بازار، گروه استانها: استان زنجان در تولید انواع صنایع دستی متنوع در سطح کشور مطرح است و در این میان چاقو زنجان از شهره خاصی برخوردار است. بسیاری از عموم مردم زنجان با این هنر اصیل و بی بدیل آشنا هستند و از سال های بسیار دور تا حالا نام زنجان برای هر فردی، تداعی کننده چاقوهای با کیفیت و مرغوب است که به دست هنرمندان و صنعتگران چاقوساز زنجانی تولید می شود.
بنابر اسناد تاریخی، قدمت چاقوی زنجان به دوران مردان نمکی بر می‌گردد چون چاقو یکی از اشیای پیدا شده کنار این گنجینه تاریخی است و در این راستا از این چاقو به عنوان اولین و قدیمی‌ترین سند موثق به دست آمده در خصوص صنعت چاقوسازی زنجان نام برده می شود. چاقوهای زنجان با ویژگی‌هایی همچون ظرافت، تناسب، آبکاری تیغه، قدرت برش و داشتن استادکاران فن از شهرت فراوانی برخوردار است. در دوره صفویه استادانی چون عبدالغفار سکاک در زمینه چاقوسازی زنجان نقش مهمی در رونق این صنعت مهم داشته است و معروفترین چاقوها در دوره حکومت قاجار چاقوهای "کِرِند" و یا چاقوهای ساخت "حسن استاد زنجانی" بوده است و پس از گذشت سال ها صنعت چاقوسازی این استان با فراز ونشیب فراوان به مسیر خود ادامه می دهد.
استادکاران این رشته اصیل زنجان، معتقدند فروش و تولید این محصول وضعیت چندان خوبی ندارد، چون تورم، گرانی، تامین دشوار مواد اولیه و نبود حمایت های کافی بر کیفیت و فروش این هنر اصیل سایه انداخته است.
صنعت چاقو سازی می تواند قشر عظیمی از جوانان بیکار را به این رشته و صنعت مشغول کند
تولید چاقو، ملیله و مس به عنوان صنایع‌دستی اصیل و کهن در زنجان باعث شده این استان در تولید صنایع‌دستی فلزی رتبه نخست کشوری را کسب کند، ظرفیت هایی که هنوز در مسیر صادرات قرار نگرفته است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان، در گفتگو با خبرنگار بازار، با بیان اینکه چاقوی زنجان صنعتی است که با هنر عجین شده، گفت: اوج هنر و خلاقیت را باید در آثار چاقوسازان زنجانی دید.
سید میکائیل موسوی تاکید کرد: رونق بیشتر این هنر علاوه بر حفظ این میراث چندین هزارساله سبب احیای آن در نقطه‌نقطه استان می شود. وی با بیان اینکه صنعت چاقو سازی می تواند قشر عظیمی از جوانان بیکار را به این رشته و صنعت مشغول کند، گفت: در حوزه صنایع‌دستی، زنجانی‌ها را با هنر چاقو سازی شأن می‌شناسند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان، با بیان اینکه پیشینه ساخت چاقو در زنجان بیش از ۲۳۵۴ سال است که با یافتن مرد نمکی شماره ۴ مشخص شد، ادامه داد: چاقوسازی از دوران هخامنشیان در زنجان رواج داشته است.
موسوی، در ادامه اظهار داشت: چاقوی زنجان به عنوان یکی از صنایع‌دستی شاخص این استان از شهرت جهانی برخوردار است و با توجه به سلیقه، ذوق و نیز هنرنمایی استادکاران و به منظور بازاریابی و جلب رضایت مردم، چاقوهای متنوع در ابعاد متفاوت تهیه و به بازار عرضه می‌شود.
باید زیرساخت‌های لازم برای توسعه صنعت چاقو در استان مهیا شود
وی تصریح کرد: باید زیرساخت‌های لازم برای توسعه این صنعت در استان مهیا شود و در این میان چاقوهای زینتی به کشورهای عراق، عمان و اردن صادر می‌شود. مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان، با بیان اینکه صنعت چاقوسازی زنجان یکی از صنایع دستی مهم و تأثیرگذار در اقتصاد استان و کشور است که با ایجاد اشتغال گسترده در توسعه صادرات، رونق گردشگری و تقویت اقتصاد محلی نقش کلیدی ایفا می‌کند، گفت: این صنعت به عنوان یک برند معتبر صنایع دستی ایران در جهان شناخته می‌شود.
