امید محمدی؛ بازار: وقتی از صنعت خودرو سخن گفته می شود، اغلب نگاه ها متوجه خودروسازان بزرگ و خطوط تولید خودرو می شود؛ در حالی که یکی از اساسی ترین و حیاتی ترین حلقه های این زنجیره، صنعت تایر است؛ صنعتی که اگر چه کمتر در کانون توجه سیاست گذاران بوده، اما نقشی بنیادین در امنیت، کیفیت و حتی صرفه اقتصادی خودروها دارد. تایر تنها یک کالای جانبی یا مصرفی نیست، بلکه یک قطعه استراتژیک در خودرو و عامل اصلی در ایمنی، پایداری و بهره وری آن به شمار می رود.
صنعت تایر ایران در دهه های گذشته مسیری پر فراز و نشیب را پشت سر گذاشته است. از یک سو با مشکلاتی مانند قیمت گذاری دستوری، تخصیص نامنظم ارز، واردات بی رویه و غیر هدفمند و محدودیت های انرژی دست و پنجه نرم کرده و از سوی دیگر، ظرفیت های بالقوه بالایی برای رشد، صادرات و حتی تبدیل شدن به قطب منطقه ای داشته است. این صنعت با وجود توان تولید بیش از نیاز داخلی، در بسیاری از مواقع به دلیل سیاست های متناقض، فرصت توسعه و نوآوری را از دست داده و در نتیجه نه تولید کننده از سود منطقی برخوردار بوده و نه مصرف کننده از حق انتخاب واقعی بهره مند شده است.
همانطور که پیش تر اشاره شد، تایر برخلاف ظاهر ساده، محصولی استراتژیک است؛ وابستگی بالای آن به مواد اولیه وارداتی، آن را مستقیما درگیر سیاست های ارزی و تجاری کشور می کند. هرگونه اختلال در تخصیص ارز یا ثبت سفارش، به سرعت زنجیره تولید را مختل کرده و تولید کنندگان را ناچار می سازد بخشی از نیاز خود را از بازار آزاد با هزینه های گزاف تامین کنند. همین امر به ناترازی در بازار، افزایش هزینه های تولید و کاهش توان رقابت منجر می شود، از همین رو جهت بررسی وضعیت صنعت و بازار تایر با جمال میرزایی عضو انجمن صنفی صنعت تایر و مدیرعامل گروه صنعتی بارز به گفت و گو پرداختیم؛
* با توجه به تصمیم اخیر شورای رقابت درباره واگذاری قیمت خودرو به تولیدکنندگان، آیا می توان امیدوار بود که قیمت گذاری تایر هم به خود تولیدکنندگان واگذار شود؟
معتقدم باتوجه به واگذاری تعیین قیمت به خودروسازان، بهترین زمان برای تحقق آزادسازی نرخ تایر فرا رسیده است. اگر چنین تصمیم شجاعانه ای گرفته شود، می توانیم شاهد بهبود شرایط بازار و افزایش کیفیت باشیم. در حال حاضر بازار آزاد تایر در ثبات قیمتی قرار دارد و حتی تولید هم بیشتر از نیاز کشور است. از طرف دیگر، واردات نیز در سال های اخیر به شکل گسترده انجام شده است. بنابراین شرایط برای آزادسازی قیمت ها کاملا فراهم است. ما معتقدیم مصرف کننده حق انتخاب دارد و نباید مشتریان را با سیاست های دستوری از این حق محروم کرد.
متاسفانه شرایط مطلوبی نداریم؛ هم در زمینه تخصیص ارز و هم در روند ثبت سفارش با مشکلات جدی روبه رو هستیم
* وضعیت تامین ارز و ثبت سفارش در صنعت تایر چگونه است؟
متاسفانه شرایط مطلوبی نداریم؛ هم در زمینه تخصیص ارز و هم در روند ثبت سفارش با مشکلات جدی روبه رو هستیم. بسیاری از تخصیص هایی که در بانک مرکزی مانده، به سختی به دست ما می رسد و حتی کمتر از نیاز واقعی صنعت است. این مساله باعث شده بخشی از مواد اولیه را از بازار آزاد و با قیمت بالاتر تهیه کنیم. طبیعی است که این شرایط به ناترازی ارزی و افزایش هزینه تولید دامن بزند.
* با وجود این مشکلات، آیا می توان به بهبود تولید در نیمه دوم سال امیدوار بود؟
اگر سیاست های حمایتی وزارت صمت تغییر نکند، کار بسیار دشوار خواهد بود. با این حال، در مجموعه بارز پیش بینی ما این است که نسبت به سال گذشته حدود ۷ درصد رشد تولید داشته باشیم. البته ظرفیت بیشتری برای رشد، نزدیک به ۲۰ درصد، وجود داشت که متاسفانه به دلیل مشکلات ارزی و محدودیت های انرژی به ویژه برق، این فرصت از دست رفت. با این حال، اگر تخصیص ارز در نیمه دوم سال به موقع انجام شود، قطعا تولید بارز نسبت به سال گذشته بیش از ۱۲ درصد رشد خواهد داشت. به خصوص در بخش تایرهای باری و اتوبوسی رادیال، ما امکان افزایش ظرفیت دو برابری داریم که نیاز مبرم کشور هم هست. در حوزه تایر سواری نیز مجموعا انتظار رشد بیش از ۷ درصدی داریم.
اگر می خواهیم صنعت تایر به جایگاهی که شایسته آن است برسد، باید مسیر آزادسازی قیمت ها را باز کنیم
* وضعیت عرضه و تقاضا در بازار تایر در حال حاضر چگونه است؟
بازار در شرایط رکود کامل قرار دارد، متاسفانه واردات بی رویه و غیر هدفمند، چه برای تولیدکنندگان داخلی و چه برای واردکنندگان رسمی، مشکلات زیادی ایجاد کرده است. این موضوع باعث شده توزیع کنندگان و حتی شبکه فروش ما با چالش های جدی روبه رو شوند. علاوه بر این، سامانه توزیع موجود نیز به یکی از موانع اصلی تبدیل شده است. مصرف کننده تمایلی ندارد که مشخصات خودرو یا مدارک شخصی خود را صرفا برای خرید یک جفت تایر ارائه کند. این روند برای کسانی که شفاف و قانونی کار می کنند بسیار سخت شده است. از سوی دیگر، کسانی که خارج از سامانه فعالیت می کنند، فرصت بیشتری برای تجارت پیدا کردند. این روند منصفانه نیست و ما انتظار داریم سیاست ها به نحوی اصلاح شود که فعالان قانونی مورد حمایت قرار بگیرند. سخت گیری های بی‌مورد در سامانه فروش نه تنها بازار را شفاف تر نکرده، بلکه بعضا توزیع کنندگان را مجبور به رفتارهایی کرده که خلاف اصول حرفه‌ای است.
اگر می خواهند صنعت تایر به جایگاهی که شایسته آن است برسد، باید مسیر آزادسازی قیمت ها را باز کنند، تخصیص ارز را تسهیل نمایند و سیاست های توزیع را منطقی کنند. تنها در این صورت است که هم تولید کننده توان ادامه مسیر خواهد داشت و هم مصرف کننده حق واقعی انتخاب را خواهد یافت.
نظر شما