بازار؛ گروه خودرو: روز به روز به قیمت های بازار خودرو افزوده می شود و خودرو سازان هم هر سه ماه یکبار برای کاهش فاصله قیمت کارخانه و بازار مجوز این را دارند که قیمت محصولات شان را بالا ببرند؛ در همین راستا نیز روز گذشته و در بحبوحه انتشار اخبار لحظه ای انتخابات آمریکا، لیست جدیدی از نرخ گذاری محصولات خودرو سازان داخلی منتشر شد. اما این موضوع که آیا این به روز رسانی قیمت ها می تواند گره ای از صنعت خودرو باز کند یا فقط به موج تورمی می افزاید سوالی است که در گفت و گو با بابک صدرایی، کارشناس صنعت خودرو به پاسخ آن خواهیم رسید که در ادامه خواهید خواند.
* هفته گذشته شاهد عذرخواهی رزم حسینی وزیر صنعت، معدن و تجارت از کیفیت پایین خودروها بودیم و این هفته قیمت محصولات خودرو سازان افزایش یافت، به نظرتان این تغییرات چه تاثیری بر روی صنعت خودرو خواهد گذاشت؟
در خصوص عذرخواهی وزیر باید بگویم زمانی معنا خواهد یافت که بعد از آن یک برنامه مشخصی برای رفع اشتباهات گذشته عنوان شود. برای مثال همانطور که از کیفیت پایین عذرخواهی کردند با اعلام برنامه خود بگویند که بر این اساس آینده این صنعت را بهبود خواهند بخشید. با این حال شاهد این هستیم که موضوعی به عنوان تفسیر آینده برای صنعت خودرو وجود ندارد و تنها یک سری از طرح ها و برنامه ها مطرح می شود که یا فقط در حد حرف است یا جنبه نمایشی دارد.
همین می شود که می بینیم سایپا برای تولید شاهین همچنان با مشکل تامین موتور دست و پنجه نرم می کند و باز هم در نهایت موتور قدیمی تیبا که از پراید چهار دهه پیش برگرفته شده است را مجهز به توربو و احتمالا با هزار و یک مشکل بر روی محصول جدید خود نصب می کند. البته این مساله فقط به شرکت خودرو سازی سایپا محدود نمی شود و K۱۳۲ ایران خودرو هم حال و روز بهتری ندارد؛ چرا که همان پژو ۳۰۱ را مهندسی معکوس کردند و حالا می خواهند به عنوان خودرو ملی به مردم بفروشند. براساس این اتفاقات نشان می دهد که متاسفانه هیچ چشم اندازی برای صنعت خودرو وجود ندارد و تمام حرف هایی هم که زده می شود بدون پشتوانه عملیاتی است.
سایپا برای تولید شاهین همچنان با مشکل تامین موتور دست و پنجه نرم می کند و باز هم در نهایت موتور قدیمی تیبا که از پراید چهار دهه پیش برگرفته شده است را مجهز به توربو و با هزار و یک مشکل بر روی محصول جدید خود نصب می کند، البته این مساله فقط به شرکت خودرو سازی سایپا محدود نمی شود و K۱۳۲ ایران خودرو هم حال و روز بهتری ندارد؛ چرا که همان پژو ۳۰۱ را مهندسی معکوس کردند و حالا می خواهند به عنوان خودرو ملی به مردم بفروشند
تمام این مشکلات را در دوره کوتاه برجام هم شاهد بودیم، همان سال های ۹۴ و ۹۵ که قرار بود برجامی اجرایی شود، هر روز مدیران می گفتند کدام شرکت خارجی را به ایران بیاوریم؟ با کدام طراح بزرگ دنیا وارد مذاکره شویم تا برایمان خودرو طراحی کند؟ کدام خودرو ساز دست به تولید موتور برای محصولات مان بزند؟ کدام گیربکس ساز بیاید برایمان دست به تولید بزند؟ اما نتیجه چی شد؟ هیچ کسی نیامد و همه صحبت ها فقط در حد حرف باقی ماند که حتی نیاز به مطرح کردن نداشتند؛ چرا که باید اول برنامه ریزی می کردند و زمانی که طرح‌های شان پخته و آماده عملیاتی شدن می شد آن را رسانه ای می کردند. الان هم همین هست، فقط درباره آینده حرف می زنند اما عمل نمی کنند.
