بازار؛ گروه بین الملل: نخست وزیر بلژیک و معاونش از اتحادیه اروپا خواستند که اسرائیل را مجازات کند، دو وزیر اسپانیایی از آن خواستند تا تحریم‌هایی علیه اسرائیل اعمال کند و نتانیاهو را محاکمه کند و رئیس‌جمهور نروژ آن را به نقض قوانین بین‌المللی حقوق بشردوستانه متهم کرد. رئیس جمهور نروژ از آن خواست تا از کشتار کودکان و زنان بدون جرأت درخواست مجازات دست بردارد.
مقامات فعلی و سابق غربی در موارد نادری از کشتارهای ارتش رژیم صهیونیستی علیه غیرنظامیان در نوار غزه انتقاد کردند و حتی برخی از آنها خواستار اعمال تحریم‌ها علیه تل‌آویو شدند که نشان‌دهنده آغاز فرسایش حمایت مطلق غرب است. جسورانه‌ترین مواضع غرب در انتقاد از تل آویو از بروکسل، پایتخت اتحادیه اروپا بود، که الکساندر دی کرو، نخست وزیر بلژیک و قبل از او، پترا دو سوتر، معاون وی، خواستار اعمال تحریم علیه اسرائیل شدند. بلژیک اولین کشور در اتحادیه اروپا است که تمایل خود را برای اعمال تحریم‌ها علیه اسرائیل اعلام کرده است، اما این تنها کشور نیست. حالا این اقدامات در غرب می تواند در کشورهای عربی نیز موجب ایجاد اراده جدی کند.
باید توجه داشت که توافقنامه اتحادیه اروپا و اسرائیل است که در ژوئن سال ۲۰۰۰ لازم الاجرا شد. بر اساس اطلاعات رسمی اتحادیه اروپا، اسرائیل بیست و پنجمین شریک تجاری بزرگ اتحادیه اروپا است که ۰.۸ درصد از کل تجارت کالاهای اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۲ را شامل می‌شود.
در مقابل، اتحادیه اروپا بزرگترین شریک تجاری اسرائیل بوده که ۲۸.۸ درصد از تجارت کالاهای آن را در سال ۲۰۲۲ به خود اختصاص داده است. ۳۱.۹ درصد از واردات اسرائیل از اتحادیه اروپا و ۲۵.۶ درصد از صادرات این رژیم به اتحادیه اروپا بوده است. به عبارت دیگر، اتحادیه اروپا می‌تواندبه طور قابل توجهی به اقتصاد اسرائیل آسیب وارد کند، در حالی که اسرائیل آن اهرم را بر اتحادیه اروپا ندارد.
تحریم مک‌دونالد چه می‌گوید؟
فوران مجدد درگیری میان رژیم صهیونیستی و فلسطین، جهان را دو قطبی کرده است. اگرچه بسیاری تلاش می‌کنند تا این روند را زیر پا بگذارند و خواستار راه‌حل‌های دیپلماتیک برای به حداقل رساندن تلفات جانی انسان‌ها شوند، اما اکثر آنها طرف یکی از آنها را می‌گیرند. در چنین فضایی، اکثر دولت‌ها چنین موضعی را اتخاذ و از یک طرف یا طرف دیگر حمایت می‌کنند، اما به طور فزاینده‌ای، شرکت‌ها نیز شروع به ایفای این نقش کرده‌اند.
در بحبوحه درگیری‌ها، شعبه‌های اسرائیلی فست فود زنجیره‌ای آمریکایی مک‌دونالد، اقدام به اهدای هزاران وعده غذایی رایگان به نظامیان صهیونیست کردند و از آنها برای خدماتشان تشکر کردند. در پاسخ، شعب مک دونالد در کشورهای با اکثریت مسلمان در سراسر خاورمیانه مانند مصر و ترکیه نه تنها در رسانه های اجتماعی، بلکه مورد حمله فیزیکی قرار گرفتند. در مقابل، مک‌دونالد عربستان سعود، عمان و قطر در رسانه‌های اجتماعی خود اعلام کردند که به هیچ وجه به شرکت‌های اسرائیلی وابسته نیستند و سریعا پیام‌های همبستگی با فلسطین و سازماندهی کمک‌های مالی به ساکنان غزه را منتشر کردند.
در حالی که مرکز مک دونالد در ایالات متحده از اظهار نظر خودداری می‌کند، معترضان در کشورهای متعددی با توجه به حمایت نسخه اسرائیلی از جنایات ارتش اسرائیل در غزه و کرانه باختری، خواستار تحریم این شرکت تجاری شده‌اند. بحث‌ها در مورد این اقدام در سراسر رسانه‌های اجتماعی با سردرگمی گسترده و معضلات اخلاقی بالا گرفته است.
