روابط چین و امارات متحده عربی؛ اهمیت خلیج فارس در «محور آسیایی» پکن

بازار؛ گروه بین الملل: روابط جمهوری خلق چین و امارات متحده عربی که در سال ۱۹۸۴ رسمیت یافت، به طور غیرقابل تشخیصی رشد و به بلوغ رسیده و از اوایل دهه ۲۰۰۰ در راه ها و مسیرهای جدیدی گسترش یافته است.

در سال ۲۰۱۸ چین اهمیت بالایی را که برای امارات متحده عربی قائل بود نشان داد، زمانی که روابط دوجانبه خود را با این کشور تنها ده میلیون نفری به یک مشارکت استراتژیک جامع ارتقا داد - وضعیتی که قبلاً تنها به ایران و عربستان سعودی اعطا شده بود. اهمیت جمهوری خلق چین به این کشور کوچک در خلیج فارس به چهار صورت قابل توضیح است.

اولا امارات متحده عربی کشوری ثروتمند است که در تولید و صادرات نفت و مشتقات آن حرف برای زدن دارد. دوم امارات متحده عربی یکی از پیچیده ترین اقتصادهای منطقه را دارد که دارای ظرفیت های مالی، فنی و زیرساختی پیشرفته و توسعه یافته ای است.

سوم اینکه با وجود اندازه جغرافیایی و جمعیتی کوچک، با تولید ناخالص داخلی ۴۱۰ میلیارد دلار آمریکا، دومین اقتصاد بزرگ در کل منطقه عربی پس از عربستان سعودی محسوب می شود.

این کشور همچنین دارای ذخایر مالی عمیقی است، با صندوق دارایی دولتی ۲۸۴ میلیارد دلار آمریکا. آخرین توضیح اینکه امارات متحده عربی از یک مزیت ژئوپلیتیکی به عنوان دروازه‌ای به منطقه وسیع‌تر برخوردار است، جایی که روابط دوستانه آن با اسرائیل و مصر راه را برای تعاملات چین با این کشورها نیز هموار می‌کند. بنابراین، امارات تسهیل کننده روابط ژئوپلیتیکی برای چین است.

زمینه های نوظهور همکاری - انرژی های تجدیدپذیر، مالی، هوش مصنوعی و خدمات دیجیتال – بین امارات و چین بسیار مهم است

در دو دهه گذشته، روابط بین جمهوری خلق چین و امارات به طور قابل توجهی رشد کرده و طیف گسترده ای از زمینه ها را در بر می گیرد که اخیراً با مشارکت امارات متحده عربی به عنوان مرکز استراتژیک در ابتکار یک کمربند و یک راه تحریک شده است. در میان بسیاری از زمینه های همکاری، زمینه های نوظهور همکاری انرژی های تجدیدپذیر، مالی، هوش مصنوعی و خدمات دیجیتال بسیار مهم است.

با توجه به حوزه مهم انرژی های تجدیدپذیر، شرکت جینکو پاور چین نقش مهمی در توسعه و تامین مالی نیروگاه خورشیدی نور ابوظبی امارات متحده عربی ایفا کرده است که شامل ۳.۲ میلیون پنل خورشیدی بوده و یکی از بزرگترین نیروگاه های خورشیدی در جهان است. علاوه بر این گروه مهندسی انرژی چین و هونان ترمال پاور در ساخت پروژه ۲۰۰۰ مگاواتی برق خورشیدی فتوولتائیک الذرفا در ابوظبی شریک هستند.

قابل توجه است که شبکه جی ۵ هوآوی پیش از همه‌گیری به ۸۰ درصد از مراکز شهری امارات متحده عربی گسترش یافته بود و از آن زمان تاکنون در توسعه ارتباطات فدرال و دولت محلی تثبیت‌تر شده است. با تکیه بر سند ۲۰۱۶ امارات متحده عربی که سه حوزه اصلی را – تجارت، زیرساخت و انرژی های تجدیدپذیر هسته ای و فضایی - مشخص می کند، روابط چین و امارات به سرعت در این زمینه پیشرفت کرده است.

حجم بزرگی از صادرات امارات به چین نفت خام (۸.۶ میلیارد دلار آمریکا) و محصولاتی مانند پلیمرهای اتیلن است. در همین حال، چین نقش مهمی در توسعه زیرساخت های دیجیتال امارات متحده عربی در زمینه هایی مانند تجهیزات فناوری اطلاعات و پخش (۱۳.۳ میلیارد دلار آمریکا) و تجهیزات محاسباتی (۳.۲ میلیارد دلار) ایفا کرده است.

در حالی که شریک اصلی امارات متحده عربی در زمینه انرژی هسته ای جمهوری کره جنوبی است، با این وجود چین همچنان خود را به عنوان یک شریک قابل اعتماد و رقابتی در این زمینه و همچنین در اکتشافات فضایی معرفی می کند.

چین فناوری را به امارات متحده عربی صادر و مشتقات انرژی را از این کشور وارد می کند

تجارت دوجانبه ۷۵.۶ میلیارد دلاری چین و امارات در سال ۲۰۲۱ بر عمق این روابط تأکید می کند که با حضور ۶۰۰۰ تجار چینی با تخصص های مختلف در این کشور تقویت می شود. نکته قابل توجه این واقعیت است که تجارت دوجانبه در سال های اخیر بسیار فراتر از انرژی حرکت کرده است، به طوری که امروزه بیش از ۷۰ درصد تجارت دوجانبه به انرژی مرتبط نیست.

