بازار؛ گروه خودرو: باتوجه به اینکه سقف قیمتی برای واردات خودروهای برقی برداشته و سود بازرگانی این محصولات یک تا ۲۶ درصد اعلام شد، بیم آن وجود دارد که حمل و نقل برقی کشور تقدیم شرکت های چینی بدون انتقال دانش فنی شود. در دنیا خودروهای برقی برای فروش در بازار کشورهای پیشرفته یا درحال توسعه با موانع و چالش های مواجه هستند، اما در داخل کشور هیچ چالشی سر راه آن ها وجود ندارد و احتمالا بزودی تسلط کامل با سیاست «انحصاری» به بازار خودرو خواهند داشت. در این شرایط رقابت میان صنعت خودرو داخل با محصولات چینی تعلیق به محال خواهد بود. برای بررسی چگونگی همکاری با خودروسازان چینی با علی میرزایی کارشناس خودروهای الکتریکی به گفت وگو پرداختیم:
* وزارت صمت برنامه تولید خودروهای برقی در کشور را با شعار «داخلی سازی» دنبال می کند، به نظر شما تولید این محصولات بدون کمک چینی ها امکان پذیر است؟
روند بازارهای جهانی حاکی از آن است که خودروهای برقی غربی نمی توانند بدون تکیه بر زنجیره تامین چین، حداقل برای دهه آینده تولید شوند، بنابراین برنامه تولید خودرو برقی در داخل کشور نیز از این قاعده مستثنی نخواهد بود. گفتنی است که بسیاری از خودروسازان مطرح غربی به قطعات ارزان چینی وابسته هستند و این وابستگی به زنجیره تامین خودروسازی محدود نمی شود. حتی برخی از شهرهای اروپایی و آمریکا از سرمایه گذاری چین در کارخانه ها و زیرساخت ها استقبال می کنند. اما علیرغم حضور دو دهه ای چینی ها در صنعت خودرو کشور ما، تاکنون حاضر به سرمایه گذاری جهت تولید خودروهای برقی نشدند.
* آیا انقلاب برقی سازی فرصتی اقتصادی برای همکاری با چین در زمینه فناوری های پیشرفته است؟ خودروسازان غربی شکست در برابر ابرقدرت تولیدی چین را خواهند پذیرفت؟
این موضوع به موقعیت شرکت های خودروساز و زیر ساخت های صنعتی کشورها جهت تثبیت یک موقعیت برد-برد بالقوه با چین بستگی دارد. به عنوان مثال آلمانی ها با پایه های قوی صنعت خودرو، تجربه و سابقه تولید طولانی در تعامل با زنجیره تامین بزرگ چین، احتمالا متفاوت تر از سایر کشورهای اروپایی وارد مذاکره شوند. چینی ها علاقه به بازارهای جدید دارند، از همین رو نسبت به قوانین زیست محیطی قاره اروپا آگاه هستند و این مورد را در دستور کار چانه زنی خود با خودروسازان این قاره قرار دادند.
* برگ برنده چینی ها برای نفوذ به بازار خودروسازان اروپایی و آمریکایی باتری یا خودرو برقی است؟
چین به سرعت در حال ارتقا و توسعه تولید خودروهای برقی است، صادرات صنعت باتری چین هر ساله در حال رشد و افزایش رونق است. به طور همزمان، چین برنامه نفوذ به بازارهای جدید جهانی از جمله غرب را دارد و این مورد سبب نگرانی خودروسازان اروپایی و آمریکایی شده است. چرا که بازار آن ها مورد هجوم خودروهای ارزان قیمت چینی قرار گرفته است. نباید این نکته را فراموش کرد که تمام بازارهای دنیا برای چینی ها جذابیت دارد.
تولید خودرو برقی در کشور نیازمند یک توافق برد-برد توام با تفکر استراتژیک از سوی سیاستگذاران صنعتی است
* در خاورمیانه، کشور ما، ترکیه و عربستان برنامه تولید خودروهای برقی را دنبال می کنند، این کشورها چه مزیتی نسبت به چین جهت رقابت در بازارهای جهانی دارند؟
ابتدا باید اشاره داشت که تولید خودرو برقی در کشور نیازمند یک توافق برد-برد توام با تفکر استراتژیک از سوی سیاستگذاران صنعتی است. از همین رو ابتدا باید ارزیابی شود که در صورت همکاری با یک شرکت خارجی چه موقعیتی را از دست و امتیازی را کسب می کند. شاید در مقابل آلمان که پیشتر به وضعیت آن اشاره شد، بتوان کشورهای خاورمیانه را در نظر گرفت. از نظر فناوری برقی سازی کشورهای غرب آسیا فاقد مزیت هستند و این مورد به چین برتری فوق العاده ای می دهد. اما کشورهای خاورمیانه از جمله ایران مزیت قابل توجهی در منابع انرژی دارند که برای دوام اقتصادی تولید قطعات ارزان قیمت در چین بسیار مهم است. بنابراین کشورهای غرب آسیا موقعیت چانه زنی برتر از لحاظ انرژی دارند.
