سمیه گلابگیریان؛ بازار: سازه های آبی قنات بازماندگانی در دیار قنات و قنوت و قناعت هستند که روزگاری تمدن را در دل کویر ایجاد کردند اما بارش های سیل آسای اخیر نشان داد که این سازه ها در حال حاضر به دلیل متروکه شدن و بی آب بودن تهدید جدی برای بافت تاریخی یزد محسوب می شوند چرا که عمده آنها از زیر بافت اولیه شهر یزد یعنی بافت تاریخی عبور می کنند.
در بارش های اخیر چند مورد فرونشست زمین در محدوده بافت تاریخی یزد اتفاق افتاد که ناشی از فرونشست معابر در محل قنات های متروکه بود. پوکه هایی که روزگاری آب ساکنان کویر را تامین می کرد و امروز به حفره هایی خطرناک در دل شهر تبدیل شده است که خطرات جانی و مالی را در پی خواهد داشت.
انتظارات شهروندان
یکی از شهروندان یزدی با اشاره به حوادث بارندگی های اخیر که به نشست زمین و سقوط خودروها در محل قنات های قدیمی و پوکه ها منجر شده بود، اظهار کرد: سرانجام قنات های یزد همچنان مجهول است در حالی که بخش عمده ای از مساحت بافت تاریخی یزد روی این حفره ها قرار گرفته و هر آن امکان ریزش در اثر بارش و حتی آوار وجود دارد.
شهروند یزدی: وارد شدن خسارت به خودروها شاید چندان چشمگیر نباشد اما اگر خانه ای نشست کند و تلفات جانی به بار آورد نمی توان از قصور مسئولان چشم پوشید
مرتضوی رضایی افزود: راهکاری برای مدیریت این وضعیت به ذهن ما نمی رسد و کاری از دست شهروندان ساخته نیست اما متولیان قنات ها باید به فکر مدیریت آن و کاهش خطرات احتمالی آن باشند چرا که نه تعداد آنها کم است و نه سطح کمی از شهر را در برگرفته بنابراین معضل جدی به شمار می رود.
وی ادامه داد: وارد شدن خسارت به خودروها شاید چندان چشمگیر نباشد اما اگر خانه ای نشست کند و تلفات جانی به بار آورد نمی توان از قصور مسئولان چشم پوشید و باید برای پر کردن یا مسدود کردن قنات ها چاره ای اندیشید.
نبود نظارت بر قنات ها
یکی دیگر از شهروندان یزدی با اشاره به اینکه اگر این قنات ها آب داشت، هزاران مدعی پیدا می کرد، بیان کرد: آب در کویر بسیار ارزشمند است و قطعا مقنیان قدیمی بر اساس ارزیابی هایی که انجام داده اند مسیر را به درستی تعریف کرده اند که تهدیدی برای محل زندگی ساکنان نباشد اما شهر گسترش پیدا کرده و خیابان های بسیاری روی پوکه های قنات ایجاد شده است که نیازمند ایمن سازی بوده اما به آن توجه ای نشده است.
سیما حسینی پور اضافه کرد: با توجه به اینکه این قنات ها کارایی خود را از دست داده و حتی به محلی برای دفع فاضلاب ها تبدیل شده و سالها لایروبی نشده اند لازم است قطعا تهدیدی جدی برای بافت شهری محسوب می شوند از این رو در ساده ترین راه باید نسبت به لایروبی و مسدود کردن مسیر فاضلاب ها اقدام شود تا دیواره قنات هایی که آب از آنها عبور نمی کند، مرطوب و شکننده نشود.
رئیس مرکز بین المللی قنات و سازه های تاریخی آبی:نگرانی ها از نشست قنوات درون شهر یزد جدی است
وی ادامه داد: نظارتی بر قنات های شهری وجود ندارد چرا که عایدی ای برای مالکان آن نیست از این رو به حال خود رها شده اند و به سازه هایی تبدیل شده اند که زندگی ساکنان بافت تاریخی یزد را تهدید می کند و هم در زمان بارش ها و هم در صورت بروز زلزله اولین خسارت را به دنبال خواهد داشت از این رو باید برای نظارت و مدیریت آنها راهکاری اندیشیده شود.
ضرورت مرئی سازی مسیر قنوات
رئیس مرکز بین المللی قنات و سازه های تاریخی آبی با اشاره به نگرانی ها از نشست قنوات درون شهر یزد بیان داشت: برای حل مشکل نشست قنوات باید مسیر قنوات شناسایی و مرئی سازی شود. در مرحله بعد باید مقاوم سازی انجام شود تا بتوان از خطرات احتمالی جلوگیری کرد. یک راهکار دیگر نیز تبدیل قنوات به مسیرهای گردشگری است. اما این کارها یک متولی نیاز دارد که به نظر می رسد باید شهرداری باشد. هر چند کار بسیار دشواری است و نیاز به هزینه زیادی دارد.
محمدمهدی جوادیان زاده در گفتگو با خبرنگار بازار اعلام کرد: کار مرکز بین المللی قنات کارهای پژوهشی است از این رو لازم است که سازمان جهاد کشاورزی، شهردای ها و آب منطقه ای در مدیریت قنوات به ما کمک کنند. یکی از پروژه هایی که در همین رابطه تعریف شده ثبت احوال سازه های تاریخی آبی بوده که برای شهر یزد رقم خورده است. چرا که شهر یزد هم اکنون ۳۵۰ سازه تاریخی آبی دارد.
وی عنوان کرد: دو مسیر گردشگری قنات هم تعریف شده و در حال بهره برداری است اما به نظر می رسد که در این زمینه باید تلاش بیشتری صورت گیرد و در کنار آن در راستای آگاه سازی مردم نیز اقدام شود تا قنات ها به تهدید تبدیل نشوند.
نظر شما