بازار؛ گروه استان ها: آذربایجان‌شرقی با توجه به موقعیت ویژه جغرافیایی استان و قرارگیری در محل عبور سه کریدور شمال– جنوب، شرق- غرب و تراسیکا جایگاه ویژه‌ای در حوزه ترانزیتی و لجستیکی دارد.
می‌توان با راه‌اندازی کریدورهای منطقه‌ای با محوریت تبریز به کشورهای ترکیه، ارمنستان، آذربایجان، گرجستان و روسیه، نقش مهمی در حوزه بین‌المللی ایفا کرد. با این حال به‌دلیل نبود زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، تاکنون نتوانسته‌ایم از این فرصت بهره ببریم.
جعفر محرم‌پور دبیر اتاق بازرگانی تبریز در گفت و گو با خبرنگار بازار با اشاره به اولویت‌بندی مشکلات صادراتی استان، بحث نرخ ارز و تعهد ارزی را دغدغه تمامی فعالان اقتصادی دانست و افزود: قیمت‌گذاری دستوری باعث بروز مشکلاتی در حوزه ارز شده است. البته واضح است که با واقعی‌شدن نرخ ارز در کشور و فاصله گرفتن از سیاست چند نرخی، مسئله رفع تعهد ارزی نیز خود به خود کمرنگ می‌شود.
لازمه توسعه ورود ایران به کریدورهای بین‌المللی، ارتباط و تعامل سازنده با دنیا است
محرم‌پور گفت: بحث دیگری که در زمینه صادرات اهمیت دارد، کریدور شمال- جنوب و شرق- غرب است. هدف ما از طرح آن این است که ببینیم آیا استان ما می‌تواند در کریدور شمال- جنوب نقش‌آفرینی کند یا نه؟ در این رابطه ما با چالش‌هایی از قبیل فرسودگی ناوگان حمل‌و نقل جاده‌ای، بُن‌بست بودن منطقه در حوزه‌ی ریلی، تحریم‌های جدید در حوزه‌ی هوایی و... مواجه هستیم، با وجود این شرایط باید دید چطور می‌توانیم علیرغم تمام محدودیت‌ها در این زمینه نقش ایفا کنیم.
دبیر اتاق بازرگانی تبریز، عدم اتصال سیستم بانکی ایران به بانک‌های بین‌المللی را از دیگر موارد مرتبط با حوزه ارز عنوان کرد.
محمد ابراهیم نوشیروان‌زاده؛ کارشناس حمل‌و نقل و لجستیک: ما در استان نتوانسته‌ایم متناسب با مزیت‌های نسبی و رقابتی، طرح جامعی برای توسعه حمل‌و نقل و لجستیک و تجارت تدوین کنیم.
محرم‌پور افزود: لازمه توسعه ورود ایران به کریدورهای بین‌المللی، ارتباط و تعامل سازنده با دنیا است.
وی ادامه داد: باید این امر را قبول کنیم که با واقعی شدن نرخ ارز، هم سرمایه‌گذار و هم ارز به‌سهولت وارد کشور می‌شود، در این صورت کریدورها نیز می‌توانند در حوزه بین‌المللی ایفای نقش کنند و با بهبود شرایط می‌توان به سمت نرخ ارز واقعی گام برداشت.
قرن ۲۱ ، قرن «جنگ کریدورها» است
محمد ابراهیم نوشیروان‌زاده؛ کارشناس حمل‌و نقل و لجستیک نیز در گفت و گو با خبرنگار بازار تاکید کرد: ما در استان نتوانسته‌ایم متناسب با مزیت‌های نسبی و رقابتی، طرح جامعی برای توسعه حمل‌و نقل و لجستیک و تجارت تدوین کنیم.
نوشیروان‌زاده با اذعان بر اینکه کریدورهای ترانزیتی به‌مرور نقش خود را از دست می‌دهند و جای آن‌ها را کریدورهای تجاری و اقتصادی گرفته است.
وی لازمه حفظ جایگاه کریدورها به مراکز لجستیکی را ایجاد مفاصلی برای تجاری‌سازی عنوان کرد و افزود: در این زمینه ما سه‌محور گمرک سهلان، جلفا و مراغه را برای تبدیل به مفصل مورد مطالعه قرار دادیم، اما متاسفانه حتی نتوانستیم فضای مناسبی برای سرمایه‌گذاری در این نقاط پیدا کنیم.
نوشیروان‌زاده با بیان اینکه بر اساس پیش‌بینی‌ها، حجم تجارت جهانی در سال ۲۰۳۰ به ۱۰۰ هزار میلیارد دلار خواهد رسید، بر لزوم تدوین برنامه، برای ایفای نقش بهتر در بازارهای بین‌المللی تاکید کرد.
وی عدم حضور شرکت‌های دِوِلوپر (توسعه‌دهنده) به‌عنوان هلدینگ و شرکت‌های توسعه جلودهنده را از دیگر چالش‌های استان دانست و افزود: مدتی قبل یک شرکت فرانسوی برای سرمایه‌گذاری در حوزه حمل و نقل در استان اعلام آمادگی کرده بود اما ما نتوانستیم، حتی یک بسته سرمایه‌گذاری در استان ارائه دهیم.
