بازار؛ گروه استانها: استان ایلام در غرب ایران با داشتن ۶۴۰ هزار جنگل که ۹۰ درصد آن از درختان بلوط تشکیل می‌شود، یکی از مناطق جنگلی مهم در حوزه زاگرس شناخته می‌شود.
فیزیولوژی بلوط و انطباق حیرت انگیز این درخت بی نظیر (آن هم در شرایط دیم) با طبیعت، موجب شده که قرن‌های متمادی بقای خود را در حوزه زاگرس به خصوص استان ایلام حفظ کند.
خشکسالی‌های مکرر، تغییر اقلیم و گرم شدن هوا باعث انقراض گونه‌های گیاهی و جانوری فراوانی شده اما درخت بلوط چنان خود را با ناملایمات طبیعی و بشری منطبق ساخته است که همچنان مانند نگین سبزی بر تارک زاگرس می‌درخشد.
درختان بلوط استان ایلام در سال‌های اخیر با مشکلات زیادی مثل خشکیدگی، گرد و غبار، آتش سوزی، تخریب انسانی و…مواجه بوده و متاسفانه هر سال بخشی از این جنگل‌ها نابود می‌شوند.
در سال‌های اخیر پدیده‌ای به نام محلی شوکه و برداشت بی رویه از آن توسط عده‌ای سودجو باعث تخریب بخشی از درختان بلوط شده است، شوکه بر اثر هجوم حشرات بسیار ریز گزنده‌ای به نام شته یا حتی تریپس ایجاد می‌شود.
شته‌ها که قدرت تولید مثل زیادی دارند، نیازمند تغذیه نوزادان و حشرات بالغ هستند. برای این کار از شیره پرورده بلوط که از جوانه‌های تازه، برگ‌ها و میوه‌های نارس بیشتر حاصل می‌شود، استفاده می‌کنند.
ترشحات دهانی شته‌های بالغ که به اطراف کلاهک بلوط و برگ‌ها پراکنده می‌شود و حاوی مقداری قند و بزاق شته است در هوای سرد شبانه به کریستال‌های سفیدی تبدیل می‌شوند که روزانه به شکل شکر بر روی میوه درخت دیده می‌شوند.
سودجویی از شوکه
در فرایند شُوکه گیری عده‌ای با جمع آوری شهد شیرین و خوش طعمی که از دانه، برگ و ساقه درختان بلوط تراوش می‌شود و سپس جوشاندن آن، مایع قهوه‌ای رنگی همچون دوشاب تهیه و مصرف می‌کنند که این خود تجدید حیات طبیعی این درختان را با مشکل مواجه کرده است.
تحقیقات آزمایشگاهی نشان داده شوکه فقط حاوی مقداری مواد قندی سوخته و پنج نوع کپک فعال و مضر برای سلامت انسان بوده و هیچ گونه خاصیت دارویی دیگری که در بین عامه مردم متداول شده، ندارد
تحقیقات آزمایشگاهی نشان داده شوکه فقط حاوی مقداری مواد قندی سوخته و پنج نوع کپک فعال و مضر برای سلامت انسان بوده و هیچ گونه خاصیت دارویی دیگری که در بین عامه مردم متداول شده، ندارد.
متاسفانه افرادی ناآگاه و سودجو بدون توجه به این موضوع و به بهانه کسب درآمد با حذف این درخت بی نظیر، تیشه بر ریشه زاگرس زده و چهره طبیعت استان را مخدوش کرده‌اند.
شوکه اصل به شرط مزه کیلویی ۱۵۰ هزار تومان!
یکی از طبیعت دوستان ایلامی در گفتگو با خبرنگار بازار اظهار کرد: متاسفانه کافی است به سایت دیوار در استان ایلام نگاه کنید، با صدها پیام فروش شوکه مواجه می‌شوید.
علیرضا قاسمی بیان کرد: این فرهنگ غلط از سال‌های گذشته در استان ایلام شکل گرفته و عده‌ای سودجو به بهانه داشتن خاصیت‌های پزشکی درختان بلوط را نابود می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه در پیام‌های سایت دیوار به عنوان مثال اعلام شده شوکه اصل به شرط مزه کیلویی ۱۵۰ هزار تومان، گفت: این کار فقط برای سودجویی است و این شوکه هیچ خاصیتی ندارد و فقط باعث از بین رفتن طبیعت استان می‌شود.
برخورد جدی با سودجویان
مدیرکل منابع طبیعی استان ایلام نیز در گفتگو با خبرنگار بازار اظهار کرد: برداشت شوکه از درختان بلوط استان ایلام جرم محسوب می‌شود و با متخلفان برخوردار قانونی می‌شود.
متاسفانه عده‌ای افراد سودجو به بهانه داشتن خاصیت‌های مختلف شوکه، اقدام به سرشاخه زنی و از بردن درختان و میوه بلوط می‌کنند
رضا احمدی بیان کرد: متاسفانه عده‌ای افراد سودجو به بهانه داشتن خاصیت‌های مختلف شوکه، اقدام به سرشاخه زنی و از بردن درختان و میوه بلوط می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه شوکه هیچ گونه خاصیتی ندارد، افزود: بر اساس ماده ۴۲ قانون حفاظت و حمایت از جنگل‌ها و مراتع بریدن درختان و درختچه‌ها، سربرکردن، شاخه زنی و سر شاخه زن درختان جنگلی بدون مجوز از اداره منابع طبیعی ممنوع است.
احمدی تصریح کرد: بریدن درختان و درختچه‌ها علاوه بر جریمه نقدی، ۳ تا ۹ ماه حبس تعزیری دارد.
وی گفت: منابع طبیعی استان نیز با برقراری گشت‌های شبانه روزی در این فصل از سال با متخلفین در این زمینه برخورد جدی خواهد کرد.
درختان بلوط استان بیش از ۱۳۰ قرن قدمت تاریخی دارند، این درختان هر بعد از فصل تابستان که با خیال خودشان از آتش سوزی‌های مهیب در امان مانده‌اند، متاسفانه با دست‌های انسان‌های سودجو به خاطر باور غلط درمانی شوکه از بین می‌روند.
در واقع شهدی که از درخت بلوط برای تهیه شوکه جمع آوری می‌شود حاصل واکنش درخت در برابر نیش حشراتی چون شته، کنه یا زنبور است تا با آن از خود در برابر نیش این حشرات دفاع کند.
جمع آوری شیره بلوط (شوکه) بلای جان درختان بلوط است، باید با فرهنگ سازی درست در این مورد از این آسیب جدی به منابع طبیعی و محیط زیست جلوگیری کرد.
نظر شما