علی میرزایی؛ بازار: در مبارزه با تغییرات اقلیمی، بخش حمل و نقل به عنوان یک تاثیر گذار منفی در تولید گازهای گلخانه‌ای به شمار می آید. در سراسر جهان، به ویژه در کشورهای عضو گروه جی ۲۰ انتشار گازهای گلخانه ای در بخش حمل و نقل بسیار زیاد است.
در میان کشورهای عضو این گروه، آمریکای شمالی و اروپا سهم قابل توجهی را در «بد مصرفی» به خود اختصاص دادند. اما پرچمدار تولید گازهای گلخانه ای در میان کشورهای گروه مذکور بریتانیا و ایالات متحده هستند، در اینجا باید ذکر کرد که اتحادیه اروپا و عربستان سعودی نیز دست کمی از آمریکا و انگلیس در تولید گازهای گلخانه ای ندارند. از این رو «بازار» در بخش نخست گزارش های کربن زدایی حمل و نقل به بررسی خودروهای سازگار با محیط زیست پرداخته، که در ادامه آن را از نظر خواهید گذارند؛
چهار چالش کربن زدایی
با وجود به رسمیت شناختن گسترده توافقنامه پاریس، متاسفانه اهداف و برنامه های مدون ملی برای کاهشی کربن دی اکسید در حوزه حمل و نقل داخلی بسیار کمیاب است. برآوردهای بانک جهانی نشان می دهد که سرمایه گذاری در دنیا برای زیرساخت های حمل و نقل پاک تا سال ۲۰۳۰ سالانه تقریباً ۴۱۷ میلیارد دلار باید افزایش یابد تا به اهداف تعیین شده در توافق نامه پاریس دست یافت، شاید رسیدن به این بودجه غیر ممکن نباشد، ولی بسیار سخت است.
لذا کمبود بودجه و اهمیت ضرورت‌های زیست محیطی، کشورهای متعهد به توافقنامه پاریس را ملزم به تدوین اقدامات جامع و نو آوررانه برای کربن زدایی، فراتر از پیشرفت های فناوری صرف (پیشرانه خودرو) تأکید کرده است. شرکت مشاوره ای بین المللی بوستن معتقد است که کربن زدایی حمل و نقل جهانی امروزه با چهار چالش اصلی روبرو هست؛ نخست اینکه، رشد تقاضای حمل و نقل و خودرو ناشی از رشد اقتصادی کشورها و جمعیت روند افزایشی دارد.
متخصصان معتقد هستند که تلاش‌های کربن زدایی می‌تواند رشد اقتصادی، ایجاد شغل و نوآوری را تسریع کند؛ در عین حال می تواند اثرات منفی تغییرات آب و هوایی را کاهش دهد
دوم اینکه، حمل و نقل و انرژی درهم تندیگی و پیوند داشته که برای کربن زدایی باید در هر دو صنعت به طور موازی اصلاح انجام شود. سوم اینکه، در کشورهای کمتر توسعه یافته اقتصادی، هزینه های اولیه گذار فناوری کم کربن بسیار زیاد است. در پایان باید اشاره داشت که کمبودهای قابل توجه و فقدان اعتماد نسبت به آمار و داده‌های مربوط به انتشار گازهای گلخانه ای ناشی از حمل و نقل و اثرات آب و هوایی آن وجود دارد.
رشد اقتصادی و ایجاد شغل
متخصصان معتقد هستند که تلاش‌های کربن زدایی می‌تواند رشد اقتصادی، ایجاد شغل و نوآوری را تسریع کند؛ در عین حال می تواند اثرات منفی تغییرات آب و هوایی را کاهش دهد. فناوری های حمل و نقل پاک نه تنها اقتصاد محلی را می تواند تقویت می کند، بلکه با مدیریت کاهش خودروهای شخصی ازدحام ترافیک را نیز کاهش و سلامت عمومی را افزایش می دهد.
ولی گذار از خودروهای سوخت فسیلی به پاک مستلزم سرمایه گذاری های اولیه قابل توجهی، به ویژه در مناطق کمتر توسعه یافته اقتصادی است. علاوه بر این، تدوین همزمان قوانین بالادستی قابل اجرا جهت گسترش سرعت فناوری های کم کربن خودرویی با بخش انرژی پاک، برای توسعه حمل ون قل پایدار بسیارحیاتی است.
یک سیستم حمل و نقل کربن زدایی شده با وسایل نقلیه الکتریکی، فناوری‌های کم مصرف، و زیرساخت های هوشمند که کارایی و اطمینان شبکه را افزایش می‌دهند؛ منجربه انعطاف پذیری و تقویت یک کشور در برابر عدم قطعیت های آب و هوایی می شود. در این میان باید اشاره داشت که اطمینان از دسترسی و مقرون به صرفه بودن از گزینه های حمل و نقل برای همه اقشار جامعه جهت جلوگیری از عدم توازن عدالت اجتماعی ضروری است.
