بازار؛ گروه استانها: تعطیلی و کاهش شدید درآمدی در کسب و کارها و مشاغل مختلف جامعه، همچون یک سونامی بزرگ ضربه شدیدی بر پیکره اقتصادی کشور و نیز خانوارها وارد کرد. با این حال از همان هفته‌های ابتدایی برخی وعده‌ها و برنامه‌ها برای حمایت از این صاحبان کسب و کار و نیز افرادی که به دلیل کرونا، درآمد و روزی خود را از دست داده اند، ارائه شد.
براساس گزارش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بر اثر شیوع ویروس کرونا، در حوزه اشتغال هر دو سمت عرضه و تقاضای بازار کار تحت‌تأثیر قرار گرفته اند. تعطیلی و کاهش سطح فعالیت‌های اقتصادی منجر به تعدیل نیرو و کاهش تقاضای کار شده و عرضه کار نیز کاهش پیدا کرده است، زیرا برخی افراد مستقیماً با بیماری درگیر شده‌اند و برخی دیگر غیرمستقیم با اقدامات خود مراقبتی و کاهش تعاملات، ساعات کاری خود را کاهش داده اند.
اثرات اولیه این موضوع، کاهش نرخ مشارکت و کاهش اشتغال طی نیمه اول سال ۹۹ بوده است. فعالیت کسب و کارهایی که مستقیماً از بحران کرونا متأثر شده‌اند به‌شدت کاهش یافت. کاهش فعالیت این کسب‌وکارها منجر به بحران بیکاری شده و رفاه خانوارهای زیادی را تحت‌تأثیر قرار داد. در این میان بیشترین ضربه اقتصادی را کسانی متحمل شدند که دارای شغل دائم نبودند، مانند دست‌فروشان و کارگران ساختمانی.
در نتیجه این تحولات، دولت با وعده بسته حمایتی سعی کرد اثرات منفی اقتصادی این مساله را برای خانوارها موقتاً تعدیل کند. بر این اساس برای یک خانواده مثلاً ۴ نفره، ۵۰۰ هزارتومان کمک مالی درنظر گرفته شد. از طرفی برخی مشوق‌ها نیز برای بازپرداخت اقساط وام‌ها و مالیات ارزش‌افزوده در نظر گرفته شده است که البته هنوز این تعهدات و وعده‌ها به طور کامل اجرایی نشده اند.
۴۵ هزار کارگر تبریزی از کرونا ضربه دیدند
کریم صادق زاده، دبیر اجرایی خانه کارگر تبریز در خصوص مشکلات جامعه کارگری تبریز به خبرنگار بازار می‌گوید: در شهر تبریز نزدیک به ۵۰۰ هزار کارگر بیمه شده وجود دارد که در ۱۲ هزار کارگاه با کد بیمه مشخص فعالیت می‌کنند. البته پیش از بحث کرونا، خوشبختانه در تبریز با توجه به فعال‌تر بودن کارگاه‌ها نسبت به سایر شهرها، در حالت عادی آمار بیکاری وضعیت خوبی داشت اما با آغاز محدودیت‌های کرونایی، می‌توان گفت ۴۵ هزار کارگر در تبریز ضربه دیده و کار و شغل خود را از دست دادند. به ویژه افرادی که در حوزه‌های گردشگری چون هتل‌ها، مسافرخانه‌ها و آژانس‌های مسافرتی فعالیت می‌کردند در کنار کارگران مشاغل آزاد ضربه‌های جبران ناپذیری متحمل شدند.
صادق زاده در خصوص عملکرد دولت برای حمایت از کارگران ادامه می‌دهد: از نظر من آنطور که باید شاهد حمایت و توجه دولت به کارگران نبودیم و مثلاً بیمه بیکاری و خسارت‌های وارد شده، جدی نگرفته شد. انتظار داریم دولت و نمایندگان مجلس، طرح‌ها و لایحه‌هایی تصویب کرده و از کارگران و بازنشستگان حمایت به عمل آورند. از کارفرمایان و صاحبان سرمایه نیز درخواست داریم با ملاحظه شرایط موجود، تمهیداتی را در نظر بگیرند تا کرامت انسانی کارکنان و کارگران در این زمان بحران کرونا حفظ شود.
بانک‌ها در سریع‌ترین زمان تسهیلات را ارائه دهند
محمدرضا پورمحمدی، استاندار آذربایجان شرقی نیز با بیان اینکه مشکل عمده‌ای که از سوی تولیدکنندگان با بانک‌ها بیان می‌شود مشکل دریافت تسهیلات است، به خبرنگار بازار تاکید می‌کند: باید تمام بانک‌ها و دستگاه‌های مسئول تلاش کنند تا واحدهای تولیدی متقاضی دریافت تسهیلات در سریع‌ترین زمان مبلغ مورد درخواست خود را دریافت کنند. دولت برای حمایت از مشاغل آسیب دیده از کرونا تسهیلات ۱۲ درصدی در نظر گرفته است که باید تلاش کنیم تمام اعتبار تخصیص یافته به استان را جذب کنیم.
