بازار؛ گروه بین الملل: تیم سیاست خارجی «جو بایدن» برنامه منسجم و در عین حال پیچیده ای را علیه ایران تدارک دیده اند که در سخنرانی های بایدن و مشاوران او از جمله «تونی بلینکن» قابل ردیابی است. همچنین تقریبا چکیده‌ای جامع از برنامه بایدن مقابل ایران را می‌توان در گزارش «ایلان گلدنبرگ» (پرونده ایران در تیم مشاوران بایدن بر عهده وی گذاشته شده است) و همکارانش در مرکز امنیت آمریکای نوین یافت. نسخه‌ای از این گزارش در اواخر جولای در اختیار ستاد انتخاباتی بایدن و احتمالا جیک سولیوان مشاور ارشد نامزد دموکرات‌ها در حوزه سیاست خارجی قرار گرفته است.
به طور مشخص در یادداشت اخیر بایدن در «سی ان ان» جزئیات برنامه او در قبال ایران رونمایی شد. بایدن در این یادداشت سه مرحله در خصوص مواجهه با ایران را بر می شمرد: «نخست اینکه متعهد می‌شود که ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا نکند. بعد، چنانچه ایران به تعهدات خود ذیل برجام بازگردد؛ آمریکا هم دیپلماسی پیشه کرده و به منزله نقطه آغاز مذاکرات، به توافق هسته‌ای بازمی‌گردد.
البته به بقیه موارد نظیر آزادی آمریکایی‌های بازداشت‌شده و مسائل حقوق بشری ایران هم رسیدگی می‌شود حال آنکه در همکاری با شرکای آمریکا از تنشها و درگیری‌های منطقه‌ای نظیر جنگ یمن کاسته می‌شود.
در گام دوم، مواظب خواهد بود که تحریمهای آمریکا، تلاش ایران در مبارزه با کرونا را تحت‌الشعاع قرار ندهد و تصمیم ناعادلانه ترامپ در لغو سفر اتباع شماری از کشورهای مسلمان به آمریکا را نیز لغو خواهد کرد.»
نامزد دموکرات انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا همچنین مدعی شد که در گام سوم، به مقابله با فعالیت‌های ثبات‌زدای ایران در سطح منطقه و همچنین حمایت از اسرائیل ادامه خواهد داد. تحریمهای هدفمند علیه اقدامات حقوق بشری ایران و مقابله با برنامه موشک‌های بالستیک هم به قوت خود باقی است.
در گفتگوی اختصاصی «بازار» با پروفسور «شیرین هانتر» عضو شورای روابط خارجی آمریکا و استاد دانشگاه جورج تاون به بررسی ابعاد مختلف این برنامه پرداخته شده است که در ادامه می آید.
*جو بایدن در یادداشت اخیر خود در «سی ان ان» از جزئیات برنامه سه مرحله ای خود مقابل ایران رونمایی کرد. در مرحله اول این برنامه، گفتگو در خصوص مسائل هسته ای وجود دارد و در مراحل بعد موضوعات حقوق بشری، سیاست منطقه ای ایران، تروریسم و بحث موشکی ایران. موضوع مهم این است که دریافته شود آیا نتایج این مراحل به هم ارتباط دارند یا خیر. یعنی آیا نتایج گفتگو درباره موضوع هسته ای به مسائل منطقه ای و موشکی ایران پیوند خواهد خورد؟
در حال حاضر مشکل است به طور دقیق گفت سیاست بایدن در قبال ایران چه خواهد بود. تعدادی از مشاوران اصلی بایدن رویه تندرو در قبال ایران دارند. نمونه این قبیل مشاوران «تونی بلینکن» است.
موضع اصلی بایدن این است که فشار بر ایران باید ادامه یابد اما این فشار به طور هوشمندتری اعمال شود تا آمریکا بتواند حمایت اروپا را نیز برای فشار به ایران کسب کند.
بایدن بازگشت آمریکا به برجام را موکول به این کرده که ایران در ابتدا میزان اورانیوم غنی شده خود را به میزان قبل از افزایش ها برگرداند. آن وقت مذاکره درباره یک قرارداد جدید، طولانی تر و موثرتر آغاز می شود.
اما بایدن نگفته است که جزئیات این قرارداد جدید چه خواهد بود. چه محدودیتهای جدیدی بر ایران تحمیل خواهد شد. به طور کلی، بایدن از برداشتن تحریمها سخن نگفته است، فقط از بازگشت به برجام آن هم تحت شرایطی صحبت کرده است.
