بازار؛ گروه استان ها: کشت فراسرزمینی به معنای کاشت انواع محصول در سایر کشورها و واردات آن به ایران است. این نوع کشت، موضوعی است که طی چند سال اخیر در کشورمان مطرح شده و اکنون اهمیت آن با توجه به وقوع خشکسالی در بسیاری از استانها، محدودیت شدید منابع آبی و تأثیر آن بر وضعیت معیشتی مردم بیش از هر زمانی نمایان است.
در این راستا، چند سالی است که بحث کشت فراسرزمینی در کشور ما مطرح شده و حالا با توجه به وقوع خشکسالی در بسیاری از استانها، محدودیت شدید منابع آبی و تأثیر آن بر وضعیت معیشتی مردم بیش از هر زمانی نمایان شده است.
از دیرباز یکی از آرزوها خودکفایی کشور در تولید محصولات راهبردی کشاورزی مثل گندم، دانه‌های روغنی، نهاده‌های دامی بوده است، اتفاقی که نیازمند منابع آبی در استان‌های مختلف است اما به دلیل خشکسالی‌های پی در پی این سال‌ها و کمبود منابع آبی در بسیاری از استانها مدت زمانی است که محقق نشده و همین موضوع باعث شده از طرحی به نام کشت فرا سرزمینی یاد شود.
کشت فرا سرزمینی با توجه به کمبود منابع آبی در ایران و محدودیت در فعالیت‌های بخش کشاورزی مورد توجه قرار گرفته است ولی این توجه کافی نیست
براین اساس، کشت فرا سرزمینی با توجه به کمبود منابع آبی در ایران، محدودیت در فعالیت‌های بخش کشاورزی و جلوگیری از بروز مشکلات جدی در پایداری امنیت غذایی در کشور مورد توجه وزارت کشاورزی و دولت قرار گرفته است ولی این توجه کافی نیست.
به گفته کارشناسان با توجه به شرایط اقلیمی آذربایجان شرقی و بحران آب، کشت فراسرزمینی می تواند یکی از مهم راهکارها برای تحقق خودکفایی محصولات قلمداد شود.
فرصت های خوب در کشورهای حوزه قفقاز جنوبی برای کشت فراسرزمینی
یک کارشناس بخش کشاورزی در آذربایجان شرقی در گفتگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه فرصت های خوب در کشورهای حوزه قفقاز جنوبی برای کشت فراسرزمینی وجود دارد، افزود: مهمترین مشکل و چالش استان افزایش دما است و کاهش بارش هم حاصل و نتیجه افزایش دماست.
علی کاظم زاده با اشاره به اینکه راهکارهای تعدیل دمای استان از جمله کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی نیز باید در دستور کار قرار گیرد، افزود: همچنین ضمن حفظ جنگل‌های استان از قاچاق چوب نیز جلوگیری شود و در عین حال اجرای طرح یک میلیارد نهال به عنوان یک ضرورت اساسی و حیاتی دنبال شود.
یک کارشناس کشاورزی: اجرای طرح هم برای ایجاد معیشت جایگزین و هم برای ایجاد فضای تنفسی در خصوص نجات دریاچه ارومیه ضروری است
وی بر لزوم کشت فراسرزمینی تاکید کرد و افزود: در کشورهای حوزه قفقاز جنوبی و در حاشیه کشورهای حوضه ارس- کُر به‌خصوص ارمنستان فرصت‌های خوبی برای کشت فراسرزمینی وجود دارد و اجرای این طرح هم برای ایجاد معیشت جایگزین و هم برای ایجاد فضای تنفسی در خصوص نجات دریاچه ارومیه ضروری است.
اصلاح الگوی کشت طرح کاملی نیست
استاد دانشکده مهندسی آب دانشگاه تبریز نیز در گفتگو با بازار با بیان اینکه امنیت غذایی زمانی تامین می‌شود که امنیت آبی حفظ شود، گفت: اصلاح الگوی کشت طرح کاملی نیست.
احمد فاخری فرد با اذعان بر اینکه زیرساخت‌های لازم در خصوص اصلاح الگوی کشت و نحوه ارزیابی آن در مزارع، مشخص نیست، افزود: تا زمانی که مبنای دقیقی برای اندازه‌گیری نحوه کاهش مصرف آب پس از اصلاحی الگوی کشت مشخص نشود، نمی‌توان این طرح را موثر دانست.
نمی‌توان با اعمال زور کشاورزان را به انجام کاری وادارکرد
جبارعلی ذاکری معاون هماهنگی امور استانداری آذربایجان‌شرقی نیز در گفتگو با بازار ضمن تاکید بر اهمیت مدیریت یکپارچه منابع آبی در استان گفت: در برنامه هفتم توسعه مقرر شده است که هر سال یک درصد مصرف آب کاهش یابد، اما این هدف، با کلی‌گویی محقق نمی‌شود.
