بازار؛ گروه استانها: مدتی است بحث توسعه کشت گلخانه‌ای در خراسان جنوبی شدت گرفته است، استارت این نهضت سال گذشته در استان زده شد و حالا قرار است یک هزار کشت گلخانه‌ای با اعتبار ۱۹۰ میلیارد تومان در خراسان جنوبی اجرایی شود.
محمود حجتی، وزیر وقت جهاد کشاورزی در ۲۶ مردادماه ۹۸ در سیمای ملی گفته بود: طرح‌های جدیدی داریم به خصوص در بحث گلخانه‌ها که دو چالش را از جلوی روی کشور برمی‌دارد؛ چالش آب و چالش اشتغال.
او همچنین به این نکته اشاره کرده بود که می‌توان با احداث گلخانه ۹۰ درصد در مصرف آب برای کشت سبزی و صیفی صرفه‌جویی کرد و در یک هکتار حدود ۱۰ نفر مستقیم مشغول می‌شوند.
تأیید شرایط استان برای گلخانه داری
وزیر وقت جهاد کشاورزی ۱۵ مهرماه ۹۸ هم در سفر به خراسان جنوبی، این استان را از نظر کشت‌های گلخانه‌ای عقب دانست و گفت: این نوع کشت باید در چنین استان کم‌آبی توسعه یابد.
محمود حجتی که به همراه معاون اول رئیس جمهوری در روز ملی روستا و عشایر به خراسان جنوبی سفر کرده بود، افزود: باید دست به دست هم گلخانه را توسعه دهیم و بیشترین اشتغال و ارزش افزوده را در استان رقم بزنیم و وزارت جهاد کشاورزی نیز در این زمینه اعلام آمادگی می‌کند.
در پی این تصمیمات و بازدیدها سال ۹۸ در استان ستاد کشت گلخانه‌ای ایجاد شد، ستادی که قرار است روند ایجاد و احداث گلخانه‌ها را در استان تسهیل کند و البته استاندار خراسان جنوبی نیز روی این ستاد نظارت مستقیم دارد.
استاندار خراسان جنوبی در گفتگو با بازار با اشاره به ظرفیت احداث پنج هزار هکتار گلخانه در کشور گفت: سهم خراسان جنوبی از این عدد یک هزار هکتار است که با پیگیری‌های انجام شده تاکنون علاوه بر توسعه گلخانه‌های موجود زمین‌هایی نیز در هر شهرستان برای احداث مجتمع‌های گلخانه‌ای احداث شده است.
محمدصادق معتمدیان معتقد است بخش ترویج و آموزش جهاد کشاورزی می‌تواند با اطلاع رسانی بیشتر و آموزش‌ها کافی رغبت کشاورزان را در تولید محصولات گلخانه‌ای افزایش دهند.
وی با بیان اینکه در احداث زیرساخت‌ها و سازه‌های گلخانه‌ای باید به اقلیم هر منطقه توجه شود، گفت: باید تلاش کنیم تا هزینه‌های تمام شده به حداقل برسد و از ظرفیت پیمانکاران و سرمایه گذاران بومی استان استفاده شود.
با وجود حمایت‌های فراوان استاندار خراسان جنوبی وقتی پای درد و دل کشاورزان برای رفتن به سمت گلخانه داری می‌رویم. گفته‌ها چیز دیگری را نشان می‌دهد.
۹ ماه دوندگی برای وام
یک کشاورز در شهرستان بشرویه که سال گذشته برای احداث گلخانه اقدام کرده است در گفت و گو با بازار می‌گوید: از آبان سال گذشته برای دریافت تسهیلات به بانک عامل معرفی شدم، مسئول تسهیلات یک لیست بلند بالا آماده کرد و گفت باید برای دریافت این تسهیلات تمام این موارد را تأمین کنید.
با وجود اینکه تاکنون ۱۰ وثیقه و تضمین برده‌ام و تعدادی ضامن و البته از ۱۴ مکان مختلف استعلام گرفته‌ام، اینک در تیرماه ۹۹ که ۹ ماه از درخواستم می‌گذرد هنوز موفق به دریافت تسهیلات احداث گلخانه نشده ام
به گفته محمدی لیست مورد نظر شامل انواع ضامن‌ها و انواع تضمین‌ها بود، و البته انواع استعلام‌ها که هر کدام زمان مخصوص به خود را برای پیگیری می‌طلبید.
وی ادامه می‌دهد: با وجود اینکه تاکنون ۱۰ وثیقه و تضمین برده‌ام و تعدادی ضامن و البته از ۱۴ مکان مختلف استعلام گرفته‌ام، اینک در تیرماه ۹۹ که ۹ ماه از درخواستم می‌گذرد هنوز موفق به دریافت تسهیلات احداث گلخانه نشده ام.
