بازار؛ گروه استانها: در ایران تمایل به استفاده از انرژی‌های پاک در سال‌های اخیر افزایش پیداکرده است و نیروگاه‌های خورشیدی و بادی و همچنین انرژی برق‌آبی رایج‌ترین انرژی‌های تجدید پذیر در کشور هستند.
با وجود تمایل به استفاده از انرژی پاک اما یکی از مهم‌ترین مشکلات اصلی درراه رشد و توسعه انرژی‌های پاک وجود منابع نفت و گاز و تصور فراوانی این منابع در کشور است.
تا زمانی که فکر می‌کنیم دومین منابع گاز دنیا راداریم اقناع مسئولان و مدیران کشور به سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجه و معنادار در این زمینه مشکل خواهد بود.
در همین راستا در خصوص قابلیت‌های خراسان رضوی در حوزه انرژی‌های پاک و تجدید پذیر با مهدی علومی معاون برنامه‌ریزی و تحقیقات شرکت برق منطقه‌ای خراسان رضوی به بحث و گفت‌وگو نشستیم.
* چند نیروگاه در خراسان رضوی داریم؟
صنعت برق خراسان شامل استان‌های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی با ۹ نیروگاه حرارتی، دو نیروگاه بادی و چندین نیروگاه خورشیدی و تولید پراکنده درمجموع دارای ظرفیت ۵۶۹۱ مگاوات قدرت نامی است که تاکنون بستر لازم برای تأمین برق مطمئن و پایدار شهروندان و توسعه اشتغال را با نصب پنج هزار و ۵۴۳ مگاوات نیروگاه فسیلی، ۷۴ مگاوات نیروگاه تجدید پذیر و ۶۸ مگاوات نیروگاه تولید پراکنده فراهم کرده است.
این نیروگاه ها در سال گذشته با تولید بیش از ۲۳ هزار میلیون کیلووات ساعت در واقع تولید هفت درصد برق کشور را بر عهده داشتند، همچنین، این شرکت دارای چهار خط تبادل با سیستان و بلوچستان، مازندران، سمنان و یزد است که انرژی‌های ارسالی و دریافتی در سال ۹۸ به ترتیب حدود ۱۸۵۰ و ۲۷۰۰ میلیون کیلووات ساعت بوده است.
باید اذعان داشت شرکت برق منطقه‌ای خراسان برای انتقال انرژی الکتریکی تاکنون سه هزار و ۱۰ کیلومتر خط انتقال و ۹ هزار و ۱۹۹ کیلومتر خط فوق توزیع و درمجموع افزون بر ۱۲ هزار کیلومتر خط انتقال ساخته است.
* اگر خراسان رضوی تأمین‌کننده بخشی از برق کشور است پس چرا برخی اوقات با قطع برق مواجه می‌شود؟
هم‌اینک مشکلی در میزان تولید برق خراسان وجود ندارد و میزان مصرف نیز نسبت به سال گذشته افزایش قابل‌توجهی نداشته است.
خوشبختانه، استان‌های خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی باوجود زمینه مناسب اقلیمی، تابش آفتاب و وزش باد در بیشتر مناطق و اکثر روزهای سال، قابلیت خوبی در تولید انرژی‌های نو و پاک دارد
درصورتی‌که مصرف برق مشترکان به‌ویژه در ساعات اوج بار یعنی ۱۲ ظهر تا ۱۷ بعدازظهر بیش از تولید نیروگاه‌ها باشد درصورتی‌که تولید یکی از نیروگاه‌ها برحسب حادثه‌ای متوقف شود، به دلیل اینکه همه نیروگاه‌ها مشغول تولید هستند نمی‌توان جایگزینی برای نیروگاه حادثه‌دیده قرار دارد لذا به‌ناچار برق برخی از مشترکان قطع می‌شود.
* از بحث اصلی دور نشویم، بفرمایئدچه مناطقی از خراسان رضوی مستعد تولید برق از انرژی پاک است؟
خوشبختانه، استان‌های خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی باوجود زمینه مناسب اقلیمی، تابش آفتاب و وزش باد در بیشتر مناطق و اکثر روزهای سال، قابلیت خوبی در تولید انرژی‌های نو و پاک دارد.