بر اساس گزارش بریفینگ چین که در آگوست ۲۰۲۲ منتشر شد، بیشترین صادرات چین به امارات شامل تلفن (۳۷۷ میلیون دلار آمریکا)، رایانه (۳۵۰ میلیون دلار آمریکا)، دستگاه های نیمه هادی (۱۴۹ میلیون دلار آمریکا)، قطعات و لوازم جانبی وسایل نقلیه موتوری (۱۰۷ دلار آمریکا) و نمایشگرهای ویدیویی (۹۵.۳ میلیون دلار) است.

از سوی دیگر، نفت خام (۰۴/۳ میلیارد دلار)، گاز نفتی (۴۱۴ میلیون دلار)، پلیمرهای اتیلن (۱۶۰ میلیون دلار) و نفت تصفیه شده (۳/۹۲ میلیون دلار) بیشترین محصولات وارداتی را به خود اختصاص داده‌اند. بنابراین الگوی مبادله بسیار واضح است: چین فناوری را صادر می کند و مشتقات انرژی وارد می کند.

سرمایه گذاری مستقیم خارجی چین از بازار در حال رشد امارات حمایت می کند که در حال حاضر فضای شلوغی با مجموع ۱۷۲ میلیارد دلار سرمایه در سال ۲۰۲۱ است. همه بانک‌های بزرگ جهان در امارات متحده عربی حضور چشمگیری دارند و لازم بود چین نیز به دنبال ایجاد چنین حضوری باشد. حضور عمده چین در بورس امارات نشان دهنده اهمیت بخش مالی پیچیده امارات برای چین است.

مرکز مالی بازار جهانی ابوظبی (ADGM) اولین دفتر خارج از کشور خود را در پکن افتتاح کرد. دفتر جدید در چین تعهد خود به پکن و ابتکار یک کمربند یک جاده آن راعلام کرد که بر تقویت اتصال و همکاری در امتداد کمربند اقتصادی جاده ابریشم و بر مسیر زمینی و دریایی متمرکز است.

حضور امارات متحده عربی در چین از روابط اقتصادی رو به رشد دو کشور حمایت می کند که اکنون شامل حدود ۶۵۰ پروژه سرمایه گذاری اماراتی در چین است

حضور امارات متحده عربی در چین همچنین از روابط اقتصادی رو به رشد دو کشور حمایت می کند که اکنون شامل حدود ۶۵۰ پروژه سرمایه گذاری اماراتی در چین است. وضعیت امارات متحده عربی به عنوان یک مرکز منطقه ای بزرگ نیز توجه ها را به خود جلب کرده و این کشور را به گره گسترش پروژه های طرح یک کمربند یک جاده چین در منطقه تبدیل نموده است.

بندر دبی در حال حاضر دروازه بزرگ ترانزیتی است و این بعد استراتژیک نشان می‌دهد که ۶۰ درصد تجارت چین با کشورهای منطقه خلیج فارس اکنون از طریق امارات متحده عربی و بنادر، فرودگاه‌ها و شبکه‌های حمل‌ونقل گسترده‌تر ترانزیت می‌شود.

ایفای نقش به عنوان کشور ترانزیتی از جهات دیگری نیز به امارات خدمت کرده است، به عنوان مثال به عنوان مجرای صادرات نفت ایران به چین در سرپیچی از تحریم های سختگیرانه ایالات متحده آمریکا. برای امارات متحده عربی مشارکت با چین از اهمیت زیادی برخوردار است. برنامه گفت‌وگوی استراتژیک ۲۰۲۳-۲۰۲۷، موقعیت امارات متحده عربی را به عنوان یک اقتصاد پیشرو شورای همکاری خلیج فارس (البته همراه با عربستان سعودی) تقویت خواهد کرد.

پکن و دهلی نو استراتژی چندجانبه امارات متحده عربی را پذیرفته اند و تا زمانی که هند و چین هر دو از شراکت با امارات متحده عربی بهره مند شوند، بعید است که این کشور را درگیر مشکلات دوجانبه خود کنند

بنابراین بر اساس اظهارات رسمی رهبران هر دو کشور باید گفت در دهه آینده روابط فی مابین آنها در کلیه زمینه ها رشد کند و احتمالاً در تمام بخش‌های اقتصاد امارات و همچنین در حوزه‌های دیپلماتیک، سیاسی و امنیتی گسترش خواهد یافت. مسلماً «محور آسیایی» امارات متحده عربی از همسایگانش جامع‌تر است، زیرا نه تنها روابط نزدیکی با چین برقرار کرده است بلکه در ایجاد روابط اقتصادی و دیپلماتیک-امنیتی قوی با هند، ژاپن و جمهوری کره - سه دموکراسی آسیایی که بلاک چین خود را تشکیل داده اند، تلاش نموده است.

روابط با هند به ویژه به عنوان جامع ترین رابطه قابل توجه است. هند نه تنها یک شریک بزرگ اقتصادی با حضور جمعیتی بزرگ در امارات است، بلکه یک شریک امنیتی برای ابوظبی می باشد. علاوه بر این، هند مایل است روابط خوب خود را با امارات متحده عربی و اسرائیل ایجاد کند تا پروژه جایگزین خود را برای اتصال اقتصادهای اقیانوس هند به اروپا ایجاد کند.

تاکنون، پکن و دهلی نو استراتژی چندجانبه امارات متحده عربی را پذیرفته اند و تا زمانی که هند و چین هر دو از شراکت با امارات متحده عربی بهره مند شوند، بعید است که این کشور را درگیر مشکلات دوجانبه خود کنند.