صنعت چاقوسازی زنجان یکی از صنایع دستی مهم و تأثیرگذار در اقتصاد استان و کشور است
موسوی، ادامه داد: صنعت چاقوسازی زنجان یکی از صنایع دستی مهم و تأثیرگذار در اقتصاد استان و کشور است که با ایجاد اشتغال گسترده در توسعه صادرات، رونق گردشگری و تقویت اقتصاد محلی نقش کلیدی ایفا می‌کند و به عنوان یک برند معتبر صنایع دستی ایران در جهان شناخته می‌شود.
وی به چالش های کنونی صنعت چاقو اشاره کرد و بیان داشت: چالش های کنونی این صنعت اصیل، قاچاق محصولات تقلبی با مهر زنجان است و نیاز به نوآوری در فرآیندها برای رقابت در بازارهای بین المللی بیشتر از گذشته احساس می شود و همچنین این صنعت با حفظ میراث چند ۱۰۰ ساله و تطبیق با نیازهای مدرن، هم در توسعه پایدار محلی و هم در معرفی هنر ایرانی نقش کلیدی ایفا می کند.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان زنجان، در گفتگو با خبرنگار بازار، گفت: صنعت چاقوسازی در زنجان به‌طور مستقیم و غیرمستقیم برای حدود ۱۰ هزار نفر اشتغال ایجاد کرده است.
مهدی باقری می افزاید: این صنعت در کارگاه‌های کوچک و بزرگ، خانوادگی و نسل‌به‌نسل ادامه دارد و به حفظ مهارت‌ها و هنرهای سنتی چاقوسازی کمک می‌کند و همچنین این صنعت در روستاهای استان باعث کاهش مهاجرت به شهرهای بزرگ و تقویت اقتصاد روستایی شده است.
چاقوسازی یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری صنعتی در زنجان است
وی بیان داشت: چاقوهای زنجان به دلیل کیفیت بالا، طراحی خاص، استحکام و ظرافت نه تنها در بازار داخلی بلکه در بازارهای بین‌المللی مشتریان زیادی دارد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان زنجان، با بیان اینکه این صنعت به عنوان یکی از منابع درآمدی مهم استان زنجان شناخته می‌شود، افزود: تولید و فروش چاقو به کشورهای دیگر به افزایش درآمدهای غیرنفتی استان کمک کرده و جایگاه زنجان را در بازار جهانی صنایع دستی تقویت کرده است.
باقری می گوید: چاقوسازی یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری صنعتی در زنجان است و گردشگران داخلی و خارجی با بازدید از کارگاه‌های تولید چاقو با فرآیند ساخت این هنر آشنا می‌شوند که این امر به توسعه گردشگری صنایع دستی و افزایش درآمدهای محلی کمک می‌کند و همچنین صنعت چاقوسازی باعث رونق کسب‌وکارهای مرتبط مانند فروشگاه‌های لوازم چاقو، عرضه مواد اولیه و خدمات پس از فروش شده است و این موضوع به افزایش اشتغال و توسعه اقتصادی محلی کمک می‌کند.
وی تصریح کرد: چاقوهای زنجان از نظر تنوع شامل انواع چاقوهای ضامن‌دار، میوه‌خوری، باغبانی، قصابی، آشپزخانه و حتی شمشیرهای تزیینی است که با استفاده از مواد اولیه مرغوب و هنر دست استادکاران تولید می‌شود و این تنوع و کیفیت بالا موجب شده چاقوهای زنجان به عنوان نمادی از فرهنگ و هنر ایرانی در جهان شناخته شود.
صنعت چاقو سازی با پیشینه دو هزار و ۵۰۰ ساله یکی از قدیمی ترین صنعت فلزی استان و کشور است
رئیس اتحادیه چاقوسازان استان زنجان در گفتگو با خبرنگار بازار، گفت: صنعت چاقو سازی با پیشینه دو هزار و ۵۰۰ ساله یکی از قدیمی ترین صنعت فلزی استان و کشور است و این هنر بی بدیل و اصیل مختص این استان است.
محمد رسول زکی ادامه داد: یکی از عمده‌ترین مشکلات چاقو سازان این استان نداشتن کارگاه است و اغلب صنعتگران این هنر در کارگاه های اجاره ای فعالیت می کنند و هر ساله نیز اجاره بها سر به فلک می گذارد و به نوعی دست و بال هنرمندان را می بندد و در این میان هر چند کارهایی برای حل این معضل با متولیان شرکت شهرکهای صنعتی صورت گرفته و قول هایی برای تامین کارگاه ها انجام گرفته اما پروسه دولتی در این بخش به مدت دو سال ادامه دارد.
