هنگامه خاندوزی، بازار؛ پنبه یک محصول استراتژیک و بسیار مهم است و تمام فعالیت های تحقیقاتی آن در کل کشور اعم از برنامه ریزی، هدایت و انسجام آن با ستاد موسسه تحقیقاتی کشور در گرگان است، اهمیت راهبردی پنبه به این دلیل است که یک گیاه صنعتی با ارزش افزوده بسیار بالا و اشتغالزا بوده که توان سازگاری خوبی دارد و برای تناوب پس از گندم مناسب است.
ماده ای به عنوان «لینتر» در پنبه وجود دارد که در صنایع نظامی از آن استفاده می شود به همین منظور بسیاری از کشورها به این محصول نگاه ویژه ای دارند، روغن کشی، خوراک دام، استفاده از صنعت چوب، استفاده برای عایق، تهیه شمع و فیلم عکاسی و کاغذ اسکناس و حدود ۷۰ فرآورده دیگر از این محصول استخراج می شود. بنابراین پنبه محصولی است که چند بخش و صنایع مختلف را درگیر کرده و درآمد خوبی نیز دارد به همین دلیل نیاز داریم در سطح کشور حداقل سطح زیر کشت پنبه را افزایش دهیم.
فاصله زیاد تا علم
در مزارع متعلق به مرکز تحقیقات در روستای «هاشم آباد» گرگان ارقام مختلف پنبه کشت شده بود و در بدو ورود زیبایی چشم نواز مزارع پنبه هر انسانی را شفیته می ساخت اما برای من به عنوان کسی که یک فرزند کشاورز هستم جای سوال داشت که چرا کشاورزان در زمین های کشاورزی خود نمی توانند پنبه های پربار مانند این نمونه را کشت و برداشت کنند.
شاید این مزارع نشانگر فاصله زیاد بین کشاورزان و علم است و اگر کشاورزی ما بتواند با متد علمی پیش برود می توانیم بدون اینکه نیازمند اضافه شدن سطح کشت باشیم، عملکرد بالایی بدست آوریم و همه این موضوعات نتیجه تلاش و تحقیقات در موسسه تحقیقات پنبه کشور است که باید با کار کشاورز عجین شود و ثمره آن بیشتر از یک مزرعه تحقیقاتی در روستای هاشم آباد به بار بنشیند.
رئیس مرکز تحقیقات پنبه کشور: پنبه یک محصول استراتژیک و صنعتی بسیار مهم با ارزش افزوده هزار و ۲۰۰ درصد است.
رئیس موسسه تحقیقات پنبه کشور با بیان اینکه پنبه یک محصول استراتژیک و صنعتی بسیار مهم با ارزش افزوده هزار و ۲۰۰ درصد است، گفت: یکی از الزامات اساسی در هر کشوری امنیت غذایی است که این امنیت با تولید پایدار محصولات کشاورزی به دست می آید و یکی از دغدغه های اصلی سیاستمداران تامین امنیت غذایی است.
قربان قربانی با بیان اینکه پنبه یک محصول استراتژیک و صنعتی مهم است که بخشی از آن برای تهیه روغن استفاده و حدود ۷۰ فرآورده از این محصول استخراج می شود بیان کرد: این محصول اشتغالزایی فراوانی به همراه دارد و همچنین به دلیل اثرات تناوبی و مفید بودن برای خاک، یک گیاه بسیار مناسب در تناوب با کشت گندم است که در کشت تناوبی شاهد افزایش عملکرد این دو محصول هستیم.
نوسانات بالا در سطح زیر کشت پنبه طی سال های اخیر
با بیان اینکه ارزش افزوده پنبه هزار و ۲۰۰ درصد است به همین دلیل سرمایه گذاری خوبی در این حوزه انجام شده و زیرساخت های مناسبی در موسسه تحقیقات پنبه کشور که در گرگان مستقر است وجود دارد، گفت: پنبه گیاهی است که هر شرایط محیطی را تحمل می کند و بعد از جو بیشتر متحمل شوری است به همین دلیل نیاز داریم کشت این محصول را در سطح کشور گسترش دهیم.