استاندار آذربایجان شرقی با بیان اینکه اکنون در شرایط سخت جنگ اقتصادی قرار داریم، اضافه می‌کند: در جنگ اقتصادی واحدهای تولیدی و واحدهای اداری و مالی بیشتر تحت فشار قرار خواهند گرفت و شرایط کرونایی پیش آمده نیز باعث شده تا ضربه‌های وارده به این واحدها سنگین‌تر شوند. بنابراین حمایت از این واحدها و عمل به تعهدات و وعده‌های حمایتی داده شده به طور کامل و ۱۰۰ درصدی ضروری خواهد بود. برای توسعه نیازمند سرمایه‌های مادی، انسانی و اجتماعی هستیم که منشأ سرمایه اجتماعی اعتماد است و دولت با عمل به تعهدات خود، درصدد حفظ اعتماد اجتماعی است.
پرداخت درصد اندکی از تسهیلات کرونایی در استان
حسین فتحی، سرپرست اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی آذربایجان‌شرقی در خصوص آمار درخواست تسهیلات کرونایی در استان به خبرنگار بازار می‌گوید: پس اعلام دولت و فراخوان عمومی برای ثبت نام افرادی که به دلیل شیوع کرونا و برقراری قرنطینه‌های شدید اوایل امسال با ضرر و زیان مالی مواجه شدند یا شغل و درآمد خود را از دست دادند، در حدود ۱۷ هزار و ۲۵۰ نفر آسیب دیده از کرونا در آذربایجان شرقی در سامانه تسهیلات کرونایی مشاغل آسیب دیده ثبت نام کرده اند.
فتحی در ادامه اضافه می‌کند: پرداخت تسهیلات به افراد ثبت نام کرده از طریق شبکه بانکی آغاز شده و همچنان ادامه دارد. سهم استان از تسهیلات کرونا ۲ هزار و ۳۵۶ میلیارد تومان است که تاکنون ۶۰ میلیارد تومان از آن در قالب تسهیلات به مشاغل آسیب دیده از کرونا پرداخت شده است. در حال انجام پیگیری‌های لازم هستیم تا به زودی تمام مبلغ اختصاص یافته به استان، به متقاضیان دریافت مبالغ، پرداخت شده و از آنان حمایت صورت گیرد.
پایان کرونا پایان راه نیست
اقدامات دولت و بانک مرکزی برای کنترل تبعات اقتصادی ویروس کرونا را می‌توان در اعطای ۷۵۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات به کسب‌وکارهای آسیب‌دیده با نرخ ترجیحی ۱۲ درصد، ۵۰ هزار میلیارد ریال کمک به صندوق بیمه بیکاری، بسته حمایتی نقدی به اقشار کم درآمد، تعویق سه ماهه پرداخت تسهیلات، برداشت احتمالی از صندوق توسعه ملی برای تأمین دارو و تجهیزات پزشکی، درخواست استقراض پنج میلیارد دلاری از صندوق بین‌المللی پول و در نهایت بسته حمایتی از مودیان مالیاتی شامل تمدید سررسید پرداخت مالیات بر ارزش افزوده و مهلت سه‌ماهه جدید برای پرداخت بدهی خلاصه کرد.
اقداماتی که تا حدودی در سایر کشورها نیز برای اجرای آنها تصمیماتی اتخاذ شده است. اما موضوع حائز اهمیت آن است که کسب‌وکارها و مشاغل در ایران برخلاف عمده کشورها تقریباً سه ماه پربازده را که شامل بازار قبل و بعد از عید نوروز می‌شود، از دست داده‌اند. به عبارتی صدمات اقتصادی وارده بر خانوارها تا ماه‌های بعدی و حتی بعد از طرح فاصله‌گذاری اجتماعی نیز ادامه داشته است.
به این ترتیب حتی امروز و پس از پایان نسبی بحران، نمی‌توان انتظار بهبود نسبی را در وضعیت اشتغال به‌کار و به‌طور کلی شرایط رفاه خانواده‌ها، حداقل در برخی از مشاغل خاص درگیر با بحران داشت و این موضوع لزوم ادامه حمایت و ارائه راهکارهای جدید از طرف مسئولان را بیش از پیش گوشزد می‌کند.
نظر شما