بازار؛ گروه بین الملل: براساس برآوردها میزان مصرف گاز در عربستان تا سال ۲۰۳۰ به ۱۴۸.۱ میلیارد متر مکعب افزایش می‌یابد، در حالی که این رقم در سال گذشته حدود ۱۲۱.۵ میلیارد متر مکعب بود. همچنین، این رقم در سال ۲۰۵۰ به ۳۱۲.۳ میلیارد متر مکعب خواهد رسید. از همین روی، این کشور قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ وابستگی خود به نفت برای تولید برق را به طور کامل حذف و ترکیب برق را به طور مساوی بین گاز طبیعی و انرژی‌های تجدیدپذیر تقسیم کند.
چرخش راهبردی آرامکو
اخیراً شرق عربستان سعودی شاهد چرخش راهبردی است که می‌تواند چشم‌انداز انرژی جهانی را برای دهه‌های آینده تغییر دهد. شرکت آرامکوی سعودی، سودآورترین شرکت نفتی جهان که مدت‌هاست نامش با نفت خام مترادف است، بخش قابل توجهی از منابع عظیم خود را به سمت منبع متفاوت مانند «گاز طبیعی» هدایت می‌کند. این امر، اقدام آزمایشی نیست، بلکه یک تغییر راهبردی کامل است. این شرکت علناً هدف رشد تولید گاز خود را برای سال ۲۰۳۰ به میزان خیره‌کننده ۸۰ درصد بالاتر از سطح سال ۲۰۲۱ افزایش داده که افزایش چشمگیری نسبت به هدف قبلی ۶۰ درصدی آن محسوب می‌شود. در دوره‌ای که قیمت نفت بی‌ثبات بوده و فشار جهانی شدید برای گذار انرژی وجود دارد، آرامکو عقب‌نشینی نمی‌کند؛ بلکه در حال تغییر موقعیت خود است، زیرا احتمالا گاز سنگ رشد آینده خواهد بود.
براساس گزارش ژورنال نئو؛ افزایش تولید گاز توسط آرامکو، نشان‌دهنده برنامه‌ریزی بلندمدت این شرکت در بخش نفت است. عربستان سعودی و به تبع آن آرامکو، با موقعیتی بی‌نظیری در این راستا فعالیت می‌کند. همانطور که امین ناصر، مدیرعامل این شرکت، اعلام کرده هزینه تولید هر بشکه نفت در عربستان سعودی تنها ۲ دلار و گاز همراه آن تنها ۱ دلار به ازای هر بشکه معادل نفت است. این کمترین هزینه پایه در جهان است که امتیاز راهبردی برای آن محسوب می‌شود.
وقتی قیمت نفت مانند ماه‌های اخیر کاهش می‌یابد، تولیدکنندگان با هزینه بالا به ویژه شرکت‌های حفاری شیل آمریکا، فشار بالایی را احساس می‌کنند. تحلیلگران خاطرنشان می‌کنند که سودآوری برای بسیاری از تولیدکنندگان شیل در قیمت‌های زیر ۷۰ دلار دشوار می‌شود، زیرا هزینه‌های حفاری و تکمیل آن‌ها افزایش می‌یابد. اما ریاض در قیمت‌های پایین‌تر هدف مهمی را دنبال می‌کند؛ اینکه تقاضای جهانی برای نفت ادامه می‌یابد، در حالی‌که باعث کاهش سرمایه‌گذاری رقبا می‌شود که این امر می‌تواند منجر به افزایش سهم بازار برای تولیدکنندگان کم‌هزینه مانند تولیدکنندگان اوپک شود.
این راهبرد در راستای حمایت از تقاضای بلندمدت نفت است. براساس برآوردهای آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) رسیدن به اوج تقاضای نفت پیش‌بینی می‌شود. در تأیید قابل توجه این موضع، آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) اخیراً تغییر چشمگیری ایجاد کرده است. این آژانس در آخرین گزارش چشم‌انداز انرژی جهان خود اذعان کرد که تقاضای جهانی برای نفت و گاز می‌تواند تا سال ۲۰۵۰ به رشد خود ادامه دهد که عقب‌نشینی مستقیمی از پیش‌بینی‌های قبلی خود در مورد اوج تقاضا است که اوپک نیز از این امر استقبال کرد. این تغییر، نقش پایدار سوخت‌های فسیلی را آشکار و اصرار عربستان سعودی بر لزوم سرمایه‌گذاری مداوم در عرضه نفت و گاز را توجیه می‌کند.