قربانی با بیان اینکه سطح کشت پنبه در ایران در طول سال های مختلف نوسانات زیادی داشته است، اوایل انقلاب سطح زیر کشت حدود ۲۵۰ هزار هکتار بود که ۱۸۰ هزار هکتار آن در گلستان کشت می شد بیان کرد: یک سری مسائل از جمله سیاست گذاری قیمت، محصولات رقیب و به صرفه نبودن باعث شد کشت این محصول در طول سال ها رو به کاهش رود و کشت آن از اراضی مرغوب به اراضی درجه دو و سوم رسید و در برخی مواقع کشاورزانی که دیگر هیچ محصولی نمی توانستند کشت کنند به کشت این محصول روی می آورند.
وی با بیان اینکه سال ۴۰۱ جهش خوبی در کشت پنبه به دلیل قیمت گذاری مناسب داشتیم، افزود: در همان سال حدود ۱۱۸ هزار هکتار کشت پنبه داشتیم که ۳۷۴ هزار تن وش پنبه استحصال و ۱۰۵ هزار تن الیاف تولید شد.
سال گذشته نیمی از نیاز کشور تامین شد
رئیس موسسه تحقیقات پنبه کشور با تاکید بر این موضوع که نیاز کشور حدود ۱۵۰ هزار تن الیاف است، اظهار کرد: بخشی از این نیاز در کشور تولید و مابقی از طریق واردات تامین می شود.
قربانی در ادامه به عملکرد کشت پنبه در سال های اخیر اشاره کرد و گفت: در سال ۴۰۲ سطح زیر کشت این محصول ۹۲ هزار هکتار در سطح کشور بود که حدود ۲۷۰ هزار تن وش و ۷۵ هزارتن الیاف تولید شد و تقریبا نیمی از نیاز کشور را تامین کردیم در سال ۱۴۰۳ سطح زیر کشت کاهش داشته و در حال حاضر ۸۵ هزار هکتار پنبه در سطح کشور کشت شده که پیش بینی می شود حدود ۲۳۰ هزار تن وش و ۷۰ هزار تن الیاف تولید شود.
امسال هم با کاهش سطح زیر کشت مواجه شدیم که یکی از دلایل آن قطع برق چاه های کشاورزی و عدم تامین به موقع آب مورد نیاز مزارع پنبه است
وی با اشاره به کاهش سطح کشت پنبه گفت: امسال هم با کاهش سطح زیر کشت مواجه شدیم و هم عملکرد کمتری نسبت به سال گذشته خواهیم داشت که یکی از دلایل آن قطع برق چاه های کشاورزی و عدم تامین به موقع آب مورد نیاز مزارع پنبه است، این مسئله سبب خسارت و از بین رفتن انگیزه کافی برای کشت این محصول شده است.
کاهش ۳۵ درصدی مصرف آب در کشت پنبه
با توجه به بحران جدی آب، در روش های تحقیقاتی که برای کشت پنبه مورد ارزیابی قرار می گیرد یکی از مقوله ها در سطح دنیا استفاده از ارقامی است که مقاوم با تنش خشکی باشند. برهان سهرابی رئیس بخش تحقیقات فنی مهندسی موسسه تحقیقات پنبه کشور ضمن اشاره به اینکه با استفاده از روش های نوین آبیاری و آبیاری شیاری دو ردیفه ۳۵ درصد مصرف آب در کشت پنبه کاهش داشته است اظهار کرد: در بخش تحقیقات مهندسی در سه گروه مجاز فعالیت می کنیم که یکی از آنها روش های آبیاری و زهکشی است و در خصوص روش های آبیاری و زهکشی، تنش خشکی، تنش شوری و کشاورزی حفاظتی و استفاده از آب های نامتعارف از جمله آب های شور و آب فاضلاب فعالیت می شود. یکی دیگر از حوزه های فعالیت این بخش در خصوص ماشین آلات کشاورزی است و بر روی ماشین برداشت پنبه و کرکی کردن بذر و همچنین سایر ماشین آلات تحقیق انجام می شود.
