بازار؛ گروه صنعت: قیمت گذاری دستوری، کمبود نقدینگی، عدم دسترسی شرکت های داروسازی به منابع ارزی پایدار و مواد اولیه، منجر به بروز کمبود در انواع و اشکال مختلف دارو شده است. مشکلاتی که به صورت زنجیره ای از شرکت های داروسازی به شرکت های پخش و از آن به داروخانه ها انتقال می یابد. همچنین این موضوع بر معضلات این واحدها که همین الان با چالش پرداخت دیرهنگام بیمه ها مواجه هستند می افزاید و حتی ادامه حیات داروخانه ها را تهدید می کند؛ تهدیدی که از آن به عنوان ورشکستگی داروخانه ها یاد می شود و می تواند به عدالت در دسترسی به دارو آسیب برساند.
مشکلاتی که شاید به نظر برسد بیشتر گریبانگیر داروخانه های خصوصی هستند و دولتی ها کمتر در نتیجه آن ها آسیب می بینند. داود فیضی مدیر آموزشی داروخانه های دانشگاه علوم پزشکی تهران (۱۳ آبان) در رابطه با مشکلات عدیده ای که داروخانه های دولتی با آن ها دست به گریبان هستند در گفت و گو با بازار توضیح می دهد.
* اغلب مالکان داروخانه های بخش خصوصی متعقدند بخشی از مشکلات اقتصادی شان به خاطر داروخانه های دولتی است که بیشتر منابع را در اختیار دارند، به عنوان مدیر آموزشی داروخانه های دانشگاه علوم پزشکی تهران (۱۳ آبان) بفرمایید چقدر به نظر خودتان این موضوع می تواند صحت داشته باشد و در مقابل منابعی که در اختیار دارید چه مشکلات مضاعفی به مجموعه شما تحمیل شده است؟
به عنوان داروسازی که حدود ۲۸ سال است که خدمت می کنم و ۲۰ سالی هم می شود که در حوزه تصمیم گیری داروخانه های دانشگاه تهران هستم می توانم به صراحت اعلام کنم که داروخانه های دانشگاه هیچ وقت به دنبال انحصار نبوده و نیست. علاوه بر این، ما همه داروساز هستیم و با توجه به عِرقی که به حوزه خود داریم همیشه به دنبال پیشرفت داروسازی در تمام بخش ها هستیم.
در دوره کرونا درباره توزیع داروی رمدسیویر در کنار داروی شیمی درمانی نگران بودیم؛ چرا که توزیع داروی کرونایی از لحاظ اخلاقی برای بیماران دیگر خطرناک است
یک زمانی می گفتند داروخانه های دولتی باعث متضرر شدن داروخانه های خصوصی شده اند و داروها را این دست از داروخانه ها می گیرند. این در حالی است که بارها از سازمان غذا و دارو خواسته ایم که توزیع دارو را آزاد کند و از بخش های خصوصی هم می خواهیم اگر توان چنین کاری را در خود می بینند اقدام کنند.
با این حال برای همین دوره کرونا، برای داروی رمدسیویر به هیچ عنوان نمی خواستیم این دارو را در داروخانه های دانشگاه عرضه کنیم؛ چرا که هم فشار مضاعفی بر روی پرسنل خودمان داشت و هم اینکه برای مراجعان و بیماران دیگر نمی خواستیم این دارو از طریق ما توزیع شود، به خصوص که نگران بودیم در کنار داروی شیمی درمانی، توزیع داروی کرونایی که از لحاظ اخلاقی برای بیماران دیگر خطرناک است را انجام دهیم.
* با این تفاسیر که داروخانه های دولتی تمایلی به توزیع داروی رمدسیویر نداشتند، چرا ارائه آن به خصوصی ها سپرده نشد؟
توزیع داروی رمدسیویر از طریق داروخانه های دولتی فشار خیلی زیادی به داروخانه های دانشگاه ها وارد کرد و فعالیت داروخانه ها فرسایشی شده بود. حتی بنده و سایر مدیران داروخانه هم هر شب از ۶ عصر تا ۱۲ شب در داروخانه ۱۳ آبان بودیم و یک زمان هایی صف مراجعه کنندگان تا خیابان هفت تیر هم کشیده می شد چرا؟ چون خیلی از داروخانه های خصوصی حاضر نشدند پیش قدم شوند و این دارو را توزیع کنند.
