بازار؛ گروه بین الملل: حمله ملک سلمان به ایران در طی سخنرانی خود در اجلاس سالانه شورا و سخن گفتن او از خطرناکی طرح ایران برای منطقه -جدی بودن پروژه منطقه ای ایران، دخالت آن در کشورها، حمایت از تروریسم و افراط گرایی و برافروختن شعله های فرقه ای از طریق بازوهای مختلف - در واقع دعوت از جامعه بین المللی برای اتخاذ موضعی سختگیرانه در قبال ایران است. تنش زایی عربستان با ایران در زمان کنونی پرسش های زیادی برمی‌انگیزد. به ویژه این که بدون هیچ مناسبت یا وقوع تحولی میان دو طرف صورت گرفته است.
بر اساس گزارش رسانه ها چند روز پیش نیز ملک سلمان در نامه ای به بایدن بر خطر ناک بودن ایران تاکید کرد. اخیرا روزنامه نیویورک تایمز نیز اعلام کرد دونالد ترامپ در جلسه با مشاور امنیت ملی و وزیر دفاع این کشور از حمله نظامی به تأسیسات هسته ای نطنز سخن گفته است.
از طرفی سفر پمپئو به خاورمیانه که شامل سه کشور حاشیه خلیج فارس به علاوه بیت المقدس و ترکیه می شود، علت واقعی و اهداف آن هنوز مشخص نشده است. به ویژه این که او مدت زمان مناسبی برای اجرایی کردن هر نوع سیاست بلند مدتی در این ارتباط ندارد زیرا به زودی این منصب را ترک می کند. آیا او این طرف ها را از نیت نظامی آمریکا باخبر می کند و نقش ها را میان آنها توزیع می کند؟
در این راستا خبرنگار بازار گفتگویی با «فرانک فن هیپل» استاد دانشگاه پرینستون و معاون اسبق کاخ سفید تنظیم نموده که در ادامه آمده است. حوزه تحقیقاتی «فن هیپل» در زمینه علوم و فناوری شامل مواردی چون کنترل تسلیحات اتمی و منع اشاعه هسته‌ای، انرژی و توازن سیاست گذاری در عرصه‌های تکنولوژی است.
*چند روز پیش ملک سلمان پادشاه عربستان در نامه ای به بایدن بر خطر ناک بودن ایران تاکید کرد. اخیرا روزنامه نیویورک تایمز نیز اعلام کرد دونالد ترامپ در جلسه با مشاور امنیت ملی و وزیر دفاع این کشور از حمله نظامی به تأسیسات هسته ای نطنز سخن گفته است. البته این موضوع توسط رسانه حامی ترامپ یعنی فاکس نیوز تکذیب شد. دلایل موج جدید ایران هراسی از سوی عربستان و رسانه های نزدیک به دموکراتها چیست؟
من گزارشی از محتوای نامه ملک سلمان به بایدن ندیده ام اما تعجب نخواهم کرد اگر پادشاه امیدوار باشد که دولت بایدن با عربستان سعودی علیه ایران صف آرایی کند. من گزارش هایی راجع به تمایل رئیس جمهور ترامپ جهت حمله به ایران قبل از خروج وی از کاخ سفید در ۲۰ ژانویه دیده ام. به نظر می رسد که وی می خواهد تا آنجا که ممکن است بازگشت ایالات متحده آمریکا به برجام در زمان بایدن را غیر ممکن کند.
*متعاقب گزارش اخیر «رافائل گروسی» دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (گزارش شماره GOV/۲۰۲۰/۵۱)، سه کشور بریتانیا، آلمان و فرانسه خواستار بازگشت ایران به تعهدات و پایبندی کامل به مفاد توافق هسته‌ای شده و انجام این اقدامات از سوی ایران را برای نجات این توافق ضروری دانسته‌اند. آنها اعلام کردند همواره صراحت داشته‌ایم که از خروج آمریکا از برجام و احیای تحریمها متأسفیم. ما تحریمها را به نحو پیش‌بینی‌شده در برجام رفع کرده و مضاف بر آن از طریق ایجاد ساز و کار مالی اینستکس، تلاش‌هایی اضافی جهت مجاز کردن تجارت مشروع با ایران به کار بسته‌ایم. این در حالی است که اینستکس نتوانست نیاز ایران را برطرف کند و اساساً کاهش تعهدات برجامی ایران به خاطر بی اراده بودن اروپا در انجام تعهدات خود ذیل برجام بوده است. به نظر شما اروپا می تواند مدعی تلاش در جهت رفع تحریمهای ایران باشد؟
من فکر می کنم که اروپایی ها مایل بودند تحریم های مربوط به هسته ای خود با ایران را لغو کنند و پس از اجرایی شدن برجام به روابط عادی تری با ایران برگردند. اما تهدیدهای دولت ترامپ جهت اعمال تحریم های آمریکا علیه شرکت های اروپایی در صورت تجارت با ایران، انجام این کار را بسیار غیرممکن کرده است.
