بازار، گروه استانها: بسیاری معتقد هستند که استان سمنان یکی از قطب‌های تولیدات کشاورزی، صنعتی و معدنی ایران اسلامی محسوب می‌شود استانی که امروز بازارهای خوبی را در کشورهای دنیا فتح کرده و از این منظر توانسته درآمدهای گمرکی خوبی را نیز داشته باشد اما بازاریابی هنوز معضل صادرات محصولات استان است.
استان سمنان در زمره استان‌های پیشرو درزمینهٔ صادرات است محصولات این استان به کشور دنیا صادر می‌شوند و درآمد گمرکی خوبی را نیز نصیب این استان می‌کند از سوی دیگر وجود جاده‌های ترانزیتی، وجود مناطق اقتصادی بزرگ مانند گرمسار و سمنان، وجود تولیدات کشاورزان متعدد، ناوگان حمل‌ونقل ریلی و همچنین دو فرودگاه در استان سمنان که البته یکی از آن‌ها هم‌اکنون مجوز مرز هوایی را نیز دارد می‌توانند بهترین فرصت‌ها را برای توسعه استان سمنان مهیا سازند.
از سوی دیگر اما نقطه‌ضعف اصلی در حوزه صادرات همچنان مانند سال‌های اخیر بازاریابی محصولات تولیدی استان سمنان در سطح ایران و جهان است که با رعایت اصل برند سازی و تبلیغات در کنار شناسایی مزیت‌ها می‌تواند به اقتصاد ما کمک شایانی کند.
علیرضا معصومی کارشناس و مدرس دانشگاه در گفتگو با بازار درباره موانع صادرات استان سمنان و اهمیت بازاریابی در این حوزه توضیح می‌دهد.
* به‌طور کلی اهمیت بازار در صادرات چیست؟
بازار در صادرات حرف اول را می‌زند چراکه شما به هر میزان بتوانید تولیدات خودتان را ارتقا دهید، هر میزان بتوانید کیفیت محصولات خودتان را بالا ببرید تا زمانی که نتوانید برایشان بازار خارجی و داخلی بیابید در تکمیل چرخه صادرات موفق نخواهید بود.
این اهمیت بازار را می‌رساند در علم نوین بازاریابی، یافتن بازار و برندینگ محصولات را هم پای تولید می‌دانند یعنی یک واحد تولیدی از ۱۰۰ درصد وقت، انرژی و اعتبارات خود باید ۳۳ واحد را به تولید، ۳۳ واحد را به برندینگ و ۳۳ واحد را به بازاریابی اختصاص دهد این علم روز محسوب می‌شود و نشان‌دهنده اهمیت بازار برای محصولات تولیدی است.
* برندینگ را نیز توضیح دهید
برندینگ یعنی از محصول خودتان برندی بسازید که در استان، کشور و منطقه و حتی جهان معرفی شود امروز برندهای برتر جهان سال‌های قبل درزمینهٔ برندینگ تلاش کردند تا امروز با دیدن لوگوی یک شرکت مثلاً مرسدس بنز ما از دور متوجه می‌شویم که این لوگو متعلق به این کارخانه خودروسازی است.
برندینگ یعنی بتوانیم محصولاتمان را به شکل یک برند ابتدا باکیفیت تولید، سپس سورت بندی و بسته‌بندی کنیم تا بتوانیم آن را با ظاهری متفاوت و زیبا به مشتریان عرضه کنیم وقتی محصولاتی از ایران مانند زعفران، خاویار و فرش و ... در سطح جهان برند هستند ما باید از این موقعیت استفاده کنیم و در راستای برند کردن سایر محصولات نیز بکوشیم امروز گچ تولیدی در درون استان سمنان قابلیت برند شدن جهانی دارد اما سال‌های سال است که به آن اهمیت نداده‌ایم.
* مشکل کجا است؟
مشکل دقیقاً در تفکر سنتی حاکم بر تولیدکنندگان ما است یک مثال واضح می‌زنم امروز در استان و کشور شاهد ایجاد استارتاپ ها و شرکت‌های دانش‌بنیان فراوانی هستیم که در حوزه‌های متفاوتی فعال هستند و مثلاً یک اپلیکیشن بازی را می‌سازند به دلیل اینکه میانگین سنی این افراد زیر ۳۵ سال است و اهمیت برندینگ به‌خصوص تبلیغات را می‌دانند و از تفکر سنتی به دور هستند تنها ظرف ۷۲ ساعت در فضای مجازی کاری می‌کنند که از چابهار تا گرگان و از تبریز تا آبادان محصولشان معرفی می‌شود برای مثال اسنپ مگر در ابتدا یک ایده استارتاپی در ذهن یک جوان ۲۵ ساله نبود؟ امروز کجای ایران اسنپ را نمی‌شناسند؟
حال یک کارخانه در استان سمنان ۳۰ سال است بهترین محصولات را تولید می‌کنند مردم در دامغان هم نمی‌دانند چه برسد به دیگر نقاط جهان! این نشان می‌دهد که مشکل اصلی خود تولیدکنندگان ما است که اصلاً نه معنای برندینگ را می‌دانند و نه حاضر هستند از اصول سنتی کاسبی و تولیدشان عدول کنند.
