رضا عمویی؛ بازار: این روزها نابرابری در توزیع ثروت در کشورهای مختلف یکی از مشخصات بارز و همه گیر اقتصادی شده است.
با این حال شکاف توزیع ثروت در همه کشورها به یک اندازه نیست و برخی دارای شکاف‌های عمیق اقتصادی در جامعه و برخی دیگر از کشورها دارای اختلاف طبقاتی کمتری هستند.
مجمع جهانی اقتصاد نیز در ارزیابی خود درباره شکاف اقتصاد در میان طبقات مختلف اجتماعی، این مشکل را چالشی عنوان کرده که به رشد جنایت و جرم و در مقابل به تضعیف نهادهای مدنی منجر خواهد شد.
حرکت معکوس چین و آمریکا در توزیع ثروت
با این حال در گزارش اخیر مجمع جهانی اقتصاد، رشد نابرابری و شکاف درآمدی در دو کشور چین و آمریکا بسیار قابل توجه عنوان شده است.
در گزارش های دیگری نیز از جمله در گزارش دفتر ملی تحقیقات اقتصادی ملی آمریکا گفته شده در حالی که ۱ درصد از داراترین سرمایه داران آمریکایی ۲۰ درصد از منابع درآمدی آمریکا را در اختیار و انحصار خود دارند، این میزان در سال ۱۹۷۸ حدود ۱۲ درصد بوده است. این بدین معناست که اختلاف طبقاتی در سال ۱۹۷۸ بسیار کمتر از شرایط فعلی آمریکا بوده است و ۲۰ درصد از منابع اقتصادی آمریکا به جای ۱ درصد در اختیار ۱۲ درصد بوده است.
اما در همین زمان مشابه وضعیت شکاف درآمدی در چین بهبود یافته و ۲۰ درصد از بیشترین درآمد کسب شده در چین که تا دهه ۱۹۸۰ در اختیار ۶ درصد از جمعیت این کشور قرار داشت، حال در اختیار ۱۲ درصد از شهروندان چینی قرار دارد و این کشور روندی معکوس را در برابر وضعیت آمریکا طی کرده است.
براین اساس طی چند دهه گذشته ما شاهد دو روند معکوس و متضاد در آمریکا و چین بوده ایم. به این معنی که چین با رشد اقتصادی چندبرابری ناشی از اقتصاد نیمه آزاد خود توانسته همزمان شکاف درآمدی را نیز کاهش دهد و از سوی دیگر آمریکا با شیب ملایم افزایش رشد اقتصادی، اما دچار شکاف و فاصله طبقاتی و درآمدی بیشتر،عمیق تر و چندبرابری شده و انحصار درآمد به جممعیت محدودتری تعلق گرفته است.
آمریکا به جنوب آفریقا نزدیک می شود!
«موسسه تحقیقاتی پیو» آمار مشابهی از وضعیت توزیع نابرابری ثروت و شکاف طبقاتی در آمریکا ارائه می دهد و در گزارشی با استناد به داده های «سازمان همکاری های اقتصادی و توسعه» عنوان کرده است که شکاف درآمدی و نابرابری اقتصادی در آمریکا بالاترین در میان کشورهای عضو گروه هفت است. در این گزارش به ضریب جینی اشاره و گفته شده است ضریب چینی شاخصی از عدد صفر به معنای برابری کامل اقتصادی تا عدد یک به معنای نابرابری کامل اقتصادی است و در حالی که ضریب جینی در آمریکا طی چند سال گذشته روی عدد ۰.۴۳۴ بوده است، در دیگر کشورهای توسعه یافته کمتر و حداکثر در انگیس روی عدد ۰.۳۹۲ و در دیگر کشورهای عضو گروه هفت کمتر از این مقدار بوده است.
براین اساس ضریب جینی در آمریکا از نابرابری گسترده اقتصادی و شکاف درآمدی میان شهروندان این کشور حکایت دارد و بویژه در دوره چهارساله ترامپ این اختلاف درآمدی و ضریب جینی نیز به دلیل سیاست های کاهش مالیات سرمایه داران حتی بیشتر و وخیم تر هم شده است.
