بازار؛ گروه بانک و بیمه: هرچند انتشار خبرهای خوش از افزایش میزان درآمدهای ارزی کشور طی چند مدت اخیر امیدوار کننده است و این موضوع آن هم در شرایط تحریم و وجود محدودیت معاملات تجاری، بازرگانی در پی موانع پیش روی چگونگی فرایند دستیابی به ارز حاصل از فروش کالاها و ...، می تواند بنیه اقتصاد کشور را تقویت کند ولی درآمدهای ارزی کشور آنگونه که کارشناسان می گویند؛ بایستی به گونه ای مدیریت و مصرف شود که بتوان علاوه بر ساماندهی بازار ارز، ناترازی های اقتصادی کشور را در بخش های مختلف به مرور کاهش دهد و منجر به تقویت زیرساخت ها اساسی در کشور شود.
البته دستاوردهای بانک مرکزی با اقدامات مطلوب و ماندگار طی دو سه سال اخیر در بخش های مختلف چون اجرای سیاست های ارزی برای ممانعت از جهش نرخ ارز، کاهش حجم نقدینگی و تورم بر کسی پوشیده نیست و طی این مدت توانسته است، علاوه بر مدیریت بازار ارز، مانع از آشفتگی چنین بازاری در پی رشد میزان تقاضا ارز شود زیرا با راه اندازی بازارهای رسمی متقاضیان واقعی به ارز را به چنین بازارهایی روانه کرده است آنطور که اکنون دیگر چون سالهای گذشته خبری از دلالان ارزی و یا سرمایه گذاری بر روی این کالا در بازار به چشم نمی خورد.
بانک مرکزی توانسته است در بخش دیپلماسی اقتصادی به موفقیت هایی دست یابد که بخش عمده تقویت دارایی های ارزی کشور حاصل انجام مذاکرات با کشورهای همسایه برای آزاد سازی ارزهای بلوکه شده می تواند باشد آنطور که افزایش وصول درآمدهای نفتی و گازی کشور به رشد دارایی‌های ارزی منجر شده است
اقدامات قابل توجه بانک مرکزی در انجام دیپلماسی اقتصادی
بانک مرکزی علاوه بر استفاده از راهکارهای کارشناسانه برای ساماندهی وضعیت بانکها با هدف جلوگیری از اضافه برداشت آنها و ممانعت از رشد نقدینگی و پایه پولی که تبعات تورمی و کم ارزش شدن پول ملی را در پی دارد توانسته است در بخش دیپلماسی اقتصادی نیز به موفقیت هایی دست یابد که بخش عمده تقویت دارایی های ارزی کشور حاصل انجام مذاکرات با کشورهای همسایه برای آزاد سازی ارزهای بلوکه شده می تواند باشد. طبق اعلام این بانک با دیپلماسی پولی و بانکی و افزایش وصول درآمدهای نفتی و گازی کشور اکنون هم کمّیت و هم کیفیت دارایی‌های ارزی کشور افزایش یافته است.
موضوعی که بیانگر انجام دیپلماسی مطلوب پولی و بانکی بوده که باعث افزایش میزان رشد درآمدهای ارزی کشور شده است، به طوری که رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرده با وجود افزایش منابع ارزی کشور هرگز از این دارایی‌های برای مدیریت بازار ارز استفاده نشده است. محمد رضا فرزین مدیریت بازار ارز از طریق افزایش وصول درآمدهای نفت و گاز، تأمین ارز موردنیاز واردات، گسترش تأمین مالی ارزی و مدیریت ذخایر بین‌المللی کشور را برنامه‌های ارزی بانک مرکزی برشمرده و می گوید؛ این مهم با کنترل و کاهش نوسانات نرخ ارز، افزایش درصد بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور به بیش از ۸۵ درصد، افزایش تأمین ارز به تخصیص ارز از ۷۴ درصد در سال ۱۴۰۱ به ۸۵ درصد در سال ۱۴۰۲ و کاهش مدت انتظار برای تخصیص و تأمین و کنترل ثبت سفارش‌ها با بودجه‌ریزی ارزی عملیاتی صورت گرفته است.
افزایش نرخ ارز طی سه سال اخیر به دلیل رشد متناسب با رشد نرخ تورم بوده است چرا که نیروهای تاثیر گذار بر رشد این شاخص در بازار وجود دارد، رشد میزان صادرات نفتی باعث تقویت منابع ارزی بانک مرکزی شده است
وجود نیروهای تاثیر گذار بر رشد نرخ تورم در کشور
مهدی دارابی، اقتصاددان و کارشناس پولی بانکی در گفت و گو با خبرگزاری «بازار» گفت: افزایش نرخ ارز طی سه سال اخیر به دلیل رشد متناسب با رشد نرخ تورم بوده است چرا که نیروهای تاثیر گذار بر رشد این شاخص در بازار وجود دارد، به طور مثال قیمت دلار از سال ۱۴۰۱ از ۲۷ هزار تومان تا امسال به ۶۵ هزار تومان هم رسید و این موضوع آنگونه که مشخص است در کل به دلیل روند افزایشی نرخ تورم بوده است. اما اینکه چرا مقداری تورم فروکش کرده و جهش ارزی به معنای خاصی در سالجاری اتفاق نیفتاده است ناشی از این است که ما صادرات نفتی خوبی را طی سالجاری داشته ایم.