حدود ۲ سال برای توزیع داروی رمدسیویر به شدت تحت فشار قرار گرفتیم
بنابراین علی رغم اینکه نمی خواستیم این دارو از طریق ما توزیع شود اما متاسفانه بخاطر وظیفه اصلی مان که خدمت رسانی به مردم است مجبور شدیم این کار را انجام دهیم و حدود ۲ سال به شدت تحت فشار این موضوع قرار گرفتیم.
* این برهه زمانی باعث افزایش هزینه و نیاز به نیروی انسانی بیشتر در داروخانه های دولتی و کمبود آن شد؟
بله، فعالیت در داروخانه ها بسیار فرسایشی شده بود. از طرفی ورود نیرو به مجموعه داروخانه ها زمان بر است و حدود سه تا ۶ ماه آموزش نسخه پیچی و تکنسینی داروخانه داریم که بعد از آن تازه نیروها باید تجربه کسب کنند. داروسازان هم همین شرایط را دارند. حالا تصور کنید در همین مقطع که نمی شد مثل خیلی مشاغل داروخانه را تعطیل کرد، نیروهای انسانی هم مریض می شدند و فشار بیشتری تحمیل می شد.
در مقطع کرونا مجبور شدیم افراد بیشتری را به کار بگیریم و فرسودگی زیادی به خودمان تحمیل شد اما سعی کردیم وظیفه مان را به نحو احسن انجام دهیم
بنابراین در پاسخ به همکارانمان که گاهی اوقات تصور می کنند داروخانه های دانشگاه تهران از امتیاز خاصی برخوردار هستند این را هم باید بگویم شاید بهتر است بجای این نگاه منفی که به داروخانه دانشکده داروسازی دارند همچون پزشکان در دانشکده های پزشکی نوع دید خود را تغییر دهند. آیا تا به حال دیده اید که پزشکان به بیمارستان های دانشکده پزشکی دانشگاه تهران نگاه منفی داشته باشند؟ بنابراین نمی دانم چرا به جای اینکه از این امکانات برای توان افزایی داروسازان استفاده کنیم به آن ها با دید منفی نگاه می کنیم.
علاوه بر این، همانطور که اشاره کردم در مقطع کرونا مجبور شدیم افراد بیشتری را به کار بگیریم و فرسودگی زیادی به خودمان تحمیل شد اما سعی کردیم وظیفه مان را به نحو احسن انجام دهیم و در کنار وظیفه خدمت رسانی، باید با انواع قاچاق دارو هم مبارزه می کردیم تا دارویی که مهم و حیاتی است را به بیمار واقعی برسد.
* با توجه به اینکه توزیع داروهای خاص به داروخانه های منتخب و به ویژه دولتی سپرده شده، بعضی معتقدند داروهای موجود در بازار سیاه از این بخش ها نشت پیدا کرده است، در این باره چه پاسخی به این افراد دارید؟
حدود هزار نفر به همراه ۳۰۰ داروساز در مجموعه داروخانه های دانشگاه به صورت شبانه روزی کار می کنند، بنابراین نمی خواهم بگویم هیچ خطایی صورت نمی گیرد و بالاخره از بین این همه نیروی انسانی ممکن است تعدادی هم اشتباه کنند.
در مورد قاچاق نیز بارها با همکاری ماموران انتظامی نسبت به جمع آوری و تحویل دستگاه قضایی آن ها اقدام شده با این حال متاسفانه آن ها بعد از آزادی دوباره کارشان را جلوی داروخانه ها از سر گرفته اند
در این باره هم همانطور که بارها سر کلاس ها و جلسات اعلام کرده ام؛ وظیفه مدیریت برنامه ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل است که هم مدیران مراکز حضور دارند و هم به همه همکاران خودکنترلی آموزش داده شده و همیشه هم سعی بر این است که با ابزارهای روز بتوانیم حتی کمترین مسائل را هم کنترل کنیم.
و اما در مورد قاچاق نیز بارها با همکاری ماموران انتظامی نسبت به جمع آوری و تحویل دستگاه قضایی آن ها اقدام شده با این حال متاسفانه آن ها بعد از آزادی دوباره کارشان را جلوی داروخانه ها از سر گرفته اند. همچنین به قدری در این مورد جدی هستیم که حتی یک دوره سر همین موضوع خود بنده از اطرافیان یکی از قاچاقچیان مورد تهدید قرار گرفتم و هر روز تا درب منزل دنبالم می کردند.