برای درک شکاف درآمدی و اختلاف درآمدی آمریکا با توجه به ضرریب جینی می توان این مقایسه را در نظر داشت که در کشورهای اروپای شرقی این شاخص حداکثر تا ۰.۲۵ و کمتر از آن است و در برخی کشورهای آفریقایی این شکاف تا ۰.۵ و حتی بیشتر از آن است و جالب آن که شاخص آمریکا با بیش از ۰.۴۳۴ در حال نزدیک شدن به وضعیت برخی کشورهای جنوب آفریقا از نظر توزیع ثروت و نابرابری اقتصادی است.
مرزهای قومیتی و سیاسی در امتداد شکاف اقتصادی در آمریکا
از سوی دیگر گزارش‌ها و تحقیقات دیگری نشان می دهد که شکاف اقتصادی و فاصله درآمدی در آمریکا در امتداد مرزهای قومیتی و نژادی در این کشور شکل گرفته و این مرز بارز و مشخص همواره طی چند سال گذشته در حال برجستگی بیشتری بوده است.
براین اساس شکاف درآمدی در آمریکا انطابق بسیاری با مرز میان سفیدها و سیاهان در آمریکا دارد.
تا دهه ۱۹۷۰ اختلاف درآمد میان یک خانواده سفید پوست با همتای آمریکایی خود حداکثر تا ۲۳ هزار دلار بود، اما در سال ۲۰۱۸ این اختلاف درآمدی میان دو خانواده به ۳۳ هزار دلار رسید و طی دو سال گذشته این اختلاف بزرگتر و بزرگتر هم شده است.
از سوی دیگر شکاف‌های درآمدی و اقتصادی آمریکا در طول مرزهای سیاسی نیز قابل دنبال کردن است. براساس نظرسنجی صورت گرفته از سوی موسسه پیو در سپتامبر ۲۰۱۹، فقط ۴۱ درصد از شهروندان آمریکایی حامی جمهوری خواهان معتقد به وجود شکاف اقتصادی و درآمدی در آمریکا بوده‌اند، در حالی که ۷۸ درصد ازشهروندان حامی حزب دموکرات در آمریکا، شکاف اقتصادی را چالش بزرگ اجتماعی این کشور عنوان کرده و به وججود آن اذعان داشته اند و این اختلاف ناشی از درک متفاوت حامیان دو حزب سیاسی از شکاف اقتصادی و درآمدی در این کشور است.
عصر طلایی میلیاردرهای آمریکا در دوران ترامپ
حدود چهار سال پیش آمریکایی ها نخستین رئیس جمهور میلیاردر خود را انتخاب کردند.
این رئیس جمهور میلیاردر طی چهار سال گذشته سیاست‌هایی را پیگیری کرد که در عمل به قدرتمندتر شدن بیشتر ابر سرمایه داران آمریکایی منجر شد.
بلومبرگ براساس شاخص های خود در گزارشی عنوان کرده ثروت میلیاردرهای آمریکایی که در سال ۲۰۱۶ و در زمان انتخاب ترامپ در مجموع ۱.۸ تریلیون دلار بود، حال تا هفته آخر اکتبر یعنی تا کمتر ۱۰ روز پیش براساس آخرین برآوردها به ۲.۸ تریلیون دلار رسیده است. افراد این فهرست در میان ۵۰۰ ابر ثروتمند کره زمین هستند و بیشترین دستاورد سیاست های ترامپ به ثروت بیشتر این افراد منجر شده است، از جمله بنیانگذار و مالک سایت آمازون که از قضا ترامپ هم رابطه خوبی با او ندارد، اما او توانسته در دوره ترامپ ۱۲۱ میلیارد دلار بیشتر از گذشته سود خالص به دست آورد.
به عبارت دیگر ۵۰ نفر از ثروتمندترین شهروندان آمریکایی در دوره ترامپ ۸۳۵ میلیارد دلار معادل ۸۰ درصد از سود کل میلیاردرهای آمریکایی سود مالی به دست آورده اند.
این شرایط بیش از هرچیز ناشی از سیاست های مالیاتی ترامپ در ارتباط با افزایش معافیت های مالیاتی و در مقابل کاهش نرخ مالیات در آمریکا بوده است که در عمل به شکاف بیشتر اقتصادی و درآمدی در این کشور دامن زده است
نظر شما