وی یکی دیگر از مشکلات چاقو سازان را تامین نشدن مواد اولیه استاندارد اعلام کرد و افزود: برای کیفیت بخشی تولیدات و افزایش توان رقابت با چاقوهای چینی باید مواد اولیه مرغوب تهیه شود که در صورت مهیا شدن، تولیدات داخلی ارتقا می یابد.
رئیس اتحادیه چاقوسازان استان زنجان، ادامه داد: حل این مساله مهم نیازمند توجه مسئولان استانی و کشوری است و تمایز چاقوهای زنجان با سایر استان ها در ظرافت، استحکام، کیفیت آن است و هرچند کیفیت و ظرافت چاقوهای زنجان بسیار بالاست اما کمبود مواد اولیه مشکلات زیادی را برای آن ایجاد کرده و در صورت حمایت و کمک مسئولان استانی چاقوسازی استان می تواند بیش از گذشته حرفی برای گفتن داشته باشد.
قمه و قداره یکی از سودآورترین تولیدات صنعت چاقوسازی استان است
باقری افزود: از دیگر مشکلات چاقو سازان استان برچسب زدن به تولیدات استان با عنوان سلاح سرد است و همین مساله چالش هایی را برای ارسال تولیدات ایجاد می کند و در برخی مواقع ممنوعیت تولید و ارسال محصولات ایجاد می شود و در این راستا وقتی ارسال چاقو در داخل با مشکل مواجه می شود همین مساله در صادرات نیز خود را نشان می دهد و چاقوهای زنجان به صورت چمدانی و زیر باری به کشورهای دیگر ارسال می شود.
وی، گفت: قمه و قداره یکی از سودآورترین تولیدات صنعت چاقوسازی استان است و در صورت تسهیل صادرات این محصول می توان به سودآوری بیشتر آن امیدوار بود.
یک هنرمند چاقو ساز شهر زنجان در گفتگو با خبرنگار بازار، می گوید: از سال ۹۶ یک کارگاه تولیدی و تلفیقی از چاقوهای صنعتی و سنتی را راه اندازی و با معضلات زیادی دست و پنجه نرم کرده است.
صنعت و تولیدات صنایع چاقوسازی زنجان در کشور مطرح است
بهنام محمدی افزود: هم اکنون ۵۰ نفر به صورت مستقیم در این کارگاه تولیدی مشغول به کار هستند ولی با مشکل کمبود نقدینگی مواجه هستیم.
وی ابراز داشت: صنعت و تولیدات صنایع چاقوسازی زنجان در کشور مطرح است و متاسفانه خرید چاقو در اولویت اقلام سبد خانوارهای ایرانی و زنجانی نیست و خانواده ها کمتر به خرید چاقوهای اصلی گرایش دارند.
یکی از چالش های اصلی چاقوی زنجان واردات بی رویه به ویژه چاقوهای چینی است و اغلب زنان خانه دار این نوع چاقوها را خریداری می کنند
این هنرمند چاقو ساز می گوید: یکی از چالش های اصلی چاقوی زنجان، واردات بی رویه به ویژه چاقوی های چینی است و اغلب زنان خانه دار این نوع چاقوها را خریداری می کنند در حالیکه چاقوی زنجان از ظرافت و کیفیت بالایی برخوردار است.
محمدی خاطر نشان کرد: یکی از چالش های اصلی چاقوی زنجان واردات بی رویه به ویژه چاقوهای چینی است و اغلب زنان خانه دار این نوع چاقوها را خریداری می کنند در حالی که چاقوی زنجان از ظرافت و کیفیت بالایی برخوردار است و همچنین یکی دیگر از معضلات هنرمندان این صنعت مساله بیمه است و متاسفانه امسال ۵۰ درصد کمک دولتی بیمه فعالان این صنعت برداشته شده و همین مساله نگرانی هایی را برای فعالان این رشته ایجاد کرده است.
وی گفت: تامین مواد اولیه مورد نیاز از دیگر چالشهای چاقو سازان زنجانی است و متاسفانه تسهیلاتی در اختیار فعالان این عرصه قرار نمی گیرد و همین مساله نیز به معضلات کنونی این صنعت افزوده است. بی شک چاقو هنر اصلی این خطه از سرزمین کهن ایران است که باید برای پویایی آن تلاش بیشتری کرد، در غیر این صورت در معرض خطر و نابودی قرار می گیرد.
نظر شما