احسان عزیزی؛ بازار: توسعه پایدار، توسعه‌ای غیرمتکی به پیشران‌های اقتصاد نفتی است. این نوع از توسعه، برای پایدار بودن باید سه اصل را رعایت کند: رشد اقتصاد پایدار را منجر شود؛ رشد اجتماعی پایدار ایجاد کند و ضمن حفاظت از محیط زیست، نیازهای نسل فعلی را رفع و دستیابی نسل آینده به منابع را تهدید نکند.
چرا اقتصاد بدون نفت غلط است
تجربه سه الی چهار دهه گدشته نشان می‌دهد اقتصادهایی موفق بوده‌اند که کمترین استفاده از منابع را داشته و در عین حال، متکی به صنعت باشند. نمونه‌ای از این اقتصاد در جنوب شرق آسیا قابل مشاهده بوده است.
در جنوب شرق آسیا فرهنگ «نفرین منابع» وجود دارد که بر آن اساس، اتکای صرف به منابع طبیعی منجر به رشد اقتصاد نخواهد شد؛ چراکه باعث رانت طبیعی و خام‌فروشی می‌شود و فساد اداری فراگیر، توزیع ناعادلانه ثروت و عقب ماندگی جسمی و ذهنی را برای پایه‌های اقتصادی باعث خواهد شد.
در چنین شرایطی، بدترین حالت این است که به یک منبع متکی بود و اقتصاد، تک محصولی باشد. نمونه آن اتکا به کشاورزی در آفریقا و اتکا به نفت در خاورمیانه است.
به نظر بنده، باید با اقتصاد تک محصولی جنگید و نه با نفت و لازم است بر چند وجهی شدن اقتصاد تمرکز کرد زیرا از آنجایی که کشور ما نتوانست و یا نخواست زنجیره تولید نفت و مشتقات آن را به درستی پیاده کند، به این نتیجه رسید که نقش نفت را کمرنگ کند.
این در حالی است که ۷۰ هزار محصول اعم از رنگ، سوخت جت، دندان مصنوعی و... از نفت خام تولید می‌شود. ایجاد پالایشگاه‌ها نیز بخشی از زنجیره تولید در اقتصاد نفت است که تسری پیدا نکرده است.
البته باید از این دیدگاه نیز غافل نشد که اقتصاد بدون نفت هم برای ایران غلط است؛ چراکه ایران در حوزه نفت دست برتر منطقه را دارد و بهترین نیروهای انسانی منطقه در این کشور هستند.
معادن، مکمل اقتصاد ایران
معادن، به عنوان یک مکمل برای اقتصاد ایران مطرح هستند. منطقه ژئوپلیتیک و ژئودینامیکی کشور و تنوع مواد معدنی ایران به ویژه استان یزد که دومین استان معدنی کشور و نخستین استان از نظر تنوع مواد معدنی است، فرصت خوبی در حوزه معدن‌کاری فرآهم کرده است.
هم اکنون ۶۸ نوع ماده معدنی در ایران وجود دارد. ایران در برخی مواد معدنی جزو پنج کشور نخست دنیا است و این، نشان‌دهنده پتانسیل قابل توجه معادن در توسعه اقتصادی کشور است.
نکته قابل توجه این است که اگر همان راه گذشته را در پیش بگیریم و بدون ایجاد ارزش افزوده و تکمیل چرخه تولید مواد معدنی، در مسیر خام‌فروشی حرکت کنیم باز آسیب‌پذیر خواهیم بود.
هم اکنون دانشگاه‌های ایران بهترین دانش‌آموخته‌ها در حوزه معدن را دارد. ایرانیان دانش فنی تولید را دارند و در منطقه صاحب حرف هستند.
لزوم معرفی فرصت‌های جدید سرمایه‌گذاری
اگر سال‌ها قبل روس‌ها جهت اکتشاف به ایران می‌آمدند، اکنون سازمان ایمیدرو بدون هیچ مشاور خارجی اکتشافات عمقی و سطحی را انجام می‌دهد و در حوزه معدن و صنایع معدنی به خودکفایی رسیده است.
از ابتدای انقلاب تا سال ۹۲ هیچ پروژه اکتشافی مشخصی در کشور انجام نشده بود. از سال ۹۲ تا ۹۷، ۲۵۰ هزار کیلومتر مربع توسط ایمیدرو اکتشاف شد و از سال ۹۷ تا امروز ۳۰۰ هزار کیلومتر مربع اکتشاف داشته‌ایم. امروز در رشد فولاد رتبه برتر دنیا و در تولید شمش آلومینیوم از رشد جهانی هم بالاتر هستیم.
در حوزه نیروی انسانی و تکنولوژی به جایی رسیده‌ایم که بسیاری از متخصصان معدنی ما در حوزه شوروی فعالیت می‌کنند و این نشان‌دهنده ظرفیت کشور و استان از نظر نیروی انسانی قوی در حوزه معادن است.
بنابراین فرصت‌های جدید سرمایه‌گذاری در معدن باید معرفی شوند. بسیاری از ذخایر آهن در یزد حاوی عناصر نادر خاکی است که به عنوان باطله محسوب می‌شوند. ذخایر کم‌عیار آهن‌های نامتعارف یزد می‌تواند در حوزه معرفی فرصت‌های جدید نقش مؤثری داشته باشد.
نظر شما