به گزارش بازار به نقل از اتاق اصناف تهران، علیرغم اینکه صنعت پوشاک کشور یکی از صنایع اشتغال زا به شمار می رود اما همواره فعالان این بخش صنعتی با مشکلاتی مواجهند و این مشکلات ادامه حیات اقتصادی را برای آن ها با مشکل مواجه می کند.
به عنوان مثال تا دو سال پیش صنعت پوشاک کشور متاثر از واردات پوشاک قاچاق در حال نابودی بود. در آن زمان با اقداماتی از سوی وزارت صمت، ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و اتحادیه بخشی از مشکلات ناشی از این مساله حل شد و با فرهنگ سازی برای مصرف تولیدات داخلی این صنعت در حال توسعه و رونق بود. اما هنوز مدت زیادی از این اوضاع رو به رشد نگذشته بود که در اواخر سال ۹۸ با شیوع بیماری کرونا دوباره فعالیت اقتصادی فعالان این صنف دستخوش مشکلاتی شد و متعاقب آن مشکلات ناشی از افزایش قمیت ارز و کمبود مواد اولیه دوباره تا حدودی صنعت گریبانگر مشکلات جدیدی شد.
به گفته ابوالقاسم شیرازی رئیس اتحادیه تولید کنندگان و فروشندگان پوشاک تهران ۳ هزار از ۲۰ هزار نفر فعال در صنعت پوشاک دچار مشکلات شدید اقتصادی هستند و حتی قادر به تامین مایحتاج اولیه زندگی خود نیستند.
لذا با توجه به اهمیت اشتغال زایی در این بخش اقتصادی گفت وگویی درباره وضعیت تولید، صادرات و مشکلات فعالان اقتصادی این بخش صنعتی با ابوالقاسم شیرازی رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان پوشاک تهران انجام شده که در ادامه می خوانید:
مدتی پیش سخنگوی گمرک میزان صادرات پوشاک در پنج ماهه اول سال را ۳۵ میلیون دلار اعلام کرد، آیا واقعا چنین گشایشی در صادرات پوشاک ایرانی به وجود آمده است و علیرغم مشکلاتی که صادرات کشور بر اثر شیوع کرونا با آن مواجه بوده است در بخش صادرات پوشاک از شرایط خوبی بهره مند بوده ایم؟
همانطور که اشاره کردید، شیوع بیماری کرونا در صادرات پوشاک تاثیرگذار بود و براساس اطلاعاتی که در اختیار دارم صادرات ما در بخش پوشاک مردانه و بچگانه صفر بوده است، اما ممکن است آمار صادراتی اعلام شده از سوی گمرک آمار کلی شامل صادرات جوراب، کلاه، شال و ... باشد ضمن اینکه ممکن است صادرات ماسک نیز در آمار صادراتی پوشاک گنجانده شده باشد و مجموع صادرات این اقلام به رقم اعلامی گمرک در خصوص صادرات پوشاک رسیده باشد اما در مجموع همانطور که بیان شد، وضعیت صادرات پوشاک در سال جاری اصلا خوب نبود.
شما به صفر بودن میزان صادرات پوشاک در سال جاری اشاره کردید و علت آن را نیز شیوع ویروس کرونا و مشکلات ناشی از آن عنوان کردید، آیا تنها عامل اثرگذار بر این وضعیت مشکلات ناشی از شیوع ویروس کرونا بوده یا عوامل دیگی نیز بر این مساله اثرگذار بوده است؟
با توجه به رکود حاکم بر بازار پوشاک، صادرات می تواند عامل رونق این بازار باشد؛ اما متاسفانه عوامل مختلفی باعث شده تا صادرات پوشاک در سال جاری اصلا وضعیت خوبی نداشته باشد.
یکی از اصلی ترین مشکلات تولیدکنندگان پوشاک کمبود مواد اولیه و نوسانات نرخ ارز است. به علت نوسانات نرخ ارز، صادرکنندگان قادر به سفارش گیری از مشتریان خارجی نیستند؛ زیرا با افزایش دائم قیمت مواد اولیه نمی توانند به تعهدات خود در مقابل مشتریان عمل کنند، بنابراین از آنجا که تولید کنندگان و صادرکنندگان پوشاک نمی توانند به قراردادهای صادراتی خود بر اثر نوسانات نرخ ارز متعهد باشند اصلا وارد مقوله صادرات نمی شوند.
