بازار؛ گروه انرژی: ترکیه برای تمدید قراردادهای گازی خود شرط‌های جدیدی گذاشته است. یک مقام بلندپایه وزارت انرژی ترکیه اعلام کرد که کشورش انتظار دارد صادرکنندگان گاز، قیمت رقابتی‌تر و منعطف تری به این کشور پیشنهاد کنند در غیر این صورت باید قید تمدید قراردادهای بلند مدت خود را بزنند.
اما در حالی ترک‌ها شرکای گازی خود را تهدید کرده‌اند که در صورت کاهش قیمت قراردادهای خود به سراغ گزینه‌های دیگر برای واردات خواهند رفت که جواد سلیمان پور کارشناس حوزه گاز معتقد است که ادامه صادرات گاز ایران به همسایه غربی خود به دیپلماسی تجاری و البته سیاسی مسئولان بستگی دارد. او به بازار می‌گوید: صادرات گاز بیش از اینکه یک قرارداد اقتصادی باشد یک قرارداد سیاسی بوده و شاهد هستیم که در کشورهایی همچون روسیه و حتی ترکیه این مساله در سطح روسای جمهور کشورها دنبال می‌شود. به عنوان مثال آقای پوتین خود معمولا در قراردادهای گازی دخالت و رایزنی می‌کند. هرچند که این کارشناس حوزه گاز معتقد است که کشور ما فرصت‌های زیادی را برای افزایش سهم خود در بازار ترکیه را از دست داده، اما می‌گوید که ایران همچنان یک گزینه مناسب برای واردات گاز برای ترکیه محسوب می‌شود.
صادرات گاز بیش از اینکه یک قرارداد اقتصادی باشد یک قرارداد سیاسی بوده و شاهد هستیم که در کشورهایی همچون روسیه و حتی ترکیه این مساله در سطح روسای جمهور کشورها دنبال می‌شود. به عنوان مثال آقای پوتین خود معمولا در قراردادهای گازی دخالت و رایزنی می‌کند
دست باز ترکیه در بازی‌های گازی
ظرفیت واردات گاز ترکیه بسیار متنوع بوده و خیلی راحت تغییراتی را در شرکای گازی خود و میزان واردات از آنها اعمال می‌کند. به عنوان مثال در نیمه اول امسال شاهد کاهش واردات گاز از ایران و روسیه و در مقابل افزایش واردات ال‌انجی از آمریکا و گاز از آذربایجان بودیم. به گفته کارشناس بازار گاز، ظرفیت‌هایی گازی که ترکیه ایجاد کرده بیش از نیاز خود بود و به همین دلیل خیلی راحت می‌تواند متناسب با منافع خود سهم شرکای خود را تغییر دهد.
او ادامه داد : ترکیه با این نگاه که خود را تبدیل به یک هاب گازی کند و به یک مسیر عبور گاز به اروپا تبدیل شود این ظرفیت‌ها را ایجاد کرده و فقط دنبال این نیست که نیاز خود از محل واردات از این کشورها تامین کند. به همین دلیل دیر یا زود به این سمت خواهد رفت که خود را به یک چهارراه گازی تبدیل کند.
شبکه گازی ترکیه شبکه به هم پیوسته ای نیست. در بخش شرقی این کشور (سمت ایران) تنها گزینه‌های واردات گاز ایران و آذربایجان هستند. گاز وارداتی از آذربایجان عمدتا برای صادرات به اروپا استفاده می‌شود و گازی که از ایران دریافت می‌کند معمولا در مصارف داخلی این منطقه مورد استفاده قرار می‌گیرد
رقابت سخت تر می‌شود
بیش از ۲۵ درصد از قراردادهای گازی بلندمدت ترکیه در سال آینده منقضی می‌شود. واردات خط لوله ای از گازپروم روسیه و شرکت سوکار آذربایجان و یک قرارداد گاز طبیعی مایع با نیجریه در سال ۲۰۲۱ باید برای حفظ سهم خود از بازار ترکیه به رقابت با یکدیگر بپردازند. این رقابت در حالی بین قطب‌های بزرگ گازی جهان شکل گرفته که واردات LNG ارزان از آمریکا و احتمال آغاز تولید گاز ترکیه در دریای سیاه، دینامیک بازار را تغییر داده است.