*لحن اروپا در قبال ایران تند شده و در گفتگوی وزرای خارجه آلمان و فرانسه هم با اعلام تمایل به همکاری با دولت بایدن گفته شد برای اطمینان از ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران، «خواستار همکاری آمریکا در یک رویکرد مشترک هستند. این رویکرد برای مقابله با سایر چالش‌هایی که ایران برای امنیت این کشورها و منطقه ایجاد می‌کند، ضروری است.» به نظر می رسد از سویی اروپا خواهان ایفای نقش مهم در مذاکرات احتمالی ایران و آمریکا است و از سوی دیگر درصدد پیوند زدن موضوع هسته ای به مسائل موشکی و سیاست منطقه ای به طور جدی تر هستند. ارزیابی شما چیست؟
برخی از افراد در مورد جایگزینی برجام با معامله ای بدون بند غروب آفتاب و با پوشش گسترده تر که شامل برنامه موشکی بالستیک ایران و پشتیبانی آن از شبه نظامیان در کشورهای همسایه باشد، صحبت می کنند. اگرچه این امر می تواند هدفی بلند مدت باشد، اما فکر می کنم شروع از اینجا اشتباه جدی است.
به نظر من، ما باید با بازگشت ایران و ایالات متحده آمریکا به برجام شروع کنیم و سپس بر اساس آن به سمت یک منطقه عاری از سلاح هسته ای در اطراف خلیج فارس البته با شفافیت کامل، بدون پردازش مجدد و بدون برنامه های غنی سازی ملی و در صورت ادامه برنامه غنی سازی ایران تحت کنترل چند ملیتی، حرکت کنیم.
برنامه موشک های بالستیک نیز می تواند محدود شود. من فکر می کنم محدودیت برد موشک های بالستیک ایران تا ۲۰۰۰ کیلومتر توسط رهبر معظم انقلاب شروع خوبی است. سایر کشورهای پیرامون خلیج فارس نیز باید در این محدودیت شرکت کنند. همچنین محدودیت هایی در مورد انواع دیگر سلاح های تهاجمی مانند بمب افکن های جنگنده و تانک ها وجود دارد که پس از پایان جنگ سرد در اروپا مورد توافق قرار گرفته است. اگرچه این امر از حیطه تخصص من خارج است، اما توافقاتی برای عدم دخالت در امور داخلی کشورهای دیگر نیز وجود دارد.
*محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران اخیرا اعلام کرده در خصوص چگونگی ورود آمریکا به برجام حاضر به مذاکره هستیم. برخی استدلال می کنند این موضوع به معنای این است که ایران حاضر است بدون لحاظ پیش شرطهای خود یعنی برداشته شدن تحریمها و پرداخت غرامت از سوی آمریکا، با آمریکا وارد مذاکره شود. ارزیابی شما چیست؟
امیدوارم این تفسیر درست باشد. درست است که دولت ترامپ با تحریم های هسته ای و اعمال سیاست فشار حداکثری خود به اقتصاد و مردم ایران آسیب وحشتناکی وارد کرده است. اما فکر نمی کنم از نظر سیاسی این امکان وجود داشته باشد که ایالات متحده آمریکا از لحاظ داخلی جهت پرداخت این غرامتها به ایران توافق نماید.
*ظریف همچنین اعلام کرد آمریکا باید به قطعنامه ۲۲۳۱ باز گردد. یعنی در سخنان ظریف پیوستن به قطعنامه مهمتر از پیوستن آمریکا به برجام عنوان شده است. دلایل این موضوع چیست؟
من نمی دانم قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام چه تفاوتی با یکدیگر دارند. به نظر من قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام با هم مرتبط هستند. من فکر می کنم ایالات متحده آمریکا باید به هر دو بپیوندد.
نظر شما