اشاره ای به کمبود مواد اولیه داشتید، این کمبود ناشی از چیست؟ ممنوعیت های وارداتی، ثبت سفارش، یا عدم تخصیص ارز به واردات مواد اولیه مورد نیاز بخش صنعت پوشاک؟
تولید پوشاک وابسته به مواد اولیه وارداتی است در حالی که بر اساس سیاست بانک مرکزی اجازه واردات مواد اولیه مورد نیاز این بخش داده نمی شود، البته مشکل دیگر نیز آن است که مواد اولیه ثبت سفارش شده که به گمرکات وارد شده از سوی گمرک اجازه ترخیص نمی یابد و این امر به علت عدم تامین ارز مورد نیاز واردات این کالاها از سوی بانک مرکزی است.
با توجه به مسائل و مشکلاتی که ذکر شد از جمله کمبود مواد اولیه و عدم صادرات کالا به دلیل مشکلات ناشی از نوسانات نرخ ارز و همچنین شیوع ویروس کرونا، اکنون شرایط تولید چگونه است؟
به هر حال مشکلات تامین مواد اولیه و نوسانات نرخ ارز تاثیرات منفی بر بخش تولید پوشاک دارد؛ اما از منظر کلی افق آینده بسیار خوبی را در صورت فراهم بودن برخی شرایط می توان برای تولید پوشاک متصور بود، زیرا در حال حاضر با وجود تمام مشکلات اگر تولیدکنندگان پوشاک دارای سرمایه در گردش خوبی باشند می توانند از اوضاع تولید خوبی نیز برخوردار باشند.
در شرایطی که تولید کنندگان پوشاک با رکود حاکم بر بازار مواجهند چگونه می توانند اوضاع خوبی داشته باشند؟
از آنجا که همه تولیدکنندگان در شرایط فعلی بازار امکان تولید ندارند و شرایط اقتصادی و مشکلات ناشی از تامین مواد اولیه بخشی از تولیدکنندگان پوشاک را به حاشیه رانده است؛ لذا این شرایط یعنی خروج بخشی از تولیدکنندگان از گردونه تولید پوشاک، فضای فعالیت تجاری را برای سایر تولیدکنندگانی که از سرمایه در گردش کافی برخوردارند مساعد و فراهم کرده است.
با توجه به مشکلات تامین مواد اولیه، این دسته از تولیدکنندگان، مواد اولیه را چگونه تامین می کنند؟
بخشی از مواد اولیه تولیدکنندگان پوشاک از بازار غیررسمی تامین می شود که البته با توجه به کمبود مواد اولیه و مشکلات ناشی از آن، این تولید کنندگان چاره ای به جز تامین مواد اولیه از بازارهای غیررسمی را ندارند؛ اما این کار نیز با سختی هایی برای آنها مواجه است؛ زیرا به علت ممنوعیت استفاده از کالاهای قاچاق در صورت کشف کالای آنها توسط مامورین و بازرسان مشمول جرایم قانونی می شوند و لذا ممکن است دچار ضرر و زیان فراوانی شوند.
این در حالی است که هدف تولیدکنندگان از تامین مواد اولیه از بازار غیر رسمی که به ناچار به سمت تامین مواد اولیه از این بازار روی می آوردند، فقط ادامه فعالیت اقتصادی و جلوگیری از بیکار شدن کارگران است و با توجه به کمبود مواد اولیه تولید داخلی چاره ای جز این کار ندارند اما به هر حال این اقدام نیز برای آنها پرریسک و پرمخاطره است.
در مجموع موضوع سرمایه در گردش برای تولیدکنندگان موضوعی جدی است زیرا با کاهش ارزش پول ملی قدرت سرمایه تولیدکنندگان افت کرده و با گرانی حاکم بربازار اصلا امکان فعالیت اقتصادی ندارند.
سال گذشته اگر یک تولید کننده با ۲۰۰ میلیون تومان سرمایه در گردش کار می کرد و با این پول برای چند کارگر اشتغال ایجاد کرده بود امسال ارزش آن ۲۰۰ میلیون تومان یک چهارم قدرت خرید سال گذشته هم نیست. بنابراین ضروری است تا دولت از تولید کنندگان حمایت کند.
به طور کلی تولید کنندگان صنعت پوشاک در شرایط فعلی اقتصاد با مشکلات بسیاری مواجهند و به علت کاهش ارزش پولی ملی، سرمایه کلی آنها ذوب شده و ارزش خود را از دست داده و لذا به شدت با مشکل تامین سرمایه در گردش مواجهند و همچنین با توجه به محدودیت واردات مواد اولیه و مشکلات ثبت سفارش و تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی با مشکل تامین مواد اولیه مواجهند.
این وضعیت در حالی است که صنعت پوشاک یک صنعت پراشتغال است و در مقایسه با سایر صنایع با کمترین هزینه و سرمایه می توان در این بخش اشتغال ایجاد کرد؛ ضمن اینکه صنعت پوشاک، صنعتی ارز آور به شمار می رود و حتی در شرایط فعلی که قیمت ارز افزایش یافته و پیرو آن قیمت ارز و قیمت تمام شده افزایش یافته است اما باز هم قیمت پوشاک تولیدی ایران نسبت به بسیاری از جاهای دیگر ارزان تر است و لذا از قدرت رقابت پذیری در بازارهای جهانی برخوردار است.