اولویت بندی حمل و نقل توام با تعریف راه حل های مشترک برای این حوزه منجربه افزایش برابری، بهبود دسترسی به خدمات ضروری و ایجاد فرصت های شغلی می‌شود. شرکت مشاوره ای بین المللی بوستن معتقد است برای اجرای مؤثر استراتژی های کربن زدایی در سطح ملی و جهانی، سیاست‌گذاران باید به چهار مورد توجه داشته باشند؛ نخست اینکه از ابزارها و مدل ها برای تحلیل پیشرفته استفاده کنند.
چین و آمریکا به ترتیب از نظر مقدار سرانه انتشار آلودگی رتبه نخست تا دوم را در دنیا دارند
دوم اینکه سیاست های کربن زدایی در صنایع حمل و نقل و انرژی را یکپارچه سازی کنند. سوم اینکه راهبردی عادلانه و در دسترس همه اقشار جامعه اتخاذ کنند. نکته دیگر اینکه؛ قوانین حاکمیتی چند بعدی را برای حل چالش های بهم تنیده اجتماعی-اقتصادی را اجرا کنند.
چین و آمریکا پرچمدار تولید آلایندگی
نسبت خودروهای سواری فروخته شده در جهان به تعداد کل وسایل نقلیه به طور قابل توجهی در بازارهای هدف، متفاوت است. این موضوع نیز ارتباط مستقیمی با مناطق و قدرت های اقتصادی دارد، لازم به ذکر است که کشورهای در حال توسعه ۱۹ درصد از فروش جهانی خودرو و ۴۵ درصد از جمعیت جهان را به خود اختصاص دادند. اما کشورهای که اقتصاد ضعیف تری دارند؛ ۲.۲ درصد از فروش جهانی خودرو را به خود اختصاص و ۲۰ درصد جمعیت کل جهان را تشکیل می دهند.
داده های آماری نشان می دهد که کشورهای صنعتی متمول غربی بیشترین نقش در سرانه انتشار آلودگی داشتند، در این میان چین و آمریکا به ترتیب از نظر مقدار مذکور رتبه نخست تا دوم را در دنیا دارند. با سرعت گرفتن پذیرفتن خودروهای برقی، کشورهای صنعتی سیاست کاهش شراکت خود آلاینده های منتشره در حوزه حمل و نقل را دنبال می کنند. البته داده های سازمان ملل نشان می دهد که فروش خودروهای برقی فقط در کشورهای غربی و چین رشد بسیاری داشته است.
به گزارش رویترز چین در سال گذشته تقریباً ۴۰ میلیارد دلار صادرات داشت که بیشتر آن ها به اروپا ختم شده است، جایی که رانندگان در سال ۲۰۲۳ در مجموع نزدیک به پنج میلیون وسیله نقلیه برقی خریداری کردند. هفته گذشته شرکت بی وای دی اعلام کرد که سهم فروش خودروهای برقی در چین طی ۳ ماه آینده به ۵۰ درصد خواهد رسید. این در حالی است که کشورهای توسعه نیافته جهان هیچ پیشرفت ملموسی در برقی کردن وسایل نقلیه خود نداشتند.
رویا حمل و نقل پاک پایدار
حال اگر فرض کنیم که قیمت خودروهای صادراتی چینی (برقی و غیر برقی) به روند کاهشی خود ادامه دهند، تسخیر بازار کشورهای توسعه نیافته توسط چینی ها نیز امکان پذیر خواهد شد. این تغییر عمده بازار به چه معنایی خواهد بود؟ شرکت مشاوره ای بین المللی بوستن اعتقاد دارد که پیش بینی ها حاکی از افزایش شدید تقاضای سفر و جابجایی کالا تا سال ۲۰۵۰ است. این تغییرات بیشتر در مناطق در حال ظهور اقتصادی ادامه می یابد که نگرانی های مربوط به انتشار گازهای گلخانه ای را تشدید می کند.
برای مهار افزایش گازهای گلخانه ای در آینده، اقدام فوری برای جدا کردن رابطه تقریبا خطی بین رشد درآمد و افزایش تقاضا برای خرید خودرو ضروری است.
تا سال ۲۰۳۰، انتظار می رود که قابلیت دسترسی به اقتصادی با محوریت فناوری های کم کربن در سطح جهانی بهبود یابد؛ تا یک بازار رو به رشد که به مصرف‌کنندگان امکان انتخاب وسایل نقلیه مقرون به صرفه تر در محصولات برقی یا سایر جایگزین های پاک را ارائه دهد.
ولی نباید اجازه داد که تعداد خودروهای شخصی به صورت لجام گسیخته افزایش یابد، در غیر اینصورت انتظار بهبود نسبی وضعیت محیط زیست جهانی از این فناوری های سبز بی معنا خواهد شد. متاسفانه با مدیریت نادرست تغییرات صنایع و هزینه های گذار فناوری توام با سیاست گذاری غیر علمی، دستیابی به حمل و نقل پاک پایدار هنوز در بسیاری از کشورهای در حال توسعه تا سالیان سال به صورت یک رویا باقی خواهد ماند.
نظر شما