طبق قانون عمل می‌کنیم
البته تعداد این افراد که در صف‌هایی حتی یک ساله برای دریافت وام از این سو به آن سو پاس کاری می‌شوند، کم نیست. افرادی که حتی با تأمین آن لیست بلند بالای بانک هنوز هم در انتظار دریافت تسهیلات هستند.
اما حسین مودی رئیس شعب بانک کشاورزی خراسان جنوبی در پاسخ به این پروسه طولانی در گفتگو با بازار می‌گوید: اسناد روستایی ارزش مالی زیادی در مقابل تسهیلاتی که قرار است به متقاضی پرداخت شود ندارد، به همین دلیل باید تعداد بیشتری سند تحویل دهند. از طرفی ما بر اساس قوانین عمل می‌کنیم.
این تنها جمله‌ای نیست که درباره زمان طولانی دریافت تسهیلات از این مسئول می‌شنویم، به گفته وی سال گذشته بخشی از اعتباراتی که قرار بود به استان برسد تحقق نیافت بنابراین وقتی ابلاغ یارانه تسهیلات نباشد پرداخت تسهیلاتی نیز وجود ندارد.
مودی این کمبود و نبود اعتبارات را فقط مربوط به تسهیلات با نرخ کم اعلام می‌کند، در حالی که اعتبارات با نرخ بازپرداخت ۱۸ درصد به بالا هر چقدر که متقاضی وجود داشته باشد در استان وجود دارد
البته مودی این کمبود و نبود اعتبارات را فقط مربوط به تسهیلات با نرخ کم اعلام می‌کند، در حالی که اعتبارات با نرخ بازپرداخت ۱۸ درصد به بالا هر چقدر که متقاضی وجود داشته باشد در استان وجود دارد!
مودی همچنین به ۲۰ درصد افرادی که تاکنون موفق به دریافت تسهیلات شده‌اند اشاره می‌کند که البته به آن ۸۰ درصدی که هنوز این تسهیلات را نگرفته‌اند رقم قابل ذکری نیست.
نهضت گلخانه‌ای برای جهش ۲۵ برابری تولید
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی هم در گفتگو با بازار با بیان اینکه سالانه ۳.۵ هکتار به کشت گلخانه‌ای در استان افزوده شده است، می‌گوید: تأسیس اولین گلخانه در استان در سال ۷۸ بوده است و اکنون پس از ۲۱ سال کشت گلخانه‌ای در خراسان جنوبی به ۷۲ هکتار رسیده است.
غلامرضا قوسی با بیان اینکه محصولات گلخانه‌ای ظرفیت ارزآوری و اشتغال بالایی داشته و صرفه‌جویی خوبی در مصرف آب دارد، عنوان کرد: برای جهش در حوزه گلخانه داری تفاهم نامه ایجاد ۷۰۰ هکتار گلخانه سال گذشته بین استانداری و شرکت شهرک‌های صنعتی کشاورزی منعقد کرده‌ایم.
این نهضت جهش ۱۰ برابری در میزان سطح و جهش ۲۵ برابری در تولید محصولات گلخانه‌ای را خواهد داشت
وی از اجرای این طرح با عنوان نهضت گلخانه‌ای در استان یاد کرد و گفت: این نهضت جهش ۱۰ برابری در میزان سطح و جهش ۲۵ برابری در تولید محصولات گلخانه‌ای را خواهد داشت.
وی می‌گوید: هزار میلیارد ریال برای نهضت گلخانه‌ای در خراسان جنوبی پیش بینی شده که اجرای این طرح بیش از ۱۲ هزار فرصت شغلی در استان ایجاد خواهد کرد.
شناسایی اراضی گلخانه ای در ۶۳ نقطه استان
مدیر شعبه شرکت شهرک‌های جهاد کشاورزی خراسان جنوبی هم در گفتگو با بازار در مورد بررسی پیشرفت نهضت‌های گلخانه‌ای در خراسان‌جنوبی گفت: پس از انعقاد طرح واگذاری هزار هکتار شهرک کشاورزی بر اساس تفاهم‌نامه مهر سال گذشته استانداری با شرکت شهرک‌های کشاورزی در استان ۶۳ نقطه از اراضی مستعد برای اجرای این طرح شناسایی شده است.
مهدی سورگی افزود: از این اراضی ۲۵ نقطه در بحث شهرک‌های گلخانه، ۳۰ نقطه بارگاه بهداشتی زرشک، هفت نقطه شهرک دامداری و یک مورد در بحث شیلات بوده است.
وی با بیان اینکه تاکنون یک هزار و ۷۸۴ هکتار سطح اراضی شناسایی شده بوده است، اضافه کرد: همچنین برای اجرا یک هزار و ۵۱ هکتار مجوز کمیسیون ماده ۲ اخذ شده است.