در تمام مناطق این سه استان حدود ۳۰۰ روز تابش خورشیدی وجود دارد که این میزان در خراسان جنوبی حتی از این هم بیشتر است و به‌طور مثال در شهرستان بیرجند مقدار تابش ۵.۶ (کیلووات ساعت بر مترمربع در هرروز) است درحالی‌که این عدد برای شهرستان مشهد حدود ۴.۴ و شهرستان بجنورد حدود ۴.۶ (کیلووات ساعت بر مترمربع در هرروز) است.
* آیا انرژی‌های بادی هم در استان قابل توجه است؟
بله استان خراسان بزرگ دارای تونل‌های بادی مناسب برای ایجاد نیروگاه‌های بادی است و شرایط مستعدی برای اجرای طرح‌های انرژی‌های بادی دارد.
برای تولید هر مگاوات ساعت برق از نیروگاه‌های حرارتی به‌طور متوسط ۳۰۰ لیتر گازوئیل موردنیاز است که درنتیجه با احداث نیروگاه‌های تجدید پذیر در مصرف سوخت صرفه‌جویی می‌شود
در همین رابطه تاکنون هشت تونل بادی در خراسان شناسایی‌شده است که این تونل‌ها در شهرستان‌های سبزوار، بینالود، خواف، بجنورد، نهبندان و فردوس واقع شده‌اند.
* آیا شرایط وزش باد در این مناطق مداوم بوده و قابل سرمایه‌گذاری است؟
بر اساس تحقیقات به‌عمل‌آمده، میانگین سرعت باد برای به‌صرفه بودن تبدیل انرژی باد به برق حدود ۲۳ کیلومتر در ساعت است؛ درحالی‌که سرعت باد در برخی مناطق خراسان جنوبی نزدیک به ۳۳ کیلومتر در ساعت بوده و وزش بادهای ۱۲۰ روزه سیستان در خراسان جنوبی نیز ظرفیت کم‌نظیری را برای سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری از انرژی پاک فراهم کرده است.
در خراسان رضوی نیز در حوزه انرژی بادی دو حوزه بادخیز در شهرستان‌های «خواف» و «بینالود» وجود دارد. منطقه«نشتیفان» خواف با تونل بادی با وزش دائم و سرعت بین ۱۰ تا ۱۲ متر بر ثانیه و ضریب ظرفیت تولید حدود ۶۰ درصد در دنیا کم‌نظیر است زیرا میانگین ضریب ظرفیت این تونل‌ها در دنیابین ۲۰ تا ۳۰ درصد است.
* برای تولید هر کیلووات برق در نیروگاه حرارتی چقدر باید سوخت مصرف کرد؟
برای تولید هر مگاوات ساعت برق از نیروگاه‌های حرارتی به‌طور متوسط ۳۰۰ لیتر گازوئیل موردنیاز است که درنتیجه با احداث نیروگاه‌های تجدید پذیر در مصرف سوخت صرفه‌جویی می‌شود.
نصب هر یک کیلووات نیروگاه خورشیدی یا بادی معادل کاشت ۸۵ اصله درخت است و منجر به کاهش تولید سالانه دو تن دی‌اکسید کربن می‌گردد. لازم به ذکر است که در سال ۹۸، مجموع انرژی تجدید پذیر تولیدشده در استان‌های خراسان حدود ۱۳۰ میلیون کیلووات ساعت بوده است که از مصرف حدود ۴۰ میلیون لیتر گازوئیل صرفه‌جویی کرده است.
* با این تفاسیر پس چرا آن طور که باید در این زمنیه و در استان سرمایه گذاری لازم انجام نشده است؟
همان طور که اشاره داشتید با وجود پتانسیل بسیار بالای استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر در این استان، هنوز موفق به استفاده مطلوب از این ظرفیت به دلیل هزینه‌های بسیار بالای سرمایه‌گذاری و عدم امکان واردات توربین‌های بادی به دلیل تحریم‌های ظالمانه، نشدم .
بهره‌گیری از انرژی‌های پاک نیاز به مشوق‌های سرمایه‌گذاری، ارائه تسهیلات با کارمزد اندک و تأمین زیرساخت‌های لازم دارد. اگرچه وزارت نیرو سیاست‌های تشویقی برای سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های پاک را دنبال می‌کند و با تعیین نرخ‌های خرید تضمینی برق به دنبال حمایت از این نوع سرمایه‌گذاری است اما توسعه بهره‌مندی از این نعمت خدادادی نیازمند توجه بیشتر سیاستمداران برای جلب حداکثری سرمایه‌گذاری در این حوزه است.
نظر شما