بازار؛ گروه استانها: سد معشوره یکی از سدهای جنجالی و بحث‌برانگیز استان لرستان است که هفت سال از کلنگ‌زنی آن می‌گذرد ولی هنوز به درستی تعیین تکلیف نشده و در این سال‌ها جز بحث و مناقشه هیچ خروجی دیگری نداشته است.
معشوره، یک پروژه حیاتی برای استان لرستان محسوب می‌شود از این جهت که در تأمین آب شرب، صنعت و کشاورزی سه شهرستان چگنی، کوهدشت و پلدختر کاربرد دارد ضمن اینکه در مهار سیلاب‌ها و روان آب‌های استان هم نقشی اساسی ایفا می‌کند.
این سد در دولت یازدهم به دلیل نداشتن توجیه اقتصادی و مجوز ماده ۲۱۵ متوقف شد که این توقف با اعتراضات و واکنش‌های زیادی از سوی مردم روبه‌رو شد ولی پیگیری‌های مستمر رسانه‌ها سبب شد با دستور مستقیم رئیس جمهور، احداث پروژه مورد تأیید قرار بگیرد.
قرار بود با بهره‌برداری از این پروژه علاوه‌بر آبی شدن ۳۶ هزار هکتار از اراضی کشاورزی، برای ۱۲ هزار نفر نیز شغل ایجاد شود اما حالا نه تنها اعتبارات لازم برای پیشبرد این پروژه در اختیار استان قرار نگرفته بلکه میزان تخصیص آب برای سد هم هنوز نامعلوم است.با اینکه حجم مخزن سد معشوره حدود یک میلیارد مترمکعب است اما وزارت نیرو آن را به ۳۰ میلیون مترمکعب کاهش داده که این مقدار جوابگوی نیازهای استان نیست.
کوتاهی مسئولان، اختلاف و ناهماهنگی نمایندگان سابق لرستان، عدم آمایش سرزمین و نداشتن آمار و اطلاعات دقیق مربوط به نیاز آبی استان سبب شده که وزارت نیرو زیر بار تخصیص حق‌آبه لرستان نرود که همین امر سبب شده نمایندگان جدید بحث تخصیص آب را هدف مشترک خود بدانند و تا زمانی که سد معشوره را تعیین تکلیف نکنند از پای ننشینند حالا باید منتظر ماند تا ببینیم وعده‌های مسئولان به نتیجه می‌رسد یا باز هم در سراب وعده‌ها گرفتار خواهیم شد.
در ادامه گفتگوی تفصیلی با مهرداد ویسکرمی، نماینده مردم خرم‌آباد و چگنی و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در خصوص آخرین وضعیت این سد ارائه می‌شود.
* ساخت این سد چه فوایدی بر شهرهای پایین دست خواهد داشت؟
همانطور که می دانید در قضیه سیل پلدختر، وزیر نیرو اعتراف کرد که اگر ما سد معشوره را ساخته بودیم شهرستان پلدختر را آب نمی‌برد و خسارات جانی و مالی به وجود آمده در سال گذشته به حداقل میزان ممکن می‌رسید ولی با این حال متاسفانه بعد از آن هم هیچ کاری صورت نگرفت و سد معشوره به حال خودش واگذار شد.
در صورت وقوع سیل، این سد بدون هیچ شکی می‌تواند جلوی سیلاب را بگیرد و ضمن تأمین آب شرب پایدار برای شهرستان‌های کوهدشت و چگنی، آب مورد نیاز برای کشاورزی و صنعت این دو شهرستان را نیز تأمین کند که با آبی شدن کشاورزی، زمین‌های این مناطق بسیار ارزشمند شده و خودکفایی ایجاد می‌شود.
* آیا این موضوع که از وضعیت فعلی حجم سد معشوره کاسته شده، صحت دارد؟
بله؛ ظاهراً حجم اولیه این سد حدود یک میلیارد مترمکعب بوده یا به عبارتی دیگر ۹۱۰ میلیون متر مکعب بوده که در حال حاضر تقلیل یافته و به حدود ۳۰ الی ۴۰ میلیون متر مکعب رسیده و باید با کمک سایر نمایندگان استان پیگیری کنیم تا میزان حجم آن افزایش پیدا کند.