اگرچه یکی از دلایل اعمال ممنوعیت های وارداتی مواد اولیه تولید پوشاک حمایت از صنایع نساجی است اما نکته حائز اهمیت آن است که صنایع نساجی فقط می توانند ۳۰ درصد از مواد اولیه مورد نیاز صنایع پوشاک را تامین کنند.
لذا باید به این نکته توجه کرد که اگر صنایع نساجی نتوانند مواد اولیه مورد نیاز صنعت پوشاک را تامین کنند این صنعت از حرکت می ایستد و سیاستگذاری حمایتی از صنعت نساجی که با قطع واردات مواد اولیه انجام شده دقیقا نتیجه عکس می دهد و با توقف صنعت پوشاک، چرخ صنایع نساجی نیز از حرکت می ایستد.
ذکر این نکته نیز ضروری است که با قطع واردات مواد اولیه، برای صنایع نساجی داخلی انحصار ایجاد می شود و تولید کنندگان این بخش بدون رقیب و بدون ارتقای کیفیت می توانند کالای خود را با بالاترین قیمت به متقاضیان عرضه کنند.
اکنون نیز همین اتفاق افتاده است و با توجه به مشکلات واردات مواد اولیه، صنایع پوشاک باید حتما مواد اولیه مورد نیاز خود را از صنایع نساجی داخلی تامین کنند در حالی که صنایع نساجی توان پاسخگویی به تقاضای داخلی را ندارند و با انبوهی از سفارشات مواجه شده اند و در این شرایط این صنایع قبل از تولید متقاضی دریافت تمام وجه از خریدار هستند که با توجه به مشکلات نقدینگی واحدهای تولیدی پوشاک این امر نیز باعث بروز مشکلات جدیدی شده است.
در تهران حدود ۲۰ هزار تولیدکننده کوچک و متوسط پوشاک وجود دارد که اگر این واحدها فعال بمانند می توانند با تقاضایی که برای مواد اولیه ایجاد می کنند موجب رونق صنعت نساجی شوند.
آیا صنایع نساجی نیز برای تامین مواد اولیه با کمبود مواجهند؟
خیر، با توجه به سیاست های دولت، در حال حاضر نیازهای وارداتی این بخش تامین می شود و لذا مجوز واردات ملزومات تولید از جمله واردات نخ فقط به تولیدکنندگان واحدهای نساجی داده می شود در حالی که بعضی از این واحدهای تولیدی ممکن است دچار تخلف شوند و به جای تبدیل نخ به پارچه آن را در بازار آزاد عرضه کنند.
در مجموع ایجاد انحصار، امکان بروز تخلف را افزایش می دهد بنابراین لازم است تا با آزاد گذاشتن واردات مواد اولیه صنایع پوشاک برای مدتی مشخص شرایطی فراهم شود تا چرخ صنعت پوشاک به حرکت درآید و سپس با حرکت چرخ های صنعت پوشاک، صنعت نساجی هم رونق بگیرد و کم کم با کاهش واردات مواد اولیه میزان تولید داخلی توسط صنایع نساجی افزایش یابد و به این ترتیب نیاز وارداتی به مواد اولیه کاهش یابد.
اقداماتی که در سال های اخیر برای جلوگیری از واردات پوشاک قاچاق انجام شد، نتیجه بخش بود؟
در سال ۹۷ اقدامات خوبی برای مبارزه با واردات پوشاک قاچاق انجام شد و با فرهنگ سازی و کمک رسانه ها مردم با خرید پوشاک ایرانی از تولید داخلی حمایت کردند، حتی در سطح عرضه فروشندگان کالاهای خارجی مجبور به جمع آوری کالاهای خود شدند و به جای آن پوشاک تولید داخلی عرضه کردند.
اقدامات خوبی که در آن سال در راستای مبارزه پوشاک قاچاق و جمع آوری برندهای عرضه کننده پوشاک قاچاق انجام شد و این اقدامات باعث شد تا تولیدکنندگان زیادی به عرصه تولید باز گردند، با اقداماتی که در آن زمان از سوی وزارت صمت، ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز و اتحادیه پوشاک انجام شد در مجموع همه چیز رو به بهبود بود که متاسفانه با شیوع ویروس کرونا و مشکلات ارزی، صنعت پوشاک مجدد وارد شرایط نابسامان شد و در حال حاضر بخش تولید پوشاک در شرایط سخت اقتصادی با مشکلات ارزی، گرانی و کمبود مواد اولیه دست و پنجه نرم می کند و شیوع ویروس کرونا نیز مشکلات خاص خود را بر این بخش ایجاد کرده است.
