بازار؛ گروه صنعت: صنعت فولاد ایران با چالش‌های متعددی مواجه است که یکی از اساسی‌ترین آن‌ها، ناترازی انرژی است. در فصول گرم سال، کمبود برق و در فصول سرد، کمبود گاز موجب کاهش بهره‌وری واحدهای تولیدی و افزایش هزینه‌های تولید شده است. بهبود بهره‌وری شبکه انرژی و توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر می‌تواند تأثیر این مشکلات را کاهش داده و به افزایش رقابت‌پذیری صنعت فولاد کمک کند.
از سوی دیگر، همکاری‌های بین‌المللی می‌تواند نقشی کلیدی در جذب فناوری‌های نوین و دسترسی به بازارهای جدید ایفا کند. انعقاد قراردادهای تحقیق و توسعه با شرکت‌های بزرگ فعال در صنعت فولاد می‌تواند موجب انتقال دانش فنی و ارتقای توان رقابتی ایران در بازار جهانی شود. در سال‌های اخیر، شرکت‌هایی مانند انی ایتالیا در زمینه همکاری با صنایع فولادی ایران نقش مهمی داشته‌اند.
فرسودگی تجهیزات در بخش معدن و صنایع فلزی
فرسودگی تجهیزات در بخش معدن و صنایع فلزی، موجب شده که پایداری زیست‌محیطی در این حوزه کمتر مورد توجه قرار گیرد. شرکت‌های فعال در این صنعت از یک سو باید مصرف آب و برق را کاهش دهند و از سوی دیگر شرکت‌های مانند ذوب آهن اصفهان باید سیاست‌های کاهش انتشار کربن را در اولویت قرار دهند تا بتوانند تصویر بهتری از صنعت فولاد ایران در بازارهای جهانی ارائه دهند. جذب سرمایه‌گذاری و اجرای پروژه‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی می‌تواند به کاهش تأثیرات منفی زیست‌محیطی و افزایش کارایی این صنعت کمک کند.
دبیر انجمن فولاد اعلام کرده که از نیمه دوم فروردین، محدودیت‌های ۳۰ تا ۸۰ درصدی برق بر شرکت‌های فولادی اعمال شده که این امر تأثیر مستقیمی بر تولید و صادرات این بخش خواهد داشت. علاوه بر این، برخی واحدهای فولادی با محدودیت‌های شدید انرژی روبه‌رو شده‌اند و تولید خود را کاهش داده اند.
بیژن پناهی زاده معتقد است که صنعت فولاد ایران علاوه بر مواجهه با چالش‌های داخلی مانند ناترازی انرژی، باید تأثیرات تحولات بین‌المللی، از جمله جنگ تعرفه‌ای و تغییرات بازار انرژی مانند رشد قیمت، را نیز در نظر بگیرد. در چنین شرایطی، ایران باید با اتخاذ سیاست‌های هوشمندانه، از فرصت‌های موجود بهره برده و تأثیرات منفی احتمالی را مدیریت کند تا بتواند جایگاه صنعت فولاد را در تجارت جهانی حفظ و تقویت کند
بیژن پناهی زاده معاون معدنی خانه صنعت، معدن و تجارت ایران در گفتگو با بازار گفت: صنعت فولاد ایران علاوه بر مواجهه با چالش‌های داخلی مانند ناترازی انرژی، باید تأثیرات تحولات بین‌المللی، از جمله جنگ تعرفه‌ای و تغییرات بازار انرژی مانند رشد قیمت، را نیز در نظر بگیرد. در چنین شرایطی، ایران باید با اتخاذ سیاست‌های هوشمندانه، از فرصت‌های موجود بهره برده و تأثیرات منفی احتمالی را مدیریت کند تا بتواند جایگاه صنعت فولاد را در تجارت جهانی حفظ و تقویت کند.
وی افزود: در عرصه بین‌المللی، جنگ تعرفه‌ای که اخیراً آغاز شده، می‌تواند پیامدهای قابل‌توجهی بر تجارت جهانی و اقتصاد ایران داشته باشد. اگر این تنش‌ها به یک جنگ تجاری تمام‌عیار تبدیل شوند، کاهش حجم تجارت بین‌المللی و افت صنعت کشورها، از جمله ایران، محتمل خواهد بود. بااین‌حال، در کنار تهدیدها، فرصت‌هایی نیز برای گسترش همکاری‌های منطقه‌ای باید ایجاد شود. در چنین شرایطی، پیمان‌های اقتصادی مانند سازمان همکاری شانگهای، گروه بریکس، اتحادیه اقتصادی اوراسیا و اکو نقش برجسته‌تری در صادرات فولاد ایران پیدا خواهند کرد. همچنین ایران، به‌عنوان یکی از بنیان‌گذاران اکو، ظرفیت مناسبی برای توسعه همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای دارد و می‌تواند از این فرصت‌ها بهره ببرد.