بنابراین اینکه یک نفر یا نهایت ۲ نفر در سال با تمام کنترل های ما خطا کند دلیل نمی شود مجموعه ای که سالانه به هزاران نفر خدمت رسانی می کنند را مورد نقد قرار داد؛ چرا که به جد می توانم بگویم همه مدیران داروخانه های دانشگاهی بسیار پاکدست هستند که این مجموعه ها تاکنون توانسته اند دوام بیاورند و به مردم خدمت کنند.
* به عنوان مدیر آموزشی داروخانه های دانشگاه علوم پزشکی تهران (۱۳ آبان) در حال حاضر مهمترین چالشی که با آن دست به گریبان هستید چیست؟ آیا داروخانه های دولتی هم با مصائب داروخانه های خصوصی مواجه هستند؟
خوشبختانه چند سالی می شود که سازمان غذا و دارو طرح داروخانه های منتخب را ارائه داده و آن ها در حال حاضر بدون محدودیت، داروها را در اختیار تمام داروخانه های منتخب قرار می دهد که از این مساله خیلی مسرور هستیم.
می توان گفت مشکلاتی که امروز گریبان داروخانه های بخش خصوصی را گرفته، گریبان گیر داروخانه های دولتی هم شده است؛ این چالش ها نیز شامل مسائل پرسنلی، نقدینگی و سبد فروشی شرکت ها می شود
اما در مورد مشکلات می توان گفت مشکلاتی که امروز گریبان داروخانه های بخش خصوصی را گرفته، گریبان گیر داروخانه های دولتی هم شده است؛ این چالش ها نیز شامل مسائل پرسنلی، نقدینگی و سبد فروشی شرکت ها می شود.
* یعنی داروخانه های دانشگاهی هم با چالش سبد فروشی شرکت های پخش مواجه هستند؟
بله، البته وقتی به پای صحبت های شرکت های پخش می نشینیم می بینیم که آن ها هم وادار می شوند که وارد چنین معقوله ای شوند؛ چرا که سیاست گذاری های اشتباه نه تنها آن ها بلکه شرکت های تولیدکننده هم وارد این مساله می کند. البته بعید نیست حتی وارد کنندگان مواد اولیه هم وارد این زنجیره شده باشند و شاهد یک زنجیره معیوب از ابتدای مسیر باشیم.
همچنان مساله اصلی داروسازی همین پلتفرم هایی است که می خواهند دارو را به صورت آنلاین به مردم برسانند و امیدوارم مشکلات این حوزه نیز برطرف شود
بنابراین می توان با قطعیت گفت که تمام مشکلات بخش خصوصی گریبان بخش دولتی را هم گرفته اما بالاتر از همه این ها اعتمادی است که مردم به ما دارند و ما شبانه روز در حال خدمت هستیم. به طوری که حتی مدیران داروخانه های دانشگاه تهران ۵ شنبه ها برعکس مدیران سایر بخش های دانشگاه سرکار هستند. خود بنده هم اغلب تا دیروقت در داروخانه هستم و سعی دارم تا جایی که می توانم به مردم خدمت کنم.
به طور کلی ما هم چالش منابع انسانی پیدا کرده ایم و به طور طبیعی سعی کرده ایم که به بهترین شکل ممکن با آن برخورد کنیم اما همچنان مساله اصلی داروسازی همین پلتفرم هایی است که می خواهند دارو را به صورت آنلاین به مردم برسانند و امیدوارم مشکلات این حوزه نیز برطرف شود.
همچنین موضوعی که نسل جدید باید به آن توجه کند ورود هوش مصنوعی طی ۱۰ تا ۲۰ سال آینده است که قطعا می تواند مسائل بسیاری را تغییر دهد و باید از همین حالا برای آن برنامه ریزی کرد. با همه این ها باز هم به اعتقاد بنده بهترین و شیرین ترین رشته دانشگاهی کشور داروسازی است؛ کدام رشته دانشگاهی دیگری در کشور جزو ۲۰ رشته دنیا است؟
نظر شما