با وجود اینکه ترکیه گزینه‌های متنوعی را برای واردات گاز و ال ان جی برای خود ایجاد کرده اما سلیمان پور می‌گوید که ایران همچنان می‌تواند یک گزینه خوب برای تامین سوخت مصرفی همسایه غربی خود باشد.
او در توضیح ادعای خود گفت: شبکه گازی ترکیه شبکه به هم پیوسته ای نیست. در بخش شرقی این کشور (سمت ایران) تنها گزینه‌های واردات گاز ایران و آذربایجان هستند. گاز وارداتی از آذربایجان عمدتا برای صادرات به اروپا استفاده می‌شود و گازی که از ایران دریافت می‌کند معمولا در مصارف داخلی این منطقه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این کارشناس حوزه گاز همچنین با اشاره به اینکه میزان مصرف گاز در تمام فصول یکسان نیست، ادامه داد: به همین دلیل ترکیه بیش از اینکه به فکر افزایش ظرفیت ال ان جی خود باشد، به دنبال ایجاد مخزنی برای ذخیره سازی بیشتر گاز و ادامه واردات با حداکثر ظرفیت در فصول گرم سال و استفاده از آن در فصل‌های سرد سال است.
ذخایر بالا، مرزهای مشترک بالا و زیرساخت‌های انتقال خط لوله، دیگر فاکتورهایی است که واردات گاز از ایران را توجیه پذیر کرده است.
این تصور نباید در مسئولان نفتی کشور ایجاد شود که ایران می‌تواند بر اساس قیمت‌های قبلی سهم خود را از بازار ترکیه حفظ یا آن را افزایش دهد. حالا شرایط فرق کرده و بازیگران صادرات گاز به ترکیه متنوع شده است
قیمت گازی کدام کشور ارزان تر است
قراردادهای گازی قدیمی اغلب بر اساس قیمت نفت بود و خریداران را ملزم می‌کرد اگر سهمیه خریدشان را به طور کامل انجام ندهند، جریمه شوند. اما حالا مسئولان ترک میگویند که این شیوه قیمت گذاری مطابق با واقعیت‌های بازار نیست و قیمتها باید بر اساس شرایط هاب‌های بزرگ گاز تنظیم شوند. هرچند که به دلیل تنوع شرکای گازی ترکیه قدرت چانه زنی ما برای قیمت کاهش پیدا کرده اما همچنان ایران گزینه اقتصادی تری برای این کشور محسوب می‌شود.
به گفته سلیمان پور، خط لوله گازی روسیه از دریا عبور می‌کند و خط لوله آذربایجان هم مسیر طولانی را باید طی کند تا به ترکیه برسد. این در حالی است که گاز ایران با طی کمترین مسیر وارد این کشور می‌شود. به همین دلیل قیمت واردات گاز از این کشورها نسبت به ایران غیر رقابتی تر است.
او ادامه داد: البته این تصور نباید در مسئولان نفتی کشور ایجاد شود که ایران می‌تواند بر اساس قیمت‌های قبلی سهم خود را از بازار ترکیه حفظ یا آن را افزایش دهد. حالا شرایط فرق کرده و بازیگران صادرات گاز به ترکیه متنوع شده است.
یک مقام بلندپایه وزارت انرژی ترکیه اعلام کرد که کشورش انتظار دارد صادرکنندگان گاز، قیمت رقابتی‌تر و منعطف تری به این کشور پیشنهاد کنند در غیر این صورت باید قید تمدید قراردادهای بلند مدت خود را بزنند
تجارت سیاسی گاز
با وجود مزیت‌های فوق العاده واردات گاز از ایران برای ترکیه در سال‌های گذشته شاهد بودیم که این کشور به سمت تامین نیاز خود از کشورهای دیگر رفته است. اتفاقی که کارشناس حوزه گاز معتقد است ریشه آن را در نبود دیپلماسی تجاری باید جستجو کرد. سلیمان پور می‌گوید توسعه تجارت گاز را باید در لایه‌های سیاسی و در سطح روسای جمهور باید دنبال شود. به گفته او، قراردادهای گازی که ترکیه با روسیه پیگیری می‌کند معمولا توسط آقای اردوغان و پوتین دنبال می‌شود. در قراردادهای گازی هم همین طور است. حتی قرارداد گازی ایران و ترکیه هم در زمان آقای رفسنجانی در همین سطح پیگیری و به سرانجام رسید.
نظر شما