البته با توجه به افزایش قیمت ارز، تقاضا برای پوشاک خارجی نیز کم شده و لذا واردات غیرمجاز پوشاک قاچاق کاهش یافته است.
در بخش پوشاک داخلی نیز با افزایش ۴۰ تا ۵۰ درصدی قیمت ها مواجه بوده ایم؛ اما با این وجود این بخش نسبت به سایر بخش های تولیدی کمترین افزایش قیمت را داشته است و تولیدکنندگان پوشاک با کمترین و نازل ترین قیمت، کالاهای خود را عرضه می کنند.
این نکته نیز قابل ذکر است که تولیدکنندگان پوشاک داخلی درحال حاضر با دپوی تولیدات مواجهند و بخشی از این مساله به علت رکود حاکم بر بازار است و بخشی نیز به علت شیوع ویروس کرونا در اواخر سال گذشته است که باعث شد تولیدات پوشاک شب عید بر روی دست تولیدکنندگان بماند و تولیدکنندگان شرایط فروش و عرضه کالا را در شب عید نیافتند؛ لذا دپوی تولیدات سال گذشته تولیدکنندگان پوشاک عامل دیگری برای از بین رفتن سرمایه تولید کنندگان شد.
دولت در این شرایط چگونه باید از تولیدکنندگان حمایت کند و چه توقعی از دولت و وزارت صمت وجود دارد؟
ما توقع بسته های حمایت مالی از دولت را نداریم، زیرا تجربه نشان داده است که حمایت های مالی معمولا به جامعه هدف نمی رسد به عنوان نمونه در زمان دولت احمدی نژاد پرداخت وام های زود بازده به تولیدکنندگان مصوب شد. در آن زمان فرد پزشکی به اتحادیه مراجعه کرد و برای یک مغازه در شمال شهر تهران از اتحادیه درخواست جواز تولید را داشت بعدها که پیگیر قضیه شدیم متوجه شدیم این فرد با توجه به پشتیبانی هایی که از سوی برخی اشخاص دارد قصد دارد با بهره گیری از جواز تولید پوشاک ۴ میلیارد تومان وام بانکی دریافت کند و برنامه ای نیز برای تولید ندارد. در مجموع این مسائل وجود دارد؛ لذا معمولا حمایت های مالی دولت به جامعه هدف نمی رسد.
اما دولت با سایر حمایت ها از جمله حمایت های مالیاتی، بیمه ای، تامین بموقع مواد اولیه تولید، ثابت نگاه داشتن نرخ ارز باید از تولید کنندگان حمایت کند و زمینه صادرات کالا را در راستای حمایت از تولیدی داخل فراهم آورد.
در حال حاضر ۳ هزار نفر از صنف ۲۰ هزار نفری فعال در صنعت پوشاک در شرایط سخت اقتصادی قرار دارند و برای تامین مایحتاج اولیه زندگی گرفتارند.
در شرایط سخت اقتصادی که مشکلات ناشی ازکرونا هم به آن اضافه شده دولت با افزایش ۱۰ درصدی مالیات شرایط را بر تولیدکنندگان سخت تر کرده است در حالی که اگر فقط در این زمینه به تولید کنندگان کمک می کرد و بخشودگی هایی را در نظر می گرفت، بخشی از مشکلات مالی این صنف حل می شد.
در زمینه بیمه نیز هیچ قوانین حمایتی از تولیدکنندگان وجود ندارد و براساس قوانین سال های گذشته تولید کنندگان تا پنج کارگر شامل کمک های دولت در پرداخت بخشی از حق بیمه می شوند و اگر تعداد کارگران یک واحد تولیدی افزایش یابد این معافیت نیز از بین می رود این در حالی است که با توجه به شرایط سخت اقتصادی و لزوم اشتغال زایی دولت باید با حمایت از تولیدکنندگان زمینه جذب کارگر و اشتغال زایی را فراهم کند نه اینکه با افزایش تعداد کارگران حمایت اندک و ناچیز نیز از بین برود.
در مجموع در حال حاضر شرایط تولید پوشاک با توجه به مشکلات اقتصادی و کمبود مواد اولیه خوب نیست و متعاقب آن نیز از وضعیت صادراتی خوبی در این بخش برخوردار نیستم؛ لذا دولت باید با برنامه ریزی دقیق زمینه تامین مواد اولیه مورد نیاز این بخش را فراهم کند و با حمایت های صادراتی زمینه توسعه و رونق صنعت پوشاک را فراهم کند.
نظر شما