حسن سبحانی: از نحوه و چگونگی ورود عمده افراد محترمی که با رویکرد انکار و رد به اقتصاد اسلامی می پردازند این واقعیت استنباط می شود که ضرورت دارد به جای اینکه توضیح داده شود اقتصاد اسلامی چه هست، اولویت دارد که برای آنان تبیین شود اقتصاد اسلامی چه نیست. زیرا تا زمانی که منکران، ماهیت آنچه را که منکر آن هستند، نشناسند و در نتیجه در انتشار دیدگاه های خودشان، به مواردی اشاره کنند که «اقتصاد اسلامی» نبوده و صرفا پنداشته های آنان از «اقتصاد اسلامی» است، منطقا امکان بحث و نقد عالمانه پیرامون «موضوع» مقدور نمی شود به این دلیل که از لوازمات اولیه محاجه علمی، اشتراک بر مفاهیم واحد از موضوع مورد بحث است.
براین اساس متذکر می شود که تحقیقا اقتصاد اسلامی اقتصاد رژیم های سیاسی منسوب به اسلام نیست و اینگونه نمی باشد که به عنوان مثال چون در ایران نظام سیاسی، اسلامی است پس اقتصاد جمهوری اسلامی هم، همان اقتصاد اسلامی است. ساده ترین دلیل بر این حقیقت آن است که در کشور های متعددی، اقتصاد اسلامی موضوع تحقیق و تدریس و مباحثه است اما اصولا نظام سیاسی آن کشور ها، اسلامی نمی باشد.
از سوی دیگر نسبت دادن اقتصاد ایران و وضعیت غم انگیز اقتصادی آن به اقتصاد اسلامی و انتساب بانکداری هرگز غیر ربوی نشده آن به بانکداری اسلامی، تحقیقا و صرفا در یک نگرش خوش بینانه به موضوع، حاکی از نشناختن «اقتصاد و مالیه اسلامی» است.
اقتصاد اسلامی و همچنین مباحث مرتبط به مالیه آن، از سال های قبل از انقلاب اسلامی و البته در مقیاسی به مراتب محدود تر در ایران مطرح بوده و کارکرد های اقتصاد ایران به لحاظ تجربه نتایج رسوای تحمیل سیاست های تعدیل بر ساختار های ناکارآمد آن، هیچ ارتباطی به رونق نسبی امروزین اقتصاد و مالیه اسلامی ندارد و این در حالی است که امکان وارد شدن آسیب های بسیار از ناحیه «اقتصاد ایران» به «اقتصاد اسلامی» همواره مطرح بوده و در عمل هم اتفاق افتاده است.
با این وجود انصاف حکم می کند که ما همه کسانی را که اقتصاد اسلامی را متاثر از نظام سیاسی جمهوری اسلامی می شناسند، و یا بانکداری مبتنی بر بهره فعلی را، به اسلام نسبت می دهند از منکران اقتصاد اسلامی نشناسیم زیرا بسیاری از آن ها معتقدند اسلام از اتهام تحمیل مشکلات اقتصادی بر زندگی مردم مبری است. در عین حال همچنان این ابهام توام با کنجکاوی و کیاست وجود دارد که کارکرد برخی دانایان آشنا به مبانی اقتصاد ایران، که احتمالا آگاهانه، با تمسک به کاستی های وحشتناک کنونی اقتصاد ایران، از طریق انتساب آن به اقتصاد اسلامی، دستاویزی برای انکار «اقتصاد اسلامی» می سازند را باید چگونه تاویل و تفسیر نمود!؟
نظر شما