* با این تفاصیل نمی توان امیدی به تغییر مثبت و محسوسی در صنعت خودرو داشت؟
اینکه وزیر عذرخواهی کرد کار خوبی است، من هم می توانم بیایم عذرخواهی کنم. همه می توانیم بیاییم عذرخواهی کنیم اما اینکه چکاری انجام دهیم مهم است. بنابراین مهمترین و دشوارترین کار این است که بگوییم باید چکار کنیم؟ البته این یک قدم به جلو است چون مابقی مسئولان حتی همین عذرخواهی هم انجام نمی دادند. یعنی طوری رفتار می کردند که انگار همین که هست، هست. به هرحال این عذرخواهی هم حقیقت های صنعت خودرو را عوض نمی کند، حتی به لحاظ روانی با توجه به اینکه خیلی دیر انجام شده تغییری ایجاد نمی کند.
علاوه بر این فرض کنید یک بیمار را با ۳۰ سال مصرف قرص نگه داشته ایم که به سختی نفس می کشد و الان هم دسترسی به مسکن ندارد و روز به روز وضعیت ش بدتر می شود، بعد یک جلسه پزشکی می گذاریم و می گوییم طی سه ماه باید سلامت خود را به دست بیاورد و قهرمان دو میدانی و وزنه برداری هم بشود. وضعیت صنعت خودرو ما هم همین شرایط را دارد، نمی توان فردی که ۳۰ سال با بیماری وحشتناک دست و پنجه نرم کرده است را طی مدت کوتاهی بهبود داد و بعد انتظارات عجیب از او داشت. بنابراین اگر می خواهیم بهبودی حاصل شود نیاز باید به بررسی دقیق وضعیت بپردازیم. باید ببینیم آیا کشور به سمت صنعتی شدن حرکت می کند؟ یک برنامه جامع اقتصادی، سپس یک برنامه جامع صنعتی و در زیر مجموعه برنامه صنعتی هم یک برنامه برای خودرو سازی می خواهیم.
* برخی در این شرایط نگران این هستند که واردات در انحصار خودرو سازان آزاد شود، به نظرتان این موضوع چقدر امکان پذیر خواهد بود؟
اینکه واردات بشود یا نشود با این شرایط ارزی که ما داریم خیلی بعید است، بخصوص که همین الان دولت از تامین ارز برای خودروهای ایران خودرو و سایپا عاجز است. در کشوری که در بهترین شرایط اقتصادی سالی به یک میلیون و ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار دستگاه خودرو نیاز است و در شرایط سخت اقتصادی امروز نیز شاید خودرو سازان بتوانند ۷۰۰ هزار دستگاه خودرو تحویل دهد چنین موضوعی بعید به نظر می رسد. بخصوص که در بهترین شرایط اقتصادی که ارز هم داشتیم و تحریم هم نبودیم توانستیم فقط ۷۰۰ هزار دستگاه خودرو وارد کنیم. بنابراین فرض کنید دولت هم واردات را آزاد کند.