سهرابی با بیان اینکه سومین زمینه تحقیق در این بخش صنایع غذایی است، خاطرنشان کرد: در این بخش بر روی محصولات جانبی که از پنبه استحصال می شود، تحقیقات انجام شده که عمدتا کنجاله پنبه به عنوان خوراک دام که ۶۰ تا ۷۰ درصد محصول جانبی پنبه محسوب می شود از آن قابل استحصال است. با تحقیقات انجام شده؛ روش آبیاری شیاری و ردیفی را به کشاورزان پنبه کار توصیه می کنیم که آبیاری شیاری یک در میان نتیجه بسیار خوبی در سطح کشور داشته است.
تحقیقات پنبه در بخش های مختلف انجام شده و کارشناسان این حوزه تلاش بسیاری دارند که بتواند بهره وری این محصول را ارتقا داده تا شاهد علاقمندی کشاورزان برای کشت این محصول استراتژیک باشند.
برداشت پنبه ۵۰ روز زودتر از دوره های گذشته
عمران عالیشاه رئیس بخش به نژادی موسسه تحقیقات پنبه کشور گفت: در سطح کشور توانستیم ارقامی از بذور پنبه را معرفی کنیم که با ارقام تاپ کشورهای دیگر رقابت می کند. یکی از دغدغه های تولید محصولات صنعتی مانند پنبه کاهش هزینه های تولید است.
آنگونه که باید و شاید نتوانستم کشاورزان را برای کشت محصول پنبه ترغیب کنیم
عالیشاه افزود: فاکتوری که می تواند در کاهش هزینه های تولید موثر باشد معرفی رقم های شایسته است که بتواند در مقابل شرایط و تنش های محیطی هم تحمل بالاتر و هم نیاز به منابع تولید کمتری داشته باشد همچنین یکی از اهداف مهمی که موسسه تحقیقات پنبه در بحث معرفی ارقام مورد توجه قرار دارد تولید ارقام متحمل است و همچنین ارقامی که بتواند طول رشد کمتری داشته باشد تا از این طریق بتوانیم هزینه های تولیدی را در مزارع کاهش دهیم.
وی با بیان اینکه در گذشته میانگین تولید رقم های زراعی هر چهار سال یکبار بوده است، افزود: با تلاش هایی که انجام شده در حال حاضر در هر سال می توانیم دو رقم تجاری را معرفی کنیم که امسال تاکنون یک رقم جدید و سال گذشته دو رقم جدید را معرفی کرده ایم که به تدریج و در طول سه سال در اختیار کشاورزان قرار می گیرد.
ارقام جدید
رئیس بخش به نژادی موسسه تحقیقات پنبه کشور ضمن بیان اینکه با معرفی ارقام جدید طول دوره رویشی ما از ۱۷۰ روز به ۱۲۰ روز کاهش پیدا می کند، خاطرنشان کرد: این یک مزیت بسیار بزرگ برای کشاورزان به حساب می آید که ۴۰ تا ۵۰ روز زودتر از دوره های گذشته زمین را از زراعت خالی کنند.
به گزارش بازار؛با همه این تلاش ها متاسفانه آنگونه که باید و شاید نتوانستم کشاورزان را برای کشت این محصول ترغیب کنیم که این امر جدای از انتقال دانش در مزارع با چالش های دیگر همچون به صرفه نبودن قیمت تضمینی، واردات این محصول با ارز نیمایی، وجود محصولات رقیب با درآمد بیشتر و کار کمتر در منطقه، کمبود نیروی کار و سنتی بودن روش کاشت و داشت این محصول روبه رو است که امیدواریم با توجه به مسائلی که مطرح شد دولت برای احیای کشت پنبه و رونق آن در کنار بخش تحقیق و کشاورزان قرار گیرد تا بتوانیم بار دیگر به روزهای اوج این محصول برگردیم و گلستان بتواند نام سرزمین طلای سفید را پس بگیرد.
نظر شما