سال‌هاست که سیاست عربستان سعودی بر استفاده بیشتر از گاز طبیعی برای تولید برق و صنعت متمرکز بوده و میلیون‌ها بشکه نفت خام را به جای سوزاندن در داخل، برای صادرات در دسترس قرار می‌دهد.
افزایش اهمیت گاز
حرکت آرامکو به سمت گاز نشانی از تنوع‌بخشی است. به نوعی در دفتر مرکزی آرامکو در ظهران، روایت پیرامون گاز اساساً متحول شده است. اشرف الغزاوی، معاون اجرایی استراتژی و توسعه شرکتی آرامکو، گفته است: «گاز طبیعی دیگر صرفاً به عنوان یک سوخت در حال گذار دیده نمی‌شود، بلکه اکنون به بخشی ضروری و دائمی از چشم‌انداز انرژی جهانی تبدیل شده است.» این اظهارات نشان‌دهنده یک تغییر راهبردی قابل توجه است به طوری که گاز اکنون به عنوان یک ستون حیاتی دیده می‌شود.
دو محرک اصلی در این راستا تاثیرگذار است؛ نخست اینکه تقاضای داخلی شدیدی برای گاز وجود دارد. سال‌هاست که سیاست عربستان سعودی بر استفاده بیشتر از گاز طبیعی برای تولید برق و صنعت متمرکز بوده و میلیون‌ها بشکه نفت خام را به جای سوزاندن در داخل، برای صادرات در دسترس قرار می‌دهد. این امر مستقیماً درآمد ملی را افزایش می‌دهد. دوم و شاید دلیل قانع‌کننده‌تر، ظهور یک منبع جدید و قدرتمند تقاضای جهانی یعنی «اقتصاد دیجیتال» است.
الغزاوی افزود: «این یک عامل کلیدی در حمایت از رشد تقاضا مرتبط با هوش مصنوعی و مراکز داده است.» رشد انفجاری مراکز داده هوش مصنوعی که تشنه انرژی هستند، تقاضای سیری‌ناپذیر و مداومی برای برق ایجاد می‌کند که گاز نقش اساسی در تأمین آن دارد.
امین ناصر، مدیرعامل آرامکو، در مصاحبه اخیر CNBC تأیید کرد که گاز اکنون سهم عمده‌ای از سرمایه‌گذاری‌های این شرکت را به خود اختصاص می‌دهد. او اعلام کرد که آرامکو به دنبال تأسیس اولین کارخانه استخراج لیتیوم خود تا سال ۲۰۲۷ بوده که با اکوسیستم فناوری‌های جدید و ذخیره‌سازی انرژی مرتبط است، اما گاز همچنان نقش محوری در این راستا دارد.
میدان جفوره
به باور کارشناسان، عامل و موتور اصلی این تحول گازی، «میدان جفوره» به عنوان بزرگترین پروژه گاز نامتعارف در عربستان سعودی و یکی از بزرگترین‌ها در جهان است. جفوره، سنگ بنای جاه‌طلبی سعودی برای تبدیل شدن به یک بازیگر بزرگ جهانی در صنعت گاز است. انتظار می‌رود هدف افزایش تولید ۸۰ درصدی، کل تولید گاز و مایعات آرامکو را به حدود شش میلیون بشکه معادل نفت در روز برساند. تحلیلگران جی‌پی‌مورگان باور دارند که این «رقم نشان‌دهنده افزایش ملموس بیش از ۵۰۰ هزار بشکه معادل نفت در روز در مقایسه با برآوردهای قبلی و گویای شتاب آشکار در جاه‌طلبی‌های این شرکت است.
عربستان سعودی رسماً قراردادی ۱۱ میلیارد دلاری برای میدان گازی جفوره با کنسرسیومی از سرمایه‌گذاران بین‌المللی در اکتبر ۲۰۲۵ امضا و آن را به یکی از بزرگترین قراردادهای گازی تبدیل کرد. این قرارداد بخشی از برنامه‌های این کشور برای توسعه بخش گاز طبیعی است
در این راستا، منطق مالی نیز قانع‌کننده است. براساس برآوردهای آرامکو، توسعه گاز آن تا پایان دهه بین ۱۲ تا ۱۵ میلیارد دلار به جریان نقدی عملیاتی سالانه آن می‌افزاید. اگرچه گاز احتمالا در بازار فعلی سودآوری کمتری نسبت به نفت داشته باشد، اما یک جریان درآمد پایدار و مطمئن ارائه می‌دهد. به باور کارشناسان، گاز «منبع درآمد تضمین‌شده و پایداری است زیرا قیمت‌های آن ثابت و بازار محلی به طور مداوم در حال گسترش است».