وی ادامه داد: از اراضی شناسایی شده ۶۷۲ هکتار مربوط به شهرک‌های گلخانه‌ای، ۱۵۷ هکتار احداث بارگاه بهداشتی زرشک و ۱۶۷ هکتار مجتمع دامپروری است و همچنین ۵۵ هکتار برای پرورش شیلات نیز در حال پیگیری است.
سورگی با بیان اینکه در حوزه گلخانه‌ها حدود ۵۵۶ هکتار در دست مطالعه است، افزود: همچنین مطالعات ۲۵۶ هکتار نهایی شده و ۱۵۶ هکتار برای واگذاری به پیمانکار در سامانه بارگذاری شده است و به زودی عملیات احداث این مجتمع‌ها در بحث گلخانه‌ها اجرا می‌شود.
هزینه‌های احداث گلخانه
موضوع دیگری که باید به آن توجه کرد نیز هزینه‌های احداث یک گلخانه است هزینه‌هایی که ممکن است کشاورز را از حرکت به این سمت بازدارد.
معاون مدیریت امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان جنوبی در پاسخ به این چالش به بازار می‌گوید: همه گلخانه‌ها، یک تعریف ندارند که بگوییم همه باید به یک شکل گلخانه بزنند، چراکه ما الان برای گلخانه‌ها از ۵۰ متر مربع به بالا مجوز صادر می‌کنیم.
غلامرضا دره کی بیان داشت: مهم است که بدانید هدف ما از گلخانه داری چیست؟ چرا که از نظر مسئولان جهاد کشاورزی هدف احداث گلخانه صرفه‌جویی در آب است.
وی می‌افزاید: فردی که به هزینه‌های احداث یک گلخانه ایراد وارد می‌کند کافی است در ۵۰ متر مربع نشاء محصولی که می‌خواهد در زمینش بکارد را به گلخانه انتقال دهد، در نهایت صرفه‌جویی که برای آب و البته میزان بهره‌وری اتفاق می‌افتد او را به این باور می‌رساند که تولید در گلخانه‌ها بسیار مطلوب‌تر و مقرون به صرفه تر است.
هنوز نقش سایه‌بان ها در استانی مانند خراسان جنوبی با بیشترین ساعت آفتابی به روشنی بیان نشده است، این سایه‌بان ها بر اساس تحقیقات انجام شده برای حفاظت در برابر سرما و گرما بسیار سودمند بوده است
وی با اشاره به اینکه حتی با استفاده از سایه‌بان ها هم می‌توان شرایط گلخانه‌ای را به وجود آورد، می‌گوید: هنوز نقش سایه‌بان ها در استانی مانند خراسان جنوبی با بیشترین ساعت آفتابی به روشنی بیان نشده است، این سایه‌بان ها بر اساس تحقیقات انجام شده برای حفاظت در برابر سرما و گرما بسیار سودمند بوده است.
وی درباره گلخانه‌های کوچک مقیاس توضیح می‌دهد: در حال حاضر تکنولوژی‌های خوبی برای کاهش هزینه‌های گلخانه‌ها از جمله سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی و…مطرح می‌شود فقط کافی است بخواهیم تکنولوژی را به گلخانه داری نزدیک کنیم.
مجری طرح توسعه گلخانه‌های خراسان جنوبی که تحقیقات زیادی درباره گلخانه‌ها انجام داده است، ادامه می‌دهد: روستاییان ما بدون هزینه‌های گزاف و گرفتن تسهیلات آن‌چنانی با گرفتن این دانش می‌توانند گلخانه داری کنند و این نگاه باید از گلخانه‌های کوچک مقیاس شروع شود تا به گلخانه‌های بزرگ برسد.
بروکراسی اداری
دره کی درباره قیمت محصولات گلخانه‌ای می‌گوید: فقط محصولات گلخانه‌ای که باید صادرات شود قیمتی بیشتر نسبت محصولاتی دارد که در بازار داخل به فروش می‌رسد.
وی با اشاره به نوسان بازار محصولات گلخانه‌ای اضافه می‌کند: نمی‌توان هیچ برنامه‌ریزی برای سودآوری و آینده محصولات گلخانه را اعلام کرد، چرا که قیمت محصول در بازار تعیین می‌کند چه سودی را خواهد داشت. اما به طور قطع افزایش بهره‌وری در واحد سطح می‌تواند همیشه موفقیت را به ما هدیه کند.