وابستگی شدید به زنجیره تامین چین یا واردات گسترده خودروهای برقی چینی می‌تواند میلیون ها شغل در صنعت خودروی ایران را به خطر بیندازد
* از نظر راهبرد بین الملل آیا درست است که کشورهای غرب آسیا انرژی ارزان تری را به چین عرضه می کنند؟
این مورد بستگی به موقعیت های مختلف کشورهای خاورمیانه دارد، به عنوان مثال کشوری مانند عربستان که اقتصادش به تولید خودرو وابستگی ندارد، پارامترهای دیگری در اولویت است. ولی برای ایران همکاری برد-برد با چین در صنعت خودروهای برقی بسیار پیچیده است. می توان گفت که برای کشور ما، انجام این بازی شطرنج با چین بسیار مهم است. هر حرکتی می تواند آینده صنعت خودرو و زنجیره تامین مرتبط ملی را تحت تاثیر قرار دهد. در حالی که وابستگی شدید به زنجیره تامین چین یا واردات گسترده خودروهای برقی چینی می‌تواند میلیون ها شغل در صنعت خودروی ایران را به خطر بیندازد. البته جبر تحریم های ظالمانه و ملاحظات ژئوپلیتیکی در همکاری موفق میان ایران و چین می تواند تاثیر گذار باشد. متاسفانه باید اشاره داشت که تحریم های ظالمانه علیه کشور سبب عرضه نفت ارزان به چین شده که این مورد مزیت های اقتصادی و صنعتی این کشور را نسبت به کشور ما بیشتر و رقبت در خودروهای برقی را دشوار تر می کند.
به نظر می آید آگاهی چین از تحولات بازار ایران بیشتر از خودروسازان داخلی است
* آینده خودروهای برقی چینی در کشور را چگونه ارزیابی می کنید و این مورد می تواند چه چالشی برای خودروسازان داخلی ایجاد کند؟
این واقعیت از کسی پنهان نیست که مشتریان داخلی از محصولات فعلی رضایت ندارد، مصرف کنندگان ایرانی خسته از تولید داخل بی کیفیت و هزینه های بالای آلودگی هستند، از همین رو مسیر تغییر را دنبال می کنند. مصرف کننده قدرت زیادی در جهت گیری بازار دارد، در سال های اخیر بازار ایران شاهد رشد خودروسازان مونتاژی (با پیشرانه احتراقی) متکی بر صنعت چین بوده است. این شرکت ها از نظر سود کوتاه مدت تجاری موفق بوده اند، ولی موفقیت خودروسازان مونتاژی هیچ شاخصی از رشد فناوری یک کشور در خودروسازی نیست. باید اعتراف کنیم که در مجموع این کشور چین بوده که سود اصلی را در بازار خودروهای مونتاژی برده است. به نظر می آید آگاهی چین از تحولات بازار ایران بیشتر از خودروسازان داخلی است. در ۳۰ سال اخیر خودروسازان ملی در اصل نیاز مبرمی به نوآوری برای فروش محصولاتشان نمی دیدند، از همین رو سهم کم تحقیق و توسعه در صنعت خودرو داخل برای برگشت ارزش مالی تقریبا صفر بوده است.
* در همکاری با خودروسازان چینی، صنعت خودرو کشور ما مسیر رشد بدون وابستگی را در پیش خواهد داشت؟
بی شک ادامه مسیر فعلی خودروسازی داخلی با تولید محصولات فعلی که مشتری از آن رضایت ندارد کار پر ثمری نخواهد بود، صنعت خودرو نیاز به یک تحول بزرگ برای رشد است. ولی برای تحقق این تحول عظیم ملی، تکیه به یک کشور مانند چین فرصت ها و خطراتی را به همراه دارد. کشور ما برای رسیدن به همکاری برد-برد با چین باید ابتدا خود تصمیمات استراتژیک مهمی برای تضمین آینده ای پایدار برای صنعت خودروی و حمل و نقل داشته، سپس برای شناسایی موقعیت چانه زنی ایران برنامه تثبیت زنجیره تامین را باید مانند سایر خودروسازان بزرگ دنیا دنبال کند.
نظر شما