ارتباط موفق بین خودروسازان و زنجیره تامین چگونه ایجاد می شود؟ | تحلیل در قطعه سازی وجود ندارد

علی میرزایی؛ بازار: در ادبیات صنعت خودرو دنیا تعاملات میان خودروسازان و زنجیره تامین با شاخصی به نام WRI مشخص می کنند. این معیار بسته به جغرافیا و زیرساخت های صنعتی ممکن است، متفاوت باشد؛ به عنوان مثال در آمریکا شمالی شاخص Plante Moran به عنوان شاخص ارتباط خودروسازان و قطعا سازان طی بیست سال گذشته استفاده و گزارشات آن در رسانه ها منتشر شده است.

در سال گذشته میلادی، ۷۱۵ فروشنده از ۴۵۹ تامین کننده سطح یک یا همان تییر وان در گزارش سالیانه WRI مورد بررسی قرار و بینش جامعی در مورد روابط زنجیره تامین با خودروسازان بزرگ آمریکای شمالی ارائه کرد. رتبه بندی WRI معیار کاربردی است که به قیمت گذاری معقول، افزایش نوآوری و پشتیبانی از سوی تامین کنندگان کمک شایانی می کند. گزارشات WRI به حدی در اقتصاد و صنعت خودرو دنیا اهمیت دارد که تحلیلگران مالی بانک های دویچه و کردیت، شاخص های مالی خودروسازان را براساس این معیار ارزیابی می کنند.

فراتر از ارزیابی روابط WRI گویای رقابت کلی خودروسازان، همکاری داخلی و همسویی استراتژیک آنها نیز است. شاخص بهبود یافته خودروسازان در هر سال نشان دهنده خرید، تراز مهندسی بهتر و چالش های خودروسازان با تامین کنندگان است. باتوجه به مرحله گذار صنعت خودرو از وسایل نقلیه بنزینی به محصولات برقی اهمیت WRI نسبت به گذشته پر رنگ تر شده است.

ارزیابی مستمر

روابط خودروسازان با زنجیره هنگامی که به صورت سیستماتیک در یک جغرافیای مشخص هر ساله بروز شود، روحیه رقابت در آن بازار را حفظ می کند.

ارزیابی موفقیت و رقابت خودروسازان

انعکاس روابط قوی خودروسازان با زنجیره تامین، به قیمت گذاری، نوآوری و پشتیبانی بهتر کمک و موقعیت مالی سازندگان خودرو با شاخص بهبود یافته را در بازار را افزایش می دهد.

ارزیابی همکاری داخلی

شاخص های بهبود یافته در ارزیابی خودروسازان نشان دهنده همکاری داخلی بهتر در عملکرد خودروسازان مانند خرید، مهندسی و ساخت است.

ارائه یک شاخص راهبردی

تحلیلگران مالی از این نوع شاخص ها برای ارزیابی عملکرد سهام خودروسازان استفاده می کنند و روابط تامین کنندگان را به عنوان یک عامل موفقیت حیاتی با خودروسازان معرفی می کنند. چنین شاخصی کمک به شناسایی چالش های کلیدی برای خودروسازان می کند تا با تامین کنندگان به آن ها رسیدگی کنند.

تفاوت خودروسازان اروپایی

در اینجا بابد اشاره داشت که خودروسازان اروپا دقیقا معادل WRI را ندارد، بنابراین دو شاخص دیگری جهت بررسی تعاملات میان قطعه سازان و خودروسازان مورد استفاده قرار گرفته است. شاخص نخست مطالعه تامین کنندگان خودرویی اروپا است؛ این شاخص کیفیت اعتباری تامین کنندگان خودرو اروپایی را ارزیابی و بینش هایی را در مورد سلامت تجاری و مالی آنها ارائه می دهد. معیار دوم شاخص خاص خودروسازان است؛ برخی از خودروسازان اروپایی مانند فولکس واگن، برنامه های توسعه تامین کننده را برای افزایش همکاری با قطعه سازان کلیدی اجرا می کنند.

به هر حال تحلیل‌ های اروپایی با آمریکایی اگرچه متفاوت هستند، اما ارزیابی رابطه بین یک خودروساز با زنجیره تامین روز به روز مهم تر می شود. در دنیا شاخص ترجیحی جهت مفاهیم WRI جهت ارزیابی وجود ندارد، از همین رو سه ویژگی مهم اعتماد سازی، سلامت اقتصادی و ارتباط شفاف میان خودروسازان و زنجیره تامین اهمیت بالایی دارد.

