مهاجرت کارگران رنج به کشورهای حاشیه خلیج فارس|دریافتی متخصصان نفتی در کشورهای همسایه ۱۰ برابر ایران

بازار، گروه آب و انرژی: هر چند وقت یک بار خبر اعتراض کارگران یکی از بخش های فعال در صنعت نفت به صدا در می آید. یک بار صحبت از تجمع کارگران شرکت فرآب در پتروشیمی اصفهان است و روز دیگر کارگران پیمانکاری پتروشیمی شرکت ارغوان‌گستر ایلام، پتروشیمی دماوند، نفت و گاز گچساران و دست به اعتراض به نحوه پرداخت حقوق و دستمزد خود می زنند. اما اعتراضات به همین چند مورد ختم نشده است. کارگران پروژه‌ای سایت‌های ۱، ۲ و ۳ پتروپالایش، شرکت‌های پایندان، اکسیر صنعت و IPMI در فاز ۱۴ کنگان، کارگران پیمانکاری شرکت کیان‌سازه، کارگران پیمانکاری پارس جنوبی از دیگر بخش هایی بودند که طی ماه های گذشته کاسه صبرشان از بی عدالتی ها در پرداخت حقوق و مزایا لبریز شده بود.

شرایط بد پرداختی به کارگران نفت حالا این صنعت را با معضل کمبود نیروی انسانی مواجه کرده است. تمایل به کارکردن در پروژه های نفتی به شدت کاهش پیدا کرده و بسیاری هم مهاجرت به کشورهای حاشیه خلیج فارس و دریافت حقوق ها و مزایای مناسب را ترجیح می دهند. آنگونه که هدایت خادمی رییس انجمن شرکت های حفاری نفت و گاز به بازار می گوید: حداقل حقوق دریافتی کارگران نفتی در کشورهای حاشیه خلیج فارس و دیگر کشورهای نفت خیز منطقه ۱۵۰۰ دلار است. حال آنکه مدیر ارشد نفتی در کشور ما که به استخدام رسمی هم درآمده حدود ۱۱۰۰ تا ۱۲۰۰ دلار است. به عبارت دیگر یک کارگر ساده نفتی در کشورهای همسایه دریافیتش از مدیران ارشد و متخصص ایرانی هم بیشتر است.

کمبود نیروی انسانی چالش اصلی رییس دولت چهاردهم

حالا هم زمان با شروع دولت چهاردهم زنگ خطر کمبود نیروی انسانی متخصص و حتی کارگران ساده در صنعت نفت به صدا درآمده است. دولتی که ادعا کرده به دنبال تعامل با دنیا بوده و توسعه اقتصادی را در گرو لغو تحریم ها می داند. همین مساله باعث شده که نگرانی ها نسبت به وضعیت نیروی انسانی در کشور دو چندان شود.

خطیبی: در حال حاضر شاهد هستیم که تعداد بالایی از متخصصان و حتی کارگران نفتی در حال مهاجرت به کشورهای همسایه هستند و همین مساله باعث شده که پیمانکاران پروژه ها در جذب و تامین نیروی انسانی خود با چالش مواجه باشند

محمد علی خطیبی کارشناس حوزه انرژی در اینباره به بازار می گوید: در حال حاضر شاهد هستیم که تعداد بالایی از متخصصان و حتی کارگران نفتی در حال مهاجرت به کشورهای همسایه هستند و همین مساله باعث شده که پیمانکاران پروژه ها در جذب و تامین نیروی انسانی خود با چالش مواجه باشند.

او معتقد است که کمبود نیروی انسانی یکی از ۴ چالش اصلی صنعت نفت است که رییس دولت چهاردهم باید فکری به حال آن کند. چرا که اگر قرار است کشور به رشد ۸ درصدی اقتصاد دست پیدا کند، بدون توسعه صنعت نفت رسیدن به این هدف شدنی نیست.

۱۵ میلیون تومان دستمزد برای کارکردن در دمای ۶۰ درجه

قرار بود که با تعیین سقف حقوق جلوی پرداخت حقوق های نجومی گرفته شود. حالا این قانون اما به چالشی در صنعت نفت تبدیل شده است. دیگر حقوق مصوب پرداختی از سوی زیر مجموعه های نفت تناسبی با سختی کار کارگران نفتی ندارد. دمای هوا در بسیاری از روزهای تابستان به بالای ۶۰ درجه می رسد. در شرایط عادی هم تحمل این دما کار بسیار دشواری است حالا خود باید رطوبت ۹۰ درجه ای را هم به این گرمی هوا اضافه کنید. یکی از کارگران با لباس‌های ضخیم، در نزدیکی تاسیسات و سازه هایی که خودشان کلی حرارت تولید می‌کنند، درحال جوشکاری است. گازهای فلر در هوا پخشند و نفس کشیدن هم حسابی سخت شده است. او که ۱۵ سال سابقه کار در سکوهای نفتی را نفتی را دارد، ماهانه چیزی حدود ۳۰ میلیون تومان درآمد دارد.

به گفته خادمی دریافتی برخی از کارگران عملیاتی ساده در صنعت نفت ۱۵ میلیون تومان حقوق در ماه دریافت می کنند. این میزان حقوق معادل ۲۵۰ دلار است. حال آنکه دریافتی درآمد یک کارگر ساده نفتی در کشورهای همسایه حداقل ۶ برابر این رقم است.