سد معشوره متعلق به سه شهرستان چگنی، پلدختر و کوهدشت است و اگر تخصیص آبی صورت بگیرد باید بیش از ۱۰۰ میلیون متر مکعب باشد. جایگاه سد معشوره به گونه‌ای است که می‌تواند شهرستان چگنی، پلدختر و کوهدشت را به لحاظ آب شرب، کشاورزی و صنعت تحت پوشش قرار دهد اما با ناآگاهی مسئولان، از ابتدا این سد به اسم کوهدشت نوشته شده آن هم فقط در حوزه آب شرب که با این کار، نماینده پلدختر هم خواهان حق آبه شد.
این موضوع سبب اختلاف بین نمایندگان کوهدشت و پلدختر شد و وزارت نیرو هم از این قضیه سوء استفاده کرد و گفت:«ابتدا اختلافات خود را حل کنید» که بعد از آن، دوره نمایندگی آن‌ها تمام شد و هیچ کاری انجام نشد، چون تک روی می‌کردند.
* آیا نمایندگان لرستان در مجلس پیگیر راه اندازی و افتتاح این سد هستند؟
بله؛ با نمایندگان پلدختر، کوهدشت و حتی خرم‌آباد صحبت شده که همگی پیگیر راه‌اندازی سد معشوره باشیم و قرار شده که این کار، ماموریت مشترک ما حساب شود؛ از طرفی بحث تخصیص آب هم فرمول خاص خود را دارد و نیاز به اختلاف نداریم. تاکنون سد معشوره هیچ گونه پیشرفت فیزیکی نداشته و فقط راه دسترسی یا تونل آن که در دست قرارگاه خاتم است حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد پیشرفت دارد ولی تقریباً هیچ کاری برای سد انجام نشده است.
یک کارگروه آب در چند هفته گذشته تشکیل داده‌ایم که این کارگروه در حال کار است تا بتوانیم به کمک آب منطقه‌ای به صورت کتبی، علمی و دقیق کار تخصیص آب استان را پیگیری کنیم و با زبان علمی، کارشناسان وزارت نیرو را قانع کنیم.
* آیا محاسبه دقیقی برای تعیین حق آبه شهرستان‌های پایین دست سد صورت گرفته است؟
به زودی با نتایجی که از طرف کارگروه آب به دست ما می‌رسد حقمان را از وزارت نیرو می‌گیریم، البته هر گونه معامله شخصی با وزارت نیرو و یا هر درخواستی که به قیمت ضایع شدن حق استان باشد، خیانت محسوب می‌شود، از طرف دیگر لازمه تخصیص آب، محاسبه دقیق نیاز آبی این شهرستان‌ها در حوزه صنعت، آب شرب و کشاورزی است اما تاکنون کسی به صورت علمی به دنبال این قضیه نبوده و یا اگر بوده ما اطلاع نداریم؛ البته قصد نداریم کار نمایندگان دوره‌های قبل را زیر سوال ببریم ولی اگر کاری انجام شده آن را در رسانه‌ها اعلام و از خود دفاع کنند.
گرفتن حق‌آبه لرستان نیاز به همدلی و کار علمی دارد، اگر مسئولی در لرستان کمک و همراهی نکند که حق مردم استان را از وزارت نیرو بگیریم، نامش را در رسانه‌ها اعلام می‌کنیم و حتی همه نمایندگان هم باید پای کار بیایند تا این کار صورت می‌گیرد.
* این که گفته می‌شود عدم افتتاح سدهای لرستان سبب انباشت رسوبات و آسیب به سدهای خوزستان می‌شود صحت دارد؟
بله متاسفانه اراده‌ای در وزارت نیرو برای انجام این کارها وجود نداشته و ندارد و این اراده را باید به زور به آن‌ها تحمیل کنیم؛ وقت تهدید می‌شوند یا به آن‌ها فشار وارد می‌شود، چند کار جزئی انجام می‌دهند و بعد دوباره کار را رها می‌کند.
