علی میرزایی؛ سیسان: در حالی که جهان غرب، غرق در غرور صنعتی صدساله و در خواب عمیق سرمایه داری سنتی فرو رفته بود، چین با اراده‌ای پولادین و استراتژی هوشمندانه، قواعد بازی صنعت خودروی جهانی را از بنیان دگرگون کرد. سیاست صنعتی چین، نظامی یکپارچه، هدفمند و به‌طرز بی‌رحمانه‌ای کارآمد است؛ در حالی که غرب همچنان به نوآوری‌های مهم اما پراکنده و برنامه‌های کوتاه‌مدت دل خوش کرده بود، ناگهان با رشد چین غافلگیر شد.
در این نبرد، راهبردی بین‌المللی چین با اقتدار، تمامی زنجیره‌های ارزش را از معدن تا محصول نهایی در اختیار گرفته است. در زمانی که غرب هنوز درگیر مباحث ایدئولوژیک درباره نقش دولت در بازار بود، چین نه‌تنها فاصله‌اش را با غرب کم نکرد، بلکه پیشگام تحول نوین صنعتی شد. اکوسیستم صنعتی چین، حاصل معماری هوشمندانه‌ای است که در آن دولت، صنعت و فناوری به‌صورت هم‌افزا و هماهنگ، در خدمت یک هدف ملی قرار گرفته‌اند. غرب درگیر انبوه بدهی‌ها و زیرساخت‌های فرسوده است، در حالی که چین با شتابی خیره‌کننده، آینده صنعت خودرو جهان را می‌سازد.
انقلاب دیجیتال
آنچه در غرب کالایی لوکس است، در چین ضرورتی حیاتی است؛ صنعت خودروی غرب هنوز در چارچوب‌های قرن بیستم اسیر مانده، اما چین خودرو را به سکوی هوشمند فناوری تبدیل کرده است. در نمایشگاه شانگهای ۲۰۲۵، حتی خودروهای اقتصادی به فناوری‌هایی مجهز هستند که در غرب فقط در گران‌ترین مدل‌های لوکس دیده می‌شوند. نوآوری دیجیتال در غرب امتیازی گران‌قیمت برای ثروتمندان است، اما در چین، حق مسلم هر شهروند به شمار می‌آید.
قیمت‌گذاری پویا و کاهش سریع هزینه تولید، بازاری شبیه به بازار تلفن همراه پدید آورده است. محصولات چینی صنعتگران غربی را متحیر کرده، اما برای مصرف‌کنندگان چینی کاملاً عادی است. غرب همچنان به حاشیه سود بالا و ثبات قیمت دل بسته، اما چین با سرعتی خیره‌کننده پیش می‌تازد و بازارهای جهانی را یکی پس از دیگری فتح می‌کند.
چین با ترکیب هوشمندانه قدرت دولت و نوآوری بخش خصوصی، الگویی خلق کرده که غرب هنوز در فهم و درک آن ناتوان است
حکمرانی فناورانه؛ پیروزی فلسفه چینی
چین با ترکیب هوشمندانه قدرت دولت و نوآوری بخش خصوصی، الگویی خلق کرده که غرب هنوز در فهم و درک آن ناتوان است. نسل جوان مصرف‌کنندگان چینی، نماد عصر دیجیتال، دیگر به برندهای سنتی وفادار نیستند؛ وفاداری آنان به عملکرد، نوآوری و ارزش است.
در غرب، شرکت‌ها در گرداب بوروکراسی و تردید گرفتارند؛ اما در چین، تصمیم‌گیری سریع و اجرای بی‌درنگ، حرف اول را می‌زند. دموکراتیزه‌شدن فناوری به دست چین، پایه‌های اقتصادی صنعت خودروی غرب را متزلزل ساخته است. غرب در برزخی تلخ گرفتار آمده؛ یا باید از الگوی چینی، که با اصول صدساله صنعتش ظاهراً ناسازگار است، تقلید کند، یا نظاره‌گر افول تدریجی صنعتی باشد که روزگاری مایه مباهاتش بود. چین بی‌تردید راه خود را یافته و حکمرانی فناورانه‌اش را بر جهان تحمیل می‌کند.
