ونوس بهنود؛ بازار: به تعبیر بانک مرکزی، کل ارزش ریالی محصولات نهایی تولیدشده توسط واحدهای اقتصادی مقیم کشور در دوره زمانی معین (سالانه یا فصلی) را تولید ناخالص داخلی می‌نامند.
این به معنی توان هر استان در تولید محصولات است. درواقع محصول نهایی یعنی آخرین مرحله از تولید یک محصول که نشان می‌دهد یک منطقه چقدر توانسته از قبل این تولید ثروت آفرینی داشته باشد.
آمارها وضعیت استان اردبیل را خوشایند نشان نمی‌دهد و حتی طی سال‌های اخیر اتفاقی که بتواند جهشی در این ارقام را تداعی کند، مشاهده نمی‌شود.
تفاوت اندک با تغییرات کشوری
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی استان اردبیل در خصوص آخرین آمارهای مربوط به تولید ناخالص داخلی استان تصریح کرد: تولید ناخالص داخلی ما از ۵۸ هزار و ۴۷۵ میلیارد ریال در سال ۹۰ به ۱۴۶ هزار و ۸۹۲ میلیارد ریال در سال ۹۵ افزایش‌یافته است.
علیرضا نوروزی بابیان اینکه متوسط رشد سالانه اسمی استان ۲۰.۲ درصد است، افزود: در سطح کشور نیز متوسط نرخ رشد سالانه ۱۶.۵ درصد است بااین‌وجود سهم رشد استان از تولید ناخالص داخلی کشور در سال ۹۵ به نسبت سال ۹۰ معادل رقم ناچیز ۱۵ صدم درصد است.
وی افزود: در سال ۹۱، تولید ناخالص داخلی ۷۶ هزار و ۲۳۲ میلیارد ریال، در سال ۹۲، ۱۰۹ هزار و ۱۵ میلیارد ریال، در سال ۹۳، ۱۲۶ هزار و ۴۶۰ میلیارد ریال و در سال ۹۴، ۱۳۲ هزار و ۴ میلیارد ریال تولید ناخالص داخلی این استان است.
سهم ناچیز ساختمان و فعالیت‌های مالی در تولید ناخالص داخلی
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی استان با تأکید به اینکه تولید ناخالص داخلی در استان به تفکیک در حوزه‌های مختلف در سال ۹۵ نشان می‌دهد، کشاورزی بیشترین سهم را دارد، اضافه کرد: بعد از کشاورزی، جنگلداری، شکار و ماهیگیری بیشترین سهم به عمده‌فروشی، خرده‌فروشی و تعمیر وسایل مرتبط است و سومین سهم نیز به صنعت اختصاص‌یافته است.
اما به تعبیر نوروزی سهم آموزش، ساختمان، فعالیت‌های هنری، فعالیت‌های مالی و بیمه، اطلاعات و ارتباطات، سهمی اندک در تولید ناخالص داخلی دارد.
نکته کلیدی در نمودار سهم تولید ناخالص داخلی استان قرار گرفتن بخش استخراج معدن در انتهای جدول است که نشان می‌دهد اردبیل هنوز از حوزه‌های توانمند خود به ثروت آفرینی مطلوبی نرسیده است.
وضعیت نامشخص برنامه‌ریزی اقتصادی اردبیل
به گفته رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اردبیل آخرین آمار ارائه‌شده از تولید ناخالص داخلی مربوط به سال ۹۵ است و پس‌ازآن آماری از سوی مرکز آمار ایران اعلام‌نشده است.
داوود شایقی تأکید کرد: تولید ناخالص داخلی قابل‌احصا توسط استانها نیست و مرکز آمار باید ارقام دقیق را اعلام کند به همین دلیل آخرین داشته‌های ما به سال ۹۵ بازمی‌گردد.
این اظهارات در حالی است که استاندار اردبیل دو ماه قبل در نشست خبری خود در پاسخ به اعلام عدد تولید ناخالص داخلی استان اعلام بی‌اطلاعی کرد و در خصوص احصا آن تا دو ماه آینده قول مساعد داد.
اکبر بهنام جو متذکر شد: تولید ناخالص داخلی ازجمله شاخص‌های مهم اقتصادی است که توجه به آن در هر استانی برای برنامه‌ریزی ضروری است و باید برنامه‌ها بر اساس آمارها پیش برود.
اما باید پرسید آیا نبود آمارهای به‌روزرسانی شده خلأیی در برنامه‌ریزی یک استان به دنبال ندارد و چرا استانها قادر به احصا رقم مربوط به تولید ناخالص داخلی خود و برنامه‌ریزی بر اساس آن نیستند.
مطابق آمارهای ارائه‌شده در سال ۹۰، کشاورزی ۱۵ درصد، صنعت ۱۴ درصد و خدمات ۷۱ درصد از تولید ناخالص داخلی استان را شامل شده است.
در سال ۹۵ سهم کشاورزی با افزایش به ۲۲ درصد رسیده و سهم صنعت با کاهش به ۱۳ درصد و سهم خدمات با ۶۵ درصد کاهش همراه بوده است.
مقایسه تولید ناخالص داخلی در این دو سال نشان می‌دهد، ثروت آفرینی خدمات و صنایع روبه کاهش بوده و به همین دلیل بخش کشاورزی سهم بیشتری را تصاحب کرده است و آیا این به معنی کاهش فعالیت در دو بخش خدمات و صنعت نیست؟
آیا تعطیلی کارخانه‌ها و رکود خدمات که در جداول بیکاری نیز دیده می‌شود، گویای کاهش تولید ناخالص داخلی در این دو بخش نیست؟
باوجود اهمیت تولید ناخالص داخلی، در کمال تأسف برنامه‌ریزی‌های استان به شکلی باری به هر جهت پیش می‌رود.
هرچند استاندار اردبیل می‌گوید کارها باید بر اساس شاخص‌ها پیش برود و هرچند در سال‌های اخیر فعال‌سازی برخی واحدهای تولیدی راکد اعلام‌شده است اما آمارهای مرکز آمار ایران از آخرین وضعیت تولید ناخالص داخلی می‌تواند خروجی واقعی عملکرد مسئولان را نشان دهد.
بخش اعظم تولید محدود در برخی استانها
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی استان اردبیل معتقد است اردبیل قابلیت‌های متعددی در تولید و سرمایه‌گذاری دارد که بخشی فعلاً مورداستفاده قرار نگرفته است.
به تعبیر نوروزی برخی استانها طی دهه‌های گذشته سرمایه‌گذاری‌های کلانی داشتند و توانستند ثروت زیادی در منطقه خود انباشت کنند اما برخی استانها مانند اردبیل هنوز به‌قدر کافی و قابل‌قبول از ظرفیت‌های خود بهره‌مند نشده‌اند.
درواقع این اظهارات در تولید ناخالص داخلی و سهم رشد ۱۵ صدم درصدی اردبیل نیز قابل‌اثبات است.
مجموع غفلت‌های تاریخی و تمرکز منابع در برخی استانها و غفلت از برخی استان‌های دیگر موجب شده تا سهم عمده تولید در چند استان متمرکز باشد.
امروز باید از مسئولان استان پرسید حداقل برای تحقق سیاست‌های بالادستی و جهش تولید چه برنامه‌ای دارند تا بتوان از ارقام این استان دفاع کرد و با فراغ بال کارنامه آن را به رخ کشید؟
نظر شما