عربستان سعودی رسماً قراردادی ۱۱ میلیارد دلاری برای میدان گازی جفوره با کنسرسیومی از سرمایه‌گذاران بین‌المللی در اکتبر ۲۰۲۵ امضا و آن را به یکی از بزرگترین قراردادهای گازی تبدیل کرد. این قرارداد بخشی از برنامه‌های این کشور برای توسعه بخش گاز طبیعی است. شرکت آرامکوی عربستان سعودی این توافق‌نامه سرمایه‌گذاری را با مشارکت صندوق‌هایی به رهبری شرکت‌های گلوبال اینفراشنت پارتنرز (GIP) و بلک راک، به همراه سرمایه‌گذارانی از خاورمیانه و آسیا، اعلام کرد.
هدف از این معامله، آزادسازی ارزش اقتصادی بیشتر از دارایی‌های عظیم آرامکو در جفوره، حمایت از راهبرد این شرکت برای افزایش تولید گاز، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و تقویت جایگاه آن در بازارهای جهانی به عنوان یک تأمین‌کننده اصلی انرژی کم‌کربن در درازمدت است. میدان جفوره بزرگترین پروژه گازی غیرمتعارف در عربستان است که ذخایر آن ۲۲۹ تریلیون فوت مکعب تخمین زده می‌شود و آن را به یک قطب راهبردی در برنامه آرامکو برای افزایش تولید گاز تا سال ۲۰۳۰ تبدیل می‌کند.
همان فناوری هوش مصنوعی که تقاضای جهانی انرژی را افزایش می‌دهد، به آرامکو نیز کمک می‌کند تا انرژی را ارزان‌تر و کارآمدتر استخراج و مزیت کم‌هزینه بودن آن را بیش از گذشته تثبیت کند.
گاز و هوش مصنوعی
راهبرد آرامکو، هم‌افزایی جالبی را نشان می‌دهد. این شرکت روی گاز برای تقویت انقلاب هوش مصنوعی حساب ویژه باز می‌کند، و همزمان از هوش مصنوعی برای کارآمدتر کردن عملیات خود استفاده می‌کند. این شرکت روزانه بیش از ۱۰ میلیارد نقطه داده و یک سابقه تاریخی ۹۰ساله را برای تجزیه و تحلیل و بهینه‌سازی عملکرد خود به کار می‌گیرد. این تلاش‌های دیجیتال تاکنون ۶ میلیارد دلار ارزش افزوده بین سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ به همراه داشته است. این بدان معناست که همان فناوری هوش مصنوعی که تقاضای جهانی انرژی را افزایش می‌دهد، به آرامکو نیز کمک می‌کند تا انرژی را ارزان‌تر و کارآمدتر استخراج کند و تحویل دهد و مزیت کم‌هزینه بودن آن را بیش از گذشته تثبیت کند.
واقعیت جدید انرژی
همگرایی این عوامل یعنی چشم‌انداز اصلاح‌شده آژانس بین‌المللی انرژی و تقاضای بی‌وقفه از سوی صنایع سنتی و فناوری‌های جدید، چرخش راهبردی آرامکو را توضیح می‌دهد. جهان در حال ورود به عصر انرژی پیچیده‌تری نسبت به روایت ساده «فقط انرژی‌های تجدیدپذیر» است. عربستان از طریق آرامکو، خود را به عنوان پیشگام این پیچیدگی معرفی می‌کند.
این کشور از نفت کم‌هزینه خود به عنوان ابزاری راهبردی برای حفظ تسلط بر بازار استفاده و همزمان با آن، غول گازی می‌سازد تا آینده مالی خود را تضمین و موج بعدی رشد فناوری را تقویت کند. در واقع، آینده انرژی انتخاب بین قدیم و جدید نیست، بلکه یک سبد متنوع و عمل‌گرایانه است که در آن نفت، گاز و فناوری عمیقاً در هم تنیده شده‌اند. در این واقعیت جدید، آرامکو قصد دارد همچنان تأمین‌کننده اصلی باقی بماند.
نظر شما