متأسفانه علت این بی‌تفاوتی و سهل‌انگاری را باید خود آن‌ها توضیح دهند، نبودن این سدها در استان لرستان سبب ایجاد مشکل برای سدهای بزرگ خوزستان هم هست چون رسوباتی که از طریق سیل به سدهای خوزستان می‌رود برخی از آن‌ها را بلااستفاده می‌کند؛ در واقع بهره‌برداری از این سدها به نفع استان خوزستان بوده و شاید خوزستان استفاده بیشتری هم ببرد.
متاسفانه به جای اینکه سدها را در بالا دست بزنند که سیل را مهار کند و پایین را هم مدیریت کنند، سد را در آخر مسیر سیل که به سدهای دز و کارون می‌رسد احداث کرده‌اند و این عمل باعث شده که رسوبات مستقیماً وارد این سدها شود.
انباشت رسوبات در سدهای خوزستان سبب می‌شود که این سدها در میان مدت، خاصیت خود را از دست بدهند؛ بنابراین خوزستان هم با بحران آب مواجه خواهد شد پس برای نجات کشور هم که شده باید این طرح‌ها اجرایی شود. متاسفانه در وزارت نیرو هیچ عزمی برای تعیین تکلیف سدها دیده نمی‌شود و آن‌ها بیشتر با اعداد و ارقام بازی می‌کنند و با مخفی کردن اطلاعات، حتی نمایندگان را هم محرم نمی‌دانند که اگر به این کار ادامه دهند ما اطلاعات را در رسانه‌ها اعلام خواهیم کرد.
* همراهی مسئولان، مردم لرستان و تخصیص اعتبارات دولتی برای این سد را چطور ارزیابی می‌کنید؟
آب شرب حق طبیعی همه مردم است و هیچ کس حق ندارد به خاطر قرار گرفتن در سرچشمه آب، اجازه ندهد دیگران از آن استفاده کنند؛ پس از آب شرب، اولویت بعدی با کشاورزی و صنعت است و اگر ظلمی به حقابه شود مقصر نماینده، استاندار، امور آب منطقه‌ای و کارشناسان آب استان هستند. اشتباهی که برخی نمایندگان ما می‌کنند این است که بدون فرمول و بدون آگاهی کافی به تنهایی به دیدار وزیر می‌روند درحالیکه ممکن است شش ماه دیگر این وزیر بیکار شده باشد و از طرفی چون این درخواست به صورت کتبی و با زبان علمی ثبت نشده هیچ ارزشی ندارد.
اگر ثابت شود که مدیری در این مسیر و در هر جای دیگری که به استان ربط دارد، مانع از پیشروی کار می‌شود یا منافع شخصی خودش را در اولویت قرار می‌دهد اسمش را در رسانه‌ها اعلام می‌کنم. هم در کرونا و هم در بحث سیلاب کلاه سرمان گذاشتند، ۳۰ میلیارد به لرستان اختصاص دادند در صورتی که به استان‌های شمالی بالای ۱۰۰ میلیارد برای کرونا کمک کردند؛
در بحث سیلاب هم از اعتبارات سدهای استان کم کردند و به بخش سیل دادند بعد هم منت گذاشتند که به شما اعتبار دادیم در صورتیکه این اعتبار را می‌توانستند از استان‌های دیگر که از سیل خسارت ندیده بودند کم کنند. این موضوعات را اگر مردم بدانند و آگاه شوند باعث ایجاد یک مطالبه عمومی شود.
وقتی مطالبه عمومی ایجاد شد هر نماینده‌ای که همراهی نکند خود مردم او را حذف می‌کنند؛ ما در این مسیر با نمایندگان، مدیران و مسئولان استان شوخی نداریم و کار را به صورت جدی پیش می‌بریم، باید تلاش کرد مردم را آگاه کرد زیرا گاهی مردم، رمز پیروزی ما هستند.
نظر شما