با وجود تمام بخشنامه‌هایی که در جهاد کشاورزی برای تسهیل و کمک به نهضت گلخانه‌ها داشته‌ایم باید بگویم هنوز این بحث روان سازی نشده است
وی درباره بازاریابی محصولات گلخانه‌ای می‌گوید: ما در صورتی می‌توانیم بازاریابی داشته باشیم که تولیدمان را بالا ببریم.
وی ادامه داد: بنده معتقدم اگر در تولید رونق داشته باشیم یعنی تولید را به حد مطلوبی افزایش دهیم دغدغه بازاریابی و فروش نخواهیم داشت.
مجری طرح توسعه گلخانه‌های خراسان جنوبی درباره کمک‌هایی که می‌توان به نهضت اشتغال سبز در استان داشت، می‌گوید: با وجود تمام بخشنامه‌هایی که در جهاد کشاورزی برای تسهیل و کمک به نهضت گلخانه‌ها داشته‌ایم باید بگویم هنوز این بحث روان سازی نشده است.
وی با اشاره به گره‌هایی که در سازمان نظام مهندسی کشاورزی، بخشداری‌ها، استعلام‌های ۱۴ گانه برای ابنیه‌ی خارج از حریم و… وجود دارد می‌گوید: این همه بروکراسی اداری نشان نمی‌دهد که ما روان‌سازی کرده باشیم.
دره کی می‌افزاید: تمام این قوانین و ضوابط نه تنها تاکنون تأثیری در سرعت احداث گلخانه‌ها نداشته بلکه منابع مالی زیادی را نیز از دست داده‌ایم.
به گفته وی آنچه درباره صدور پروانه گلخانه در استان گفته شده است به طور کامل عملیاتی نشده و بخش‌های مهمی از آن هنوز نیاز به توجه مستقیم مسئولان استانی و کشوری دارد.
فقط ۱۰ میلیارد تسهیلات نصیب نهضت گلخانه‌ها شد
وی چالش بزرگ متقاضیان احداث گلخانه داری در استان را سیستم سخت ارائه تسهیلات بانک‌های عامل می‌داند و معتقد است با روندی که در این بانک‌ها وجود دارد به این زودی ها شاهد توسعه گلخانه داری در استان نخواهیم بود.
وی اضافه می‌کند: در یکی از بانک‌های عامل سال گذشته ۷۴ میلیارد تومان اعتبار برای استان در نظر گرفته شد که از این مبلغ ۹ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان برای گلخانه‌ها و حدود ۱۱ میلیارد برای بخش گیاهان دارویی تسهیلات پرداخت کرده است.
به گفته وی در کل جمع پرداختی‌ها به بخش مورد نظر ما حدود ۲۰ میلیارد تومان بوده است.
نگاه‌های تنگ‌نظرانه و سخت گیری های بی مورد
استاندار خراسان جنوبی در آخرین نشست ستاد گلخانه‌ای استان که ۲۳ تیرماه برگزار شد، با گلایه از زمان بر شدن روند اجرای طرح افزود: نگاه‌های تنگ‌نظرانه و سخت‌گیری‌های بی‌مورد، ترمز توسعه و فرصت سوزی آبادانی استان است.
«نهضت گلخانه» به ادبیات اقتصادی استان اضافه شده و ضرورت دارد منافع این طرح بزرگ تشریح شود تا استقبال مردم و سرمایه گذاران استان را شاهد باشیم
محمد صادق معتمدیان با تشریح اهمیت پروژه احداث هزار هکتار گلخانه در استان تصریح کرد: هدف گذاری این است که تا پایان سال، نیمی از تعهدات اجرا شود و این اجرا به معنای واگذاری زمین، احداث سازه‌ها و رسیدن به مرحله تولید است.
وی تشریح مزایای طرح برای مردم را ضروری برشمرد و خاطرنشان کرد: «نهضت گلخانه» به ادبیات اقتصادی استان اضافه شده و ضرورت دارد منافع این طرح بزرگ تشریح شود تا استقبال مردم و سرمایه گذاران استان را شاهد باشیم.
وی خواستار ارائه برنامه زمان‌بندی طرح مجتمع‌های گلخانه‌ای ظرف ۴۸ ساعت که شامل جزئیات طرح از مرحله استعلامات و واگذاری زمین تا مرحله وام، احداث سازه و فروش محصولات است به به استانداری شد.
شواهد و مستندات نشان می‌دهد با شرایط موجود به لحاظ اعطای تسهیلات و البته بروکراسی‌هایی که برای گذر از آنها باید چندین جفت کفش آهنین داشت. و نرخ فزاینده تورم هر ماه نسبت به ماه قبل در کشور در شرایطی که بذر بسیاری از محصولات گلخانه‌ای وارداتی و بسته به نرخ دلار است، توسعه این نهضت گلخانه‌ای استان پوشیده در اما و اگرهای فراوان است.
نظر شما