گروه استانها: روزگاری مازندران با چرم و حریرش شهره ایران بود و بازسازی کارخانه خزر به تاریخ سپرده شد و کارخانه حریربافی چالوس نیز تنها چند ماه پس از ثبت ملی شدن، با خاک یکسان و تغییر کاربری داده شد.
کارخانه خزر خز در سال ۱۳۵۴ در زمینی به مساحت ۹۳ هزار مترمربع واقع در منطقه خشکه داران بخش نشتا از توابع شهرستان تنکابن احداث شد و در سال ۱۳۶۰ با ۲۰۰ کارگر کار خود را آغاز کرد، این کارخانه که در خاورمیانه کم‌نظیر بود به تولید منسوجات چرمی اعم از مانتو چرم، کاپشن و کیف چرم پرداخت و به دلیل کیفیت بالای محصولات آن خیلی زود در بازارهای داخلی و خارجی مطرح شد به‌طوری‌که از بسیاری از کشورهای اروپایی از قبیل ایتالیا، اسپانیا و فرانسه ثبت سفارش داشت.
کارخانه خزر خز در بخش تولید شامل واحد تولید پوشاک، چرم و کراست، جیر، خز و نابالان و در بخش خدمات شامل واحدهایی همچون اداری، فروش، تأسیسات و برق، نجاری و تراشکاری، تعمیر ماشین‌آلات صنعتی، تعمیر خودرو، مخابرات، انتظامات، تصفیه فاضلاب، شیرخوارگاه بود که تولید همگی در چهار سالن خیس، خشک، پرداخت، فینیش و دوخت انجام می‌گرفت.
این کارخانه در سال ۱۳۷۳ با یک هزار و ۲۰۰ نیروی کار به اوج فروش خود رسیده بود تا اینکه در سال ۱۳۷۶ به دلیل برخی سوء مدیریت‌ها ۴۰۰ نفر از نیروی کار خود را بازخرید کرد و پس‌ازآن دیگر نتوانست به فعالیت خود همچون گذشته ادامه دهد سرانجام در سال ۱۳۷۸ کارخانه تعطیل شد و تمامی نیروی کار آن بیکار شدند از سال ۹۴ تاکنون تلاش های برای احیای دوباره این کارخانه قدیمی نتیجه بخش نبوده است.
در طول این سال‌ها پیگیری‌های زیادی از سوی مدیران اجرایی در شهرستان و استان صورت گرفت تا بار دیگر کارخانه خزر خز کار خود را از سر بگیرد و این برند ملی به فراموشی سپرده نشود اما به دلیل مشکلات فراوانی که این کارخانه داشت تمامی تلاش‌ها بی‌نتیجه بود.
اهالی منطقه از کارخانه خزر به‌عنوان میراث ارزشمند و الماس نتراشیده در خاورمیانه یادکردند و معتقدند بیشتر ماشین‌آلات آلان به بهانه قدیمی بودن و صرفه اقتصادی نداشتن به فروش رفت و احیای آن همچنان در هاله‌ای ابهام قرار دارد.
کارخانه خزر در سال ۹۴ قرار بود با ورود سرمایه‌گذار جدید پس از ۳۴ ماه دوباره به چرخه تولید بازگردد اما همچنان چرخ‌های این کارخانه قدیمی از تولید بازایستاده است. شمس الله شریعت نژاد نماینده مردم منطقه در مجلس بابیان اینکه تلاش برای احیای کارخانه خزر خز همچنان ادامه دارد، سوء مدیریت را دلیل تعطیلی آن اعلام کرد و گفت: سرمایه‌گذارانی برای احیای این کارخانه قدیمی که سال‌ها راکد است اعلام آمادگی کرده‌اند.
وی صنعت چرم و کارخانه خزر خزر را جزو برند مازندران و غرب استان برشمرد و گفت: در صورت احیای این کارخانه فقط در فاز اول برای بیش از ۵۰۰ نفر شغل ایجادمی شود.