نوشیروان‌زاده ادامه داد: جلفا در حوزه گمرک می‌توانست نقش مهمی در اقتصاد استان داشته باشد، اما در حال حاضر از ۳۰۰ هکتار فضای اطراف گمرک، تنها ۳۰ هکتار باقی مانده است. به‌عبارتی ما عملاً زیرساخت‌های گمرک جلفا را از بین برده‌ایم. نکته مهم دیگر اینکه در حال حاضر عملاً کلیه کریدورها از ایران خارج شده‌اند و تنها کریدور «زنگه‌زور» به ایران چسبیده باقی مانده است که آن نیز با اجرایی شدن طرح مشترک جدید آذربایجان و ترکیه در حال از بین رفتن است.
وی ارائه داده‌های اشتباه به مسئولان کشوری را از دیگر مشکلات استان اعلام کرد و افزود: در حالی که راه‌آهن جلفا- تبریز مزیت خوبی برای استان ما به شمار می‌رود و قابلیت جابجایی ۱۰ میلیون تن بار ارسال را دارد، متاسفانه بر اساس آمار اشتباهی که به راه‌آهن تهران ارائه شده، ظرفیت حمل‌و نقل ما دو میلیون تن اعلام شده است و عملا فرصت‌های متعدد تجاری را از ما گرفته و به سمت گمرک آستارا سوق داده است.
کارشناس حمل و نقل: تا زمانی که سند علمی و عملی در حوزه حمل‌و نقل، به‌عنوان سند بالادستی تدوین نشود، ما نمی‌توانیم در حوزه کریدور فعالیت جدی داشته باشیم
این کارشناس گفت: تا زمانی که سند علمی و عملی در حوزه حمل‌و نقل، به‌عنوان سند بالادستی تدوین نشود، ما نمی‌توانیم در حوزه کریدور فعالیت جدی داشته باشیم، همچنین اگر نتوانیم حوزه حمل‌و نقل خود را توسعه دهیم، باید پیرو سایر کشورها باشیم.
وی با اشاره به وجود مشکلات در بنادر کشور نیز گفت: در برخی بنادر ما عمق آب آنقدر کم است که فقط کشتی‌های کوچک می‌توانند بارگیری کنند، در برخی بنادر نیز به‌دلیل کم‌عمق بودن آب دریا، یا عدم لایروبی، کشتی‌های بزرگ، قادر به‌بارگیری نیستند. به همین دلیل به عنوان مثال محموله‌ای که می‌توانست از بندر بوشهر وارد شود، به‌وسیله قطار به شهر ام‌القصر رفته و بعد وارد کشور می‌شود. نکته دیگر این است که ۴۵ درصد کالاهایی که از جنوب ایران وارد کشور می‌شوند، تمایل به ورود از سمت شمال‌غرب کشور دارند و از این محل می‌توان سه میلیارد دلار در سال برای استان سود به‌دست آورد، ولی استان ما تاکنون نتوانسته است نقش خود را در این زمینه به‌خوبی ایفا کند.
نوشیروان‌زاده گفت: موضوع دیگر نبود زنجیره تامین در حوزه لجستیک است. قرن ۲۱ به‌نوعی قرن «جنگ کریدورها» است و هر کشوری که بتواند به جریانات عبوری حاکم شود، قطعاً در این بین موفق خواهد بود.
همچنان بر تکرار اشتباه خود اصرار داریم
جواد بحری‌پور؛ معاون ارزی بانک ملی استان آذربایجان‌شرقی نیز در گفت و گو با خبرنگار بازار با اذعان بر اینکه ما نمی‌توانیم واقعیت‌ها را عوض کنیم، تصریح کرد: تجربه ۲۰ کشور که از سال ۱۹۸۰ نظام چند نرخی را تجربه کرده بودند، نشان می‌دهد که هیچ یک از این کشورها با چند نرخی کردن ارز نتوانسته‌اند موفق شوند و در نهایت با توجه به اثرات شوک‌های اقتصادی ناشی از چند نرخی بودن ارز، تن به تک‌نرخی شدن داده‌اند، با این حال ما در کشور همچنان علیرغم اینکه واقعیت تلخ چندنرخی بودن را لمس می‌کنیم، همچنان بر تکرار اشتباه خود اصرار داریم.
وی با تاکید بر اینکه تا زمانی که ذخایر ارزی کشور کم باشد، نرخ برابری ریال در برابر سایر ارزها کاهش خواهد یافت، گفت: در سال ۱۳۸۵ که با افزایش فروش و بالا رفتن قیمت جهانی نفت توام بود، ذخیره صندوق ارزی کشور افزایش یافته و دولت مازاد درآمدهای خود را در بانک سپه لندن گذاشته بود، به‌دلیل افزایش ذخایر ارزی کشور، قیمت ارز به خودی خود تثبیت شده بود.
بحری‌پور گفت: ارز چند نرخی به ضرر همه است، چرا که با ایجاد نیازها و تقاضاهای کاذب، در جامعه بی‌ثباتی ایجاد کرده و امکان برنامه‌ریزی را سلب می‌کند. با این حال تک‌نرخی شدن ارز هم تبعاتی دارد، اما قطعا این آثار سوء آن، کمتر از ارز چند نخی است. در واقع نرخ‌های چندگانه ارز و عدم توزیع مناسب آن، باعث کاهش انگیزه تولید و صادرات در کشور خواهد شد.
نظر شما