به تصمیم گیران، سیاستمداران، نهادهای مسئول، معاونت فن آوری ریاست جمهوری، زنجیره تامین، قطعه سازان، شرکت‌های معظم جاده مخصوص، یاد آور شویم که پیش از آنکه دیر شود، باید قواعد جدید بازی در صنعت جهانی خودرو را بیاموزیم و به انتظار معجزه خارجی برای نجات این صنعت ننشینیم
وضعیت صنعت و بازار ایران؛ سرگشتگی و بی‌برنامگی
در قیاس با چین و غرب، نه تجربه قواعد بازی سنتی غرب را داشته‌ایم و نه به تغییر قوانین صنعت نوین توجهی نشان داده‌ایم. اگر بگوییم تصمیم‌گیران صنعت ما بی‌تفاوت‌اند، شاید گناهشان کمتر باشد در دادگاهی که قاضیانش جوانان ایرانی‌اند. جرم «تصمیم‌نگیران» صنعت ایران، مه‌آلود کردن آینده جوانان این کشور است.
مسئله اصلی این نیست که آینده صنعت خودرو ایران باید برقی باشد یا فسیلی؛ مشکل اساسی، انکار فرسایش ریشه‌های عمیق مهندسی و پوسیدگی بافت بنیادین این علم در عمل ماست. آنچه از دست می‌دهیم، روح خلاق و نوآور مهندسی ایرانی است که شالوده هر پیشرفت حقیقی را می‌سازد. دیگر جسارت تحول در صنعت خودرو ایران پاداش نمی‌گیرد، بلکه شاید مذموم نیز واقع شود.
فرهنگ کنونی صنعت ما، فرهنگ «تصمیم‌نگرفتن» است که همچون خزه‌ای در تار و پود صنعت ما رخنه کرده است. در این فضا، دلالان بازار می‌تازند، ولی استعدادهای درخشان جوانان پشت دیوارهای بلند سنت‌های پوسیده محبوس مانده‌اند و صدای تازه و ایده‌های نوآورانه‌شان در غوغای محافظه‌کاری خاموش می‌شود؛ فرهنگی که ناقص‌اندیشی را عادی می‌داند و از نوآوری بیم دارد.
وضعیت فعلی صنعت ما، سرگشتگی و انتظار برای ناجی خارجی و یا دلخوش‌کردن به دلالان بین‌المللی (گاه با سابقه محکومیت به فساد مالی) است؛ تولید بی‌هدف، مقیاس‌های عجیب و تنوعی بی‌منطق یا مونتاژکاری سردرگم، واردات غیرتخصصی (دولت تخصص‌محور) اقتصاد ملی را تحت فشار گذاشته است. چشم‌پوشی از دگرگونی‌های بنیادین در صنعت خودرو، چیزی جز انکار حقیقت نیست و نبود تصمیم‌سازان آینده‌نگر در نهادهای کلیدی، یعنی بستن چشم بر شتاب گرفتن زوال مهندسی ایرانی. چین قوانین بازی را تغییر داده و ما نه قوانین جدید را می دانیم و نه علاقه ای به یادگیری آن داریم.
بیاییم به تصمیم گیران، سیاستمداران، نهادهای مسئول، معاونت فن آوری ریاست جمهوری، زنجیره تامین، قطعه سازان، شرکت‌های معظم جاده مخصوص، یاد آور شویم که پیش از آنکه دیر شود، باید قواعد جدید بازی در صنعت جهانی خودرو را بیاموزیم و به انتظار معجزه خارجی برای نجات این صنعت ننشینیم.
نظر شما