چقدر می توان خودرو واردات کرد؟ قول می دهم بیشتر از ۲۰ هزار دستگاه خودرو به کشور وارد نشود. بنابراین اگر منظور وزیر برای بهبود کیفیت خودروها آزادسازی واردات بوده است بر فرض این تعداد ناچیز خودرو هم از طریق واردات باشد باز تکلیف مشتریانی که مجبور به خرید همین خودروهای بی کیفیت هستند چیست؟
در حال حاضر اگر بخواهند ارزان ترین با کیفیت را هم وارد کنند حداقل باید ۱۲ هزار دلار هزینه کنند که با دلار ۳۰ هزار تومانی به ۳۶۰ میلیون می رسد که همین قدر هم هزینه عوارض و غیره دارد که در نهایت به یک میلیارد تومان می رسد، بنابراین باید پرسید چه تعداد از مردم توانایی خرید چنین خودرویی را دارند؟ پس واردات آزاد شود و یکسری خودرو خارجی هم بیاید چه دردی رفع خواهد شد؟
درحال حاضر اگر بخواهند ارزان ترین با کیفیت را هم وارد کنند حداقل باید ۱۲ هزار دلار هزینه کنند که با دلار ۳۰ هزار تومانی به ۳۶۰ میلیون می رسد که همین قدر هم هزینه عوارض و غیره دارد که در نهایت به یک میلیارد تومان می رسد. بنابراین باید پرسید چه تعداد از مردم توانایی خرید چنین خودرویی را دارند؟ پس واردات آزاد شود و یکسری خودرو خارجی هم بیاید چه دردی رفع خواهد شد؟ می گوییم واردات آزاد شود تا آلودگی هوا کم شود، تصمیم خیلی خوبی هم هست اما به شرطی که تعرفه ها را صفر کنند که عواقب آن هم به زمین خوردن صنعت داخلی است. خودم طرفدار واردات هستم و می گویم تا رقابت نباشد و واردات انجام نشود هیچ محرکی برای پیشرفت به وجود نخواهد آمد.
اما آیا الان شرایط واردات خودرو را داریم؟ به مردم بگوییم عذرخواهی می کنیم و بعد خودرو وارد کنیم؟ در بهترین شرایط ارزی و اقتصادی توان واردات یک میلیون خودرو را داشتیم؟ اصلا می توانستیم این تعداد واردات انجام دهیم؟ یعنی برای هر خودرو به صورت میانگین باید ۱۵ هزار دلار هزینه می کردیم که ۱۵ میلیارد دلار و یک سوم درآمد نفتی می شد. بنابراین باید پرسید آیا چنین چیزی با عقل جور در می آید؟ بنابراین اگر واردات آزاد شود یکسری خودرو معمولی وارد می شود که با توجه به تعرفه خودرو در نهایت در ایران لوکس محسوب می شود. یعنی خودرو معمولی امارات خودرو لوکس اینجا خواهد بود و تنها قشر خاصی توانایی خرید آن را دارند که تاثیری بر صنعت خودرو نمی گذارد.
حتی بر فرض که واردات خودرو در انحصار خودرو سازان قرار گیرد باز هم اقتصادی نخواهد بود؛ چرا که باز هم تاثیری بر روی شخصی که توان مالی اش در حد خرید تیبا است ندارد. بنابراین باید سیاست به نحوی باشد که یک خودرو با قیمت معقول را تحویل مردم دهیم، یک خودرو همچون ال ۹۰ که مدیریت خوبی برای آن وجود نداشت و با مشکلات بسیاری همراه بود. اما باز هم خودرویی بود که قشر متوسط جامعه می خریدند و راضی بودند.
* با این شرایط اگر شرایط بین المللی بهبود یابد و امکان همکاری با شرکت های خودرو سازی خارجی هم فراهم شود خودرو سازان چه مسیری را باید در پیش بگیرند؟
اگر تحریم ها برداشته شود باید یک شرکت خارجی با ایران قرارداد ببندند و مرحله به مرحله بر اساس کیفیت و مواد اولیه تمام شده یک خودرو را ساخت داخل کنیم. نه اینکه ساخت داخل به این معنا باشد که یک خودرو خارجی را از بین ببریم و بعد بگوییم ساخت داخل است. بنابراین هر تولیدی به معنای کالای مورد قبول جامعه نیست و آنقدر تعداد خودروهای تولید شده در روز را با افتخار عنوان نکنیم. خیلی کالا ها تولید می شود اما باید دید قابلیت مصرف هم دارد؟ باید بتوانیم کالایی تولید کنیم که از حداقل استانداردها برخوردار باشد که بتواند به عنوان یک کالای معقول معرفی شود.
نظر شما