وی با با تاکید بر اینکه نمی‌توان با اعمال زور کشاورزان را به انجام کاری وادارکرد، افزود: در این راستا باید تا حد امکان روی فعالیت‌های ترویجی، تبلیغی و آگاه‌سازی تاکید شود و سپس در صورت لزوم اهرم سلبی به‌کار گرفته شود.
ذاکری خاطرنشان کرد: در پایان خروجی همه اقدامات صورت‌گرفته باید قابل لمس و اندازه‌گیری باشد تا ببینیم چه میزان در مصرف آب صرفه‌جویی شده است.
وی بر لزوم تصمیم‌گیری در حوزه مدیریت آب با بهره‌گیری از خرد جمعی و مشارکت و همکاری نهادهای مربوطه تاکید کرد.
ذاکری در پایان خواستار انتخاب یک شهرستان به‌عنوان پایلوت برای بررسی دقیق‌تر نتایج حاصل از اجرای الگوی کشت شد.
محصولات کشاورزی استراتژیک باید در استان کشت شوند
بشیر جعفری؛ رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست اتاق بازرگانی تبریز نیز در گفتگو با بازار با اشاره به محدودیت منابع آبی در استان گفت: علی‌رغم کمبود منابع آبی و لزوم مقابله با کاشت محصولات پرآب‌بر، برخی از محصولات کشاورزی استراتژیک هستند و نمی‌توان از تولید این محصولات خودداری کرد، بنابراین باید با تدوین برنامه‌های راهبردی، مصرف منابع آبی استان را مدیریت کرد.
وی تاکید کرد: مدیریت یکپارچه آب استان باید با مشارکت همه نهادهای مربوطه انجام شود، چراکه با برنامه‌ریزی انفرادی و یک‌جانبه نمی‌توان موفق عمل کرد.
با توجه به قرار گرفتن ایران در پهنه خشک و نیمه خشک و همچنین با توجه به تشدید بحران آب، لزوم تعیین الگوی کشت ضروری است
میزان تحقق الگوی کشت در بخش غلات ۱۰۷ درصد بود
جلال رحیم‌زاده؛ مدیر امور زراعت جهاد کشاورزی نیز در گفتگو با بازار با اشاره به اجرای برنامه الگوی کشت ملی محصولات کشاورزی در آذربایجان‌شرقی گفت: با توجه به قرار گرفتن ایران در پهنه خشک و نیمه خشک و همچنین با توجه به تشدید بحران آب، لزوم تعیین الگوی کشت ضروری است و به‌همین منظور چندین جلسه استانی و کشوری در این زمینه برگزار شده است.
وی در خصوص ضرورت اجرای الگوی کشت و اقدامات انجام شده در این زمینه گفت: در عین حال، با انجام بازدیدهای میدانی از مزارع، گزارش‌گیری و انعکاس عملکرد شهرستان‌ها و برگزاری دوره‌های آموزشی و اعزام کاروان‌های ترویجی سعی شده است، میزان تحقق اصلاح الگوی کشت در راستای کاهش مصرف آب و بهبود عملکرد زمین‌های کشاورزی افزایش یابد.
رحیم زاده با بیان این مطلب افزود: بر این اساس در سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۲، میزان تحقق الگوی کشت در بخش غلات: ۱۰۷ درصد در بخش آبی و ۱۰۶ درصد در بخش دیم؛ گیاهان روغنی: ۲۶ درصد آبی و ۶۲ درصد دیم؛ حبوبات: ۸۷ درصد آبی و دیم؛ سبزی و صیفی‌جات:۵۶ درصد آبی و گیاهان صنعتی: ۲ درصد در بخش آبی و ۳۸۸ درصد در بخش دیم بوده است.
بیش از ۹۰ درصد منابع آبی استان در بخش کشاورزی مصرف می‌شود
مدیر عامل آب منطقه‌ای استان آذربایجان‌شرقی نیز در گفتگو با بازار با بیان اینکه در حال حاضر حدود سه هزار و ۳۰۰ متر مکعب آب تجدیدپذیر زیرزمینی و سطحی در استان وجود دارد، گفت: بیش از ۹۰ درصد منابع آبی استان در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و با توجه به میزان مصرف آب، هر سال شاهد افت ۶۰ سانتی سفره‌های زیرزمینی هستیم.
یوسف غفارزاده تصریح کرد : منابع آبی در حال اتمام است و ما مجبور به برنامه‌ریزی برای به نصف رساندن مصرف فعلی خود هستیم، در غیر این صورت نه‌تنها امنیت غذایی، بلکه امنیت آبی نیز به خطر خواهد افتاد.
مهمترین مزیت کشت فرا سرزمینی جلوگیری از هدررفت آب است، با توجه به شدت بحران آب در کشور باید در جهت بهره‌وری کشاورزی موجود و استفاده از روش‌های آبیاری و کاشت، داشت و برداشت نوین و کاشت محصولات آب بر در سایر کشورها و ایجاد کشت فرا سرزمینی گام برداشت.
نظر شما