وی تصریح کرد: تعطیلی کارخانه خزر خز به اقتصادی منطقه ضربه سنگینی وارد کرده است زیرا خانوارهای زیادی درگذشته در آن مشغول بودند که اکنون بیکار شده‌اند.
اکنون از کارخانه خزر خز فقط یک آلبوم عکس و خاطراتش نزد قدیمی‌های تنکابن باقی‌مانده است و تلاش‌ها برای احیای آن همچنان بی‌نتیجه مانده است.
به تأکید کارشناسان، رونق و احیای کارخانه چرم خزر خز می‌تواند به ارزآوری در اقتصاد کشور کمک کند زیرا اکنون چرم‌های خام به دیگر کشورها ازجمله ترکیه ارسال و در آنجا فراوری می‌شود و مازندران می‌تواند با احیای این کارخانه دوباره سکان‌داری در صنعت چرم ایران را در دست گیرد.
سرنوشت شوم کارخانه حریربافی
هنوز پا به سن گذاشته‌های مازندران روزهای اوج کارخانه حریربافی در چالوس را به یاد دارند اما این کارخانه چند ماه از ثبت ملی شدن با بلدوزر تخریب شد و اثری دیگر از ساختمان این کارخانه قدیمی در منطقه نیست.
عملیات ساخت کارخانه حریربافی چالوس در سال ۱۳۱۲ شروع و در سال ۱۳۱۵ به پایان رسد و تولیدات محصولات ابریشمی نظیر انواع پارچه، جوراب، پرده و غیره، حریر مازندران را شهره ایران و جهان کرد. این کارخانه به شماره ۳۱۸۹۳ و در تاریخ ۱۸ آذرماه سال ۹۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و تنها پس از ثبت ملی شدن آن ساختمان آن در تعطیلات و شبانه تخریب شد و دیگر چیزی به نام حریربافی در منطقه وجود ندارد.
کارخانه حریربافی خیابان شد
محمدناصر زندی فرماندار چالوس درزمینهٔ کارخانه حریربافی می‌گوید: این کارخانه دارای مالک است و مالک می‌خواهد ملک خود را بفروشد و کارخانه با توافقات محلی و صورت‌جلسه تخریب شد.
وی با اظهار اینکه سه ساختمان حریربافی چالوس برای بازآفرینی شهری و تعریض خیابان تخریب شد گفت: این درحالی‌که ساختمان اصلی کارخانه حریربافی باقی‌مانده و برای حفظ آن برنامه داریم.
وی درعین‌حال تصریح کرد: سال‌هاست که این کارخانه تولید ندارد و عملاً تعطیل‌شده درحالی‌که درگذشته‌های نه‌چندان دور سهم بسزایی در اقتصاد منطقه و اشتغال آن داشته است.
کارخانه حریربافی که تقریباً در مرکز بافت شهری چالوس قراردارد دارای محوطه بسیار وسیعی شامل قسمت‌های مختلف ازجمله دیگ بخار و منبع تولید انرژی، انبار پیله، نخ‌ریسی، پارچه‌بافی، جوراب‌بافی، رنگرزی، کارخانه نخ سازی، منبع آب و ساختمان ادارات مرکزی بود. کارگران این کارخانه اکثر غیربومی و عموماً از شهرهای گیلان و بعضاً آمل و بابل، اصفهان، مشهد و تبریز بودند و جمعیتی در حدود ۱۵۰۰ نفر را تشکیل می‌دادند.
تعطیلی کارخانه‌های مهم و صنعتی مازندران در حالی است که بر اساس آمارهای مسئولان استان امسال ۷۰ واحد تولیدی به چرخه تولید بازگشت که کارخانه نساجی مازندران ازجمله آن بوده است.
اهالی غرب مازندران خواهان احیای کارخانه‌های قدیمی همانند خزر خز و حریربافی چالوس هستند تا بار دیگر نام صنعت چرم‌سازی استان در ایران شهره شود.
نظر شما