وی دلیل بعدی رشد نرخ ارز از سال ۱۴۰۱ را تسویه خروج سرمایه از این سال در کشور دانست زیرا رشد سرمایه گذاری در این مدت صورت نگرفت، گفت: بدنبال این مسئله کاهش رشد نقدینگی موثر واقع شد، از طرفی نیز سیاست افزایش نرخ بهره اتفاق افتاد در چنین مواقعی است که دارایی هایی ریالی به ارزی جذابتر می شود. این چند دلیل باعث شد بعد از جهش نرخ ارز در سال ۱۴۰۱ دیگر جهش آنچنانی در بازار رخ ندهد هر چند شک های سیاسی ناشی از جنگ غزه با رژیم صهیونیستی در کنار حمله ایران به رژیم جعلی اسرائیل در مقاطعی قیمت ارز را افزایشی کرد ولی این افزایش قیمت ماندگار نبود چرا که چنین رشدی بنیاد اقتصادی نداشت.
نباید سیاست ها طوری باشد که نرخ ارز دستوری انجام شود چرا که این موضوع منجر به افزایش انگیزه برای واردات خواهد شد بنابراین افزایش دارایی های ارزی باید صرف کسری تجاری گمرکی کنیم تا در زمان کسری و نیاز دست به دامن منابع ارزی از صندوق توسعه ملی نشویم
دست باز بانک مرکزی در مدیریت ارزی
این اقتصاددان افزود: اینکه دارایی های ارزی بانک مرکزی افزایش یافته برگرفته از افزایش میزان صادرات نفتی بوده است مسئله ای که دست این بانک را را برای تامین ارز و ...در بازار بازتر می کند ولی باید به این نکته مهم توجه شود که افزایش میزان ارزآوری و تقویت بنیه ارزی بانک مرکزی در پی فروش قابل توجه نفت بایستی طوری باشد که به نحو مطلوب از آن استفاده کرد اقداماتی چون ورود به سرمایه گذاری و تکمیل زیرساختها و ...علاوه بر این نباید سیاست ها طوری باشد که نرخ ارز دستوری انجام شود چرا که این موضوع منجر به افزایش انگیزه برای واردات خواهد شد بنابراین افزایش دارایی های ارزی باید صرف کسری تجاری گمرکی کنیم تا در زمان کسری و نیاز دست به دامن منابع ارزی از صندوق توسعه ملی نشویم.
داربی با بیان اینکه نباید دستاوردهای و اقدامات خوب بانک مرکزی را نادیده گرفت، خاطرنشان کرد: تجربه نشان می دهد که ارزهای حاصل از فروش نفت باید منجر به شکوفایی اقتصاد شود به طوری که روسیه از سال ۲۰۱۷ ورود ارزی را تثبیت کرد و برای تثبیت نرخ ارز آن را وارد بازار نکرد و حتی اجازه فروش آن را در بازار نداد. بنابراین وقتی ناتراز زیادی در بخش های اقتصادی کشور وجود داشته باشد و چشم اندازی برای توسعه اقتصاد به چشم نخورد همچنان شاهد رشد نرخ ارز متناسب با رشد تورم خواهیم بود.
وی اضافه کرد: سه دهه است که دولت های می گویند نرخ ارز را تثبیت کنیم اما همچنان شاهد نرخ ارز هستیم چرا که نیروهای تورمی در کشور فعال هستند زیرا اقدامات خاصی برای کاهش کسری بودجه و فرابودجه همچنین رفع تدریجی ناترازیهای انرژی و ... صورت نگرفته است. بنابراین باید با مدیریت درست کاری اساسی کرد تا اقتصاد رونق گیرد.
بنا به این گزارش، سیاست های بانک مرکزی اگر چه منجر به کاهش حجم نقدینگی و به دنبال آن نرخ تورم شده است و نرخ ارز نیز در بازار از نوسان بالایی برخوردار نیست، اما کارشناسان معتقدند؛ تلاش ها برای رونق اقتصادی و رفع ناترازی ها باید از سر گرفته شود تا تورم مسیر کاهشی را با رشد و رونق اقتصادی در پیش گیرد و این مسئله خود به خود به کاهش نرخ ارز منجر شود.
نظر شما