دریافتی متخصصان نفتی در کشورهای همسایه ۱۰ برابر مدیران ارشد ایرانی

کارگران و متخصصان نفتی در کشورهای حاشیه خلیج فارس و کشورهای همسایه ایران شرایط بسیار بهتری دارند و در برخی موارد دریافتیشان ۱۰ برابر مدیران ارشد نفتی ایران است. آرش نجفی رییس کمیسیون انرژی ایران چند وقت پیش گفته بود که مدیر درجه یک ماهانه حدود ۱۷۰۰ دلار حقوق دریافت می‌کند اما همین مدیر ارشد در معمولی‌ترین شرکت‌های دنیا ۵ هزار دلار حقوق دریافت می‌کند.

همچنین ناصر عاشوری دبیر انجمن صنفی کارفرمایی پالایش نفت از بروز چالش در برخی پالایشگاه‌ها در پی مهاجرت نیروهای متخصص خبر داده و گفت: تا پیش از این، مهندسین ما درخواست رفتن به خارج از کشور داشتند، اکنون افراد فنی و آچاربه‌دست پالایشگاه‌ها نیز درخواست کار در کشورهای خارجی را دارند؛ به‌طوری که از کشورهای همسایه دعوت‌نامه برای کارگران ماهر پالایشگاه‌ها با حقوق ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون تومان در ماه ارسال می‌شود.

کارگران ساده نفتی که تخصص چندانی هم ندارند در کشورهای همسایه از مدیران ارشد و متخصص صنعت نفت درآمد بیشتری دارند. در حال حاضر درآمد یک کارگر ساده نفتی در کشورهای همسایه حدود ۱۵۰۰ دلار است در حالیکه مدیران ارشد ما ۱۱۰۰ تا ۱۲۰۰ دلار درآمد دارند

به گفته خادمی رییس انجمن شرکت های حفاری نفت و گاز، کارگران ساده نفتی که تخصص چندانی هم ندارند در کشورهای همسایه از مدیران ارشد و متخصص صنعت نفت درآمد بیشتری دارند.

او با بیان اینکه در حال حاضر درآمد یک کارگر ساده نفتی در کشورهای همسایه حدود ۱۵۰۰ دلار است در حالیکه مدیران ارشد ما ۱۱۰۰ تا ۱۲۰۰ دلار درآمد دارند، ادامه داد: متخصصان این صنعت در کشورهای همسایه دست کم ۵ هزار دلار در ماه حقوق دریافت می کنند. در برخی موارد دستمزد آنها تا ۱۰ هزار دلار هم می رسد.

۴۰ درصد دریافتی بیشتر رسمی ها در شرایط کاری یکسان

کارگران صنعت نفت رابطه کاری با وزارت نفت دارند. برخی از آنها نیروهای رسمی هستند و برخی دیگر نیروهای قراردادی، پیمانکاری، ارکان ثالث هستند. محمد عباسی از کارگران نفت است. او می گوید که هر شرکت پیمانکاری، هرجوری که خودش می‌دانست و تصمیم می‌گرفت، ساعت کاری تنظیم می‌کرد، حقوق می‌دهد. این اختلاف حقوق ها باعث ایجاد نارضایتی در بسیاری از فعالین این صنعت شده است.

در بین فعالین صنعت نفت کارکنان رسمی شرایط بهتری را از نظر پرداختی ها دارند. به گفته عباسی، گاهی در یک رسته شغلی یکسان و شرایط کاری برابر، کارگران رسمی تا ۴۰ درصد دریافتی بیشتری را نسبت به کارگران پیمانکاری و ارکان ثالث دریافت می کنند.

در سال های ۸۸ تا ۹۰ که بازار پروژه ها و طرح های نفتی داغ بود، شرکت ها و پیمانکاران خصوصی برای جذب نیروهای متخصص حقوق خوبی پرداخت می کردند. این حقوق ها به قدری جذاب بود که بسیاری از متخصصان و مدیران رسمی با ۲۰ تا ۲۵ سال سابقه کار از کارهای دولتی و سمت های مدیریتی خود دست کشیده و جذب بخش خصوصی می شدند. در آن زمان در برخی موارد نیروهای بخش خصوصی تا دو برابر بخش دولتی حقوق و مزایا پرداخت می کردند

اما همیشه شرایط به نفع کارگران و کارمندان رسمی پروژه های نفتی نبوده است. رییس انجمن شرکت های حفاری نفت و گاز می گوید: در سال های ۸۸ تا ۹۰ که بازار پروژه ها و طرح های نفتی داغ بود، شرکت ها و پیمانکاران خصوصی برای جذب نیروهای متخصص حقوق خوبی پرداخت می کردند. این حقوق ها به قدری جذاب بود که بسیاری از متخصصان و مدیران رسمی با ۲۰ تا ۲۵ سال سابقه کار از کارهای دولتی و سمت های مدیریتی خود دست کشیده و جذب بخش خصوصی می شدند. در آن زمان در برخی موارد نیروهای بخش خصوصی تا دو برابر بخش دولتی حقوق و مزایا پرداخت می کردند.

بسیاری امید دارند که در دولت جدید سرمایه گذاری های جدیدی در صنعت نفت کشور صورت گیرد. اما نباید فراموش کرد که حتی ورود سرمایه های خارجی هم نمی تواند جای نیروی های متخصص ایرانی را پر کند و از حالا باید به دنبال حفظ و البته افزایش توانایی آنها بود.