ما در استان سمنان واحد تولید کرک و موی بز داریم که این واحد می‌تواند در تولید نانو دستمال‌های پاک‌کننده لنز تلسکوپ‌های ناسا استفاده شود اما به شما قول می‌دهد فرزند برادر مسئول همین واحد تولیدی هم نداند که عمویش در حال تولید چه چیزی است!
* باید چه کرد؟
درباره تولیدکنندگان سنتی امیدی به تغییر روش نیست چراکه ۴۰ سال با یک فرمان در حال جلو رفتن هستند به نظر من باید واحدهای تازه تأسیس و جوانان را حمایت کرد و برایشان دوره‌های آموزشی گذاشت تا با برندینگ بیش از گذشته آشنا شوند یک شرکت ژاپنی فعال درزمینهٔ تولید صندلی اداری در سال ۲۰۰۱ در هیئت‌مدیره جوان خود مصوب کردند ازاین‌پس ماهانه ۹۰ درصد درآمد شرکت را فقط به تبلیغات و برندینگ اختصاص می‌دهند این امر شگفتی همگان را در پی داشت اما امروز پس از ۱۸ سال شاهد ثمرات آن هستیم کدام واحد تولیدی در استان است که از درآمدش حاضر باید ۹۰ درصد را صرف تبلیغات و برندینگ کند؟
پس درنتیجه به نظرم راهی دراین‌بین وجود ندارد که بتوان تولیدکننده را راغب کرد تا درزمینهٔ برندینگ عمل کند اما یک‌راه وجود دارد و آن اینکه اتاق بازرگانی، صنعت معدن و ... بیایند و دوره‌های آموزشی، توجیهی برگزار کنند که البته این امر در اتاق بازرگانی صورت می‌گیرد اما به کجا رسیده‌ایم؟ خروجی این‌ها چه بوده است؟
خاطرم است سال گذشته در نمایشگاه تولیدات استان سمنان در تهران حضور یافتیم و برگه زردآلوی درجه‌یک تولیدی شاهرود در یک سینی روی‌هم ریخته شده و روی آن سلفون کشیده شده بود! این اوج خلاقیت و برندینگ و بسته‌بندی یک واحد تولیدی در استان سمنان است! نه جعبه‌ای، نه کارتن و لوگویی، نه نام و نشانی، نه حتی یک کاغذی! یک سینی بزرگ دایره‌ای که روی آن کوهی از برگه زردآلو ریخته شده و رویش را پلاستیک کشیده بودند! از این برندینگ و بازاریابی و تبلیغات قطعاً صادرات درنخواهد آمد.
* محصولات ما توانایی فتح بازارهای جهانی را دارد؟
قطعاً، اما بدون تعارف در شرایط کنونی خیر؛ ما تولید بسیار خوبی داریم اما بازار را نداریم و این یعنی هیچ‌چیز نداریم. ما باید به زنجیره مزیت دار تولید و عرضه بیندیشیم یعنی از آن کارگری که کود کشاورزی را در باغ می‌پاشد تا باغبان و تولیدکننده زردآلو تا برداشت کننده آن تا سم و کود و سبد تا خشک‌کردن و تبدیل آن به برگه و بسته‌بندی و سورت بندی و کانتینر کردن تا صادرات و برندینگ و تبلیغات و بازاریابی مقصد و حمل‌ونقل آن‌همه باید در درون استان به شکل یک زنجیره کامل و جامع وجود داشته باشد امروز دانه‌های زنجیر هرکدامشان در سطح استان وجود دارند اما به هم متصل نیستند.
کافی است سری به پارک علم و فناوری بزنید جوانانی نخبه در راستای برندینگ و بازاریابی جهانی حضور دارند اما به کار گرفته نمی‌شوند دستگاه‌های سورت بندی، بسته‌بندی و برچسب‌زنی ویژه‌ای در استان وجود دارد اما هنوز محصولاتمان فله‌ای صادر می‌شود و ده‌ها مشکل دیگر که باعث شه این زنجیره شکل نگیرد.
نظر شما