در ۱۰ سال گذشته شرکت تویوتا در بازار آمریکای شمالی توانست در شاخص WRI بهترین باشد. اما چرا تویوتا در بازار خارج از محدوده خود به این توانایی دست یافته است؟ تویوتا هفت اصل را در اجرای ارتباط موثر خود با زنجیره تامین دنبال می کند؛ اصل نخست این خودروساز ژاپنی اعتمادسازی است، شرکت خودروسازی تویوتا همیشه به عنوان یک خودروساز مورد اعتماد زنجیره تامین شناخته شده و همواره به دنبال ایجاد همکاری بهتر است. اصل دوم تویوتا تعهد به کیفیت است، بالاترین اولویت تویوتا کیفیت مداوم تامین کنندگان است. تمام قطعه سازان کیفیت را یک پیش نیاز اصلی برای همکاری دراز مدت با تویوتا اعلام می کنند. معیار سوم ابن خودروساز ژاپنی مشارکت بلند مدت است، تویوتا به توسعه روابط سودمند متقابل و بلندمدت با تامین کنندگان بر اساس اعتماد متقابل اعتقاد راسخ دارد. اصل چهارم بزرگترین خودروساز ژاپنی انتخاب آگاهانه است، تویوتا تامین کنندگان را با دقت انتخاب می کند و سرمایه گذاری زیادی برای توسعه قابلیت های آن در طول زمان انجام می دهد. تویوتا کمک علمی و عملی برای رشد تامین کنندگان را جزایی از تلاش برای تسخیر بازار هدف می دانند. معیار پنجم تویوتا همکاری شفاف است، این خودروساز کانال‌ های ارتباطی شفاف با زنجیره تامین را حفظ می‌ کند و تامین‌کنندگان را تشویق تا نگرانی‌ های خود را به راحتی با تویوتا در میان بگذارند، تویوتا با تامین کنندگان در حل مشکل همکاری می کنند. اصل پنجم این خودروساز اشتراک گذاری دانش است؛ تویوتا سیستم تولید خود و بهترین شیوه ها را با تامین کنندگان به اشتراک می گذارد. آن ها آموزش را هدف اصلی بهبود کیفیت معرفی می کنند. معیار پایانی تویوتا سفارشات تجاری پایدار است، این خودروساز قراردادهای پایدار و بلندمدت را به تامین کنندگان ارائه می دهد. این قراردادها به تامین کنندگان اجازه می دهد تا برنامه ریزی بهتری داشته و محصولات خود را بهبود ببخشند.

درس راهبردی از تجربه خودروسازان موفق

تعامل مناسب بین سازندگان خودرو و زنجیره تامین مستلزم سطح بالایی از بلوغ سازمانی است. در یک صنعت پیشرفته تعادل مناسب بین چابکی و کارایی در هر دو طرف (خودروساز و زنجیره تامین) به صورت ذاتی و خودکار به طور مدام رصد و اندازه گیری تا منافع تجاری و فناوری برای تغییرات مثبت پایدار هماهنگ شوند. در این میان مدیریت فناوری و نوآوری در طول یک دوره گذار عمده، مانند تغییر پیشرانه وسایل نقلیه، باید از طریق یک رویکرد پویا انجام شود. راهبردهای حاکمیتی و صنعتی و عملیاتی دقیق برای رشد فناوری به سطوح بلوغ باید همسو و هم افزا شوند. همکاری بلندمدت با زنجیره تامین، اشتراک دانش، نوآوری در ترویج کسب‌وکار پایدار، کمک به توسعه تامین‌ کنندگان و تمرکز فراگیر بر کیفیت و بهبود مستمر شاخص موفقیت تویوتا در آمریکای شمالی محسوب می شود. این شاخص نمایانگر یک رابطه سالم تجاری بین یک خودروساز بین الملل با زنجیره تامین خود است. تویوتا به روابط نزدیک با تامین کنندگان خود بسیار اهمیت می دهد، و براعتمادسازی با تامین کنندگان تمرکز ویژه دارد. نتیجه این ویژگی یک مزیت رقابتی برای تویوتا در عرضه محصول با کیفیت نهایی در بازار هدف را ایجاد کرده است.

مفاهیمی مانند شاخص همکاری که موضوع اصلی این گزارش بود، در ایران تقریبا ناشناخته است

رابطه خودروسازان و زنجیره تامین در ایران

تجزیه و تحلیل عوامل موفقیت و شاخص های کلیدی عملکرد شرکت های خودروسازی پیشرو مانند تویوتا با زنجیره تامین چابک و پیشرفته اش می تواند درس های استراتژیک ارزشمندی را برای بهبود صنعت خودروسازی ایران و زنجیره تامین، با صرف نظر از نوع فناوری پیشرانه مورد استفاده، ارائه دهد. مفاهیمی مانند شاخص همکاری که موضوع اصلی این گزارش بود، در ایران تقریبا ناشناخته است. شاید دلیل اصلی آن فشارهای مالی فعلی که خودروسازان ایرانی با آن مواجه هستند که منجر به تنش های فزاینده ای بین زنجیره تامین و خودروسازی کرده است. این امر باعث شده که برنامه ریزی موثر تولید و بهینه سازی زنجیره تامین در ایران را با چالش هایی جدی در مقطع فعلی مواجه کرده است. علاوه بر این، علاقه بخش اجرایی کشور برای تحول همزمان خودروسازان و حرکت به سمت تولید وسایل نقلیه برقی (هر دو مدل هیبریدی پلاگین و مدل های برقی کامل) مسائل استراتژیک پیچیده (بلندمدتی) را برای تامین کنندگان داخلی و سازندگان خودرو ایجاد کند. بی شک افزایش شفافیت در مورد سیاست‌ های بالادستی، همراه با بینش روشن‌ تر در مورد نقشه راه برقی سازی کشور و زمان‌ بندی معرفی تولید یا واردات خودروهای برقی جدید، شانس بهینه‌ سازی بخش خودروسازی ایران را به‌ طور چشمگیری افزایش خواهد داد. غفلت از محکم ساختن اعتماد دو طرفه بین خودروسازی و زنجیره تامین داخلی نه تنها شانس تحول و افزایش کیفیت را در کشور کاهش می یابد، بلکه منجر به فرسایش و استفاده ناکارآمد از منابع مالی محدود کشور می شود.