پناهی زاده با نگرانی درباره وضعیت تولید و صادرات فولاد ایران در شش ماهه نخست سال ۱۴۰۴ گفت: با تشدید شدن جنگ تعرفه‌ها دامپینگ تجاری چین، به‌ویژه در حوزه فولاد و سایر محصولات صنعتی رخ می‌دهد. افزایش تعرفه‌ها موجب کاهش مصرف کامودیتی ها در بازارهای مقصد شده و این امر رقابت در صادرات را تشدید کرده است. برخی کشورها ممکن است برای حفظ موقعیت خود در بازار جهانی، به استراتژی دامپینگ روی بیاورند، که می‌تواند چالش‌هایی را برای تولیدکنندگان فولاد و حتی سنگ آهن ایران ایجاد کند.
کاهش تولید فولاد خام جهانی
امسال تولید فولاد خام جهانی با کاهش مواجه شده و برآوردها نشان می‌دهد که این میزان به ۱.۸۴۶ میلیارد تن خواهد رسید، که نسبت به پیش‌بینی‌های قبلی، ۳۴ میلیون تن کمتر است. چین همچنان بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد در جهان محسوب می‌شود، اما به دلیل کاهش تقاضای داخلی، محدودیت‌های صادراتی، و سیاست‌های محیط‌زیستی، تولید این کشور در سال ۲۰۲۵ کمتر از یک میلیارد تن خواهد بود. به همین دلیل احتمالا تقاضای این کشور برای سنگ آهن ایران افت خواهد کرد. هرچند شرکت‌های ایرانی می‌توانند راحتتر به سنگ آهن دست پیدا کنند اما شرکت‌های معدنی با افت درآمد روبرو می‌شوند.
مازاد ظرفیت تولید فولاد در سطح جهانی به ۵۷۳ میلیون تن رسیده که موجب کاهش قیمت‌ها و رقابت شدید میان تولیدکنندگان شده است. علاوه بر این، مقررات سختگیرانه زیست‌محیطی در اروپا تولید فولاد را تحت فشار قرار داده و بسیاری از کارخانه‌های فولادسازی در این منطقه در حال حرکت به سمت کاهش انتشار کربن و استفاده از فناوری‌های سبز هستند
هند و آمریکای شمالی نیز با رشد کندتری در تولید فولاد مواجه شده‌اند، که ناشی از کاهش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و تغییرات تعرفه‌ای است. از طرف دیگر جنگ تعرفه‌ای میان آمریکا و چین تأثیرات منفی بر تجارت فولاد داشته، به‌گونه‌ای که تعرفه‌های جدید باعث کاهش تقاضا در آمریکای شمالی و جنوب شرق آسیا شده است. در کنار این مسئله، مازاد ظرفیت تولید فولاد در سطح جهانی به ۵۷۳ میلیون تن رسیده که موجب کاهش قیمت‌ها و رقابت شدید میان تولیدکنندگان شده است. علاوه بر این، مقررات سختگیرانه زیست‌محیطی در اروپا تولید فولاد را تحت فشار قرار داده و بسیاری از کارخانه‌های فولادسازی در این منطقه در حال حرکت به سمت کاهش انتشار کربن و استفاده از فناوری‌های سبز هستند.
در حوزه نوآوری، سرمایه‌گذاری در فولاد سبز و کاهش انتشار کربن افزایش یافته و شرکت‌های بزرگ فولادسازی همچون فولاد خوزستان در سال‌های اخیر به سمت استفاده از فناوری‌های مبتنی بر هیدروژن و کوره‌های قوس الکتریکی حرکت کرده‌است. دیجیتالی‌سازی و اتوماسیون نیز از روندهای مهم صنعت فولاد محسوب می‌شود. در حال حاضر هدف این است که فولادسازان با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، و یادگیری ماشین، موجب افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های تولید شوند. همچنین، افزایش استفاده از فولاد بازیافتی به کاهش مصرف انرژی و مواد اولیه کمک کرده و به پایداری صنعت فولاد کمک کند.
بر اساس پیش‌بینی‌ها، قیمت فولاد در نیمه اول سال ۲۰۲۵ با کاهش مواجه خواهد شد، اما انتظار می‌رود که در سال ۲۰۲۷ به یک نقطه اوج جدید برسد. کاهش تولید چین فرصت‌هایی را برای سایر تولیدکنندگان، از جمله هند و کشورهای اروپایی، فراهم خواهد کرد که بازار آمریکا وارد شوند. البته، همگرایی‌های منطقه‌ای و پیمان‌های اقتصادی مانند بریکس و اتحادیه اقتصادی اوراسیا می‌توانند نقش مهمی در تنظیم بازار فولاد ایفا کنند.
در مجموع، بازار جهانی فولاد در سال‌های پیش‌رو با چالش‌های متعددی مواجه خواهد شد، اما فولادسازان ایرانی می‌توانند با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین، توسعه فولاد سبز، و استراتژی‌های اقتصادی منطقه‌ای می‌تواند مسیر رشد پایدار این صنعت را هموار کنند.
نظر شما