌ها و طرح‌های عمرانی کمتر بر جامعه ۸۲ میلیونی ترکیه فشار وارد کند.