*تفاوت برنامه بایدن با ترامپ در خصوص ایران موضوع زمان بندی است. به این معنا که تمام موضوعاتی که توسط ترامپ مطرح می شود یعنی مسائل منطقه ای، موضوع موشکی و تروریسم توسط بایدن نیز مطرح می شود. منتهی بایدن گفتگو در خصوص موضوعات غیر هسته ای را در مراحل بعد از موضوع هسته ای دنبال می کند. ارزیابی شما چیست؟
موضع بایدن در این مورد هم بسیار مبهم است. اما با توجه به افکار مشاوران اصلی او به نظر من هیچ تحریمی برداشته نخواهد شد تا اینکه در مورد مسائل منطقه ای و موشکی هم ایران نظرات آمریکا را قبول کند.
اصلاً مسائل هسته ای همیشه به این مسائل مربوط بود. به نظر من پرونده هسته ای بسته نخواهد شد تا اینکه مسائل دیگر به نحوی حل شود.
*بایدن در گام اول برنامه خود مقابل ایران اعلام می کند که با بازگشت کامل ایران به تعهدات برجامی خود، امریکا نیز به برجام باز می گردد. معنای حرفش باید این باشد که تحریمهای هسته ای علیه ایران نیز برچیده می شوند. این در حالی است که ترامپ بسیاری از تحریمهای ایران را از ذیل هسته ای خارج کرده است. برای نمونه تحریم بانک مرکزی ایران تغییر برچسب داده و ذیل موضوع تروریسم تحریم شده است. با این وجود «بایدن» چگونه می تواند تحریمهای هسته ای ایران را بردارد(چرا که برداشته شدن آنها مستلزم گفتگو درباره موضوعات غیر هسته ای است)؟
حتی موقعی که آمریکا عضو برجام بود بسیاری از تحریمها برداشته نشد و یا اگر بعضی تحریمها برداشته شد، تحریمهای دیگر به بهانه های دیگر برقرار شد. بنابراین حتی با بازگشت آمریکا به برجام تحریمها می تواند باقی بماند.
«تونی بلینکن» در یک مصاحبه به طور روشن به این امر اشاره کرده است. او گفته است که تا رسیدن به یک توافق جدید همه تحریمها برجا خواهند بود.
*به نظر شما رویکرد «بایدن» به ایران در مقایسه با ترامپ چگونه است؟ شباهتها و اختلافات آنها چیست؟
سیاست آمریکا نسبت به ایران و به طور کلی نسبت به خاورمیانه بسیار تحت تأثیر نظرات و اولویتهای اسرائیل است. در حال حاضر، نشان دادن ایران به عنوان دشمن مشترک اسرائیل و اعراب به نفع اسرائیل است.
به رسمیت شناختن اسرائیل توسط بحرین و امارات که ممکن است بقیه کشورهای عربی هم دنبال کنند، تا حد زیادی به بهانه دفاع در قبال تهدیدهای ایران توجیه شده است.
در این مورد فرق زیادی بین بایدن و ترامپ وجود ندارد. اوباما تا حدی یک رئیس جمهور استثنایی بود، شاید به خاطر آنکه او از تبار آفریقایی بود و با مسائل مربوط به استعمار غرب آشنا بود.
مسأله اصلی در روابط ایران و آمریکا موضع ایران در قبال اسرائیل است. در حال حاضر اما به نظر من اگر ایران موضع خود را در قبال اسرائیل هم عوض کند تأثیر زیادی نخواهد داشت. زیرا که فعلا هم اسرائیل هم آمریکا از مشکلات ایران و تنشها در روابط آن با اعراب استفاده می کنند تا مقاصد سیاسی و اقتصادی خود را به دست آورند. اینکه قرار است اسرائیل و بحرین مبادلات بازرگانی و سرمایه گذاری تا حد 500 میلیون دلار داشته باشند نشان از اهداف آینده اسرائیل می دهد.
از آن گذشته بایدن از طرفداران سرسخت اسرائیل است. مسأله این است که آیا در صورت پیروزی بایدن جناح چپ جزب دموکرات موفق خواهد شد در سیاست خارجی آمریکا تأثیر گذارد یا نه. من به شخصه امکان آنرا کم می دانم.
نظر شما