فراخوان‌ها برای تحریم مک دونالد و سایر شرکت‌های درگیر در حمایت از اسرائیل (مانند پوما، کارفور، دیزنی و کوکاکولا) در سطح جهانی حتی از سوی افرادی در کشورهایی که دولت‌هایشان از موضع اسرائیل حمایت می کنند، افزایش یافته است. این شرکت‌ها در بحبوحه درگیری‌ها در اهدای غذا و بودجه به ارتش اسرائیل و صهیونیستها مشارکت داشته‌اند و یا بیانیه‌هایی در محکومیت حماس منتشر و در مقابل اقدامات ارتش اسرائیل سکوت کرده‌اند.
در این فضا، بازنگری در مفهوم خود تحریم و اینکه آیا این مفهوم قدرت تأثیرگذاری بر وضعیت فلسطین را دارد یا خیر مفید است. بسیاری گفته‌اند که تحریم مک دونالد در کشورهای دارای اکثریت مسلمان یا در هر کشوری خارج از اسرائیل، تاثیر کمی بر اقدامات مک دونالد در اسرائیل خواهد داشت. برای نمونه، امتناع از خرید اقلام مک‌دونالد در پاکستان، تنها به شرکت‌های پاکستانی که مک‌دونالد و کارمندان آن را اداره می‌کنند صدمه می‌زند و اعتماد سرمایه‌گذاری خارجی به این کشور را کاهش می‌دهد.
استدلال دیگر علیه تحریم این است که تحریم در کشورهایی که بازارهای اصلی نیستند، با توجه به تأثیر محدودی که می‌تواند داشته باشد، در بهترین حالت ظاهری است. درآمد شرکت مک دونالد در سال ۲۰۲۳ برابر با ۲۰۰ میلیارد دلار بود، اما درآمد مک دونالد پاکستان به سختی از مرز ۱۰۰ میلیون دلار عبور کرد. حتی اگر تحریم کامل می‌شد و درآمدهای پاکستان به مک دونالد سرازیر نمی‌شد، حتی نیم درصد بر درآمدهای جهانی تأثیر نمی‌گذاشت.
تحریم‌ها به‌عنوان اقدامات انفرادی نیستند و قدرت تحریم در اجرای هماهنگ و گسترده آن نهفته است. در حالی که تحریم مک دونالد فقط در پاکستان ممکن است بی‌تأثیر باشد، هماهنگی آن با تحریم‌ها در کشورهای دیگر در سرتاسر جهان، تأثیر قابل‌توجهی بر درآمد این شرکت خواهد داشت
این استدلال‌ها، اگرچه درست هستند، برخی از نتایج مورد نظر تحریم‌ها را توجیه نمی‌کنند، حتی با توجه به اینکه حق امتیاز شرکت‌ها به صورت محلی واگذار می‌شوند و تحریم ابتدا بر خود آنها تأثیر می‌گذارد. اولاً، تحریم‌ها به‌عنوان اقدامات انفرادی نیستند و قدرت تحریم در اجرای هماهنگ و گسترده آن نهفته است. در حالی که تحریم مک دونالد فقط در پاکستان ممکن است بی‌تأثیر باشد، هماهنگی آن با تحریم‌ها در کشورهای دیگر در سرتاسر جهان، تأثیر قابل‌توجهی بر درآمد این شرکت خواهد داشت. ثانیاً، تحریم‌ها اساساً اعلام قدرت افکار عمومی هستند که از طریق امتناع از مشارکت در تجارت با سازمان یا نهادی که از دیدگاه یا پارادایم مخالف حمایت می‌کند، آشکار می‌شود.
بنابراین، تحریم مک‌دونالد یا کارفور یا دیزنی از طریق نمایش گسترده افکار عمومی و فرسایش مکانیسم‌های کسب درآمد آنها، نشان می‌دهد که اقدامات انجام شده توسط آنها یا نهادی که تحت نام آنها عمل می‌کند برای اکثریت قریب به اتفاق جامعه غیرقابل قبول است. در چنین شرایطی، امید این است که شرکت‌ها مجبور شوند موضع خود را تغییر دهند یا قوانین سخت‌گیرانه‌تری را اعمال کنند که به عنوان مثال، شرکت‌های تابعه خود را از انجام کاری که مک‌دونالد اسرائیل انجام داده، بازدارند.
با این وجود، مسئله بزرگتر قدرت تحریم‌ها همچنان باقی است. به عنوان مثال، مسئله واقعی حمایت از ارتش اسرائیل از طریق اهدای غذای رایگان به سربازان آن نیست، بلکه حمایت بیشتر بین‌المللی - تحت رهبری دولت‌ها - از رژیم اسرائیل و دستگاه امنیتی آن است. حتی اگر شرکت مک‌دونالد شرکت‌های اسرائیلی خود را مجبور به توقف این کمک‌ها کند، فروش جهانی تسلیحات و کمک‌های نظامی به اسرائیل ادامه می‌یابد. این موادغذایی نیستند که فلسطینی‌ها را در غزه می‌کشند، بلکه گلوله‌ها، بمب‌ها و موشک‌ها هستند که بایکوت‌ها نمی‌توانند کاری برای تغییر آن انجام دهند.
تحریم نفتی
بنابراین نمونه مک‌دونالد می‌تواند به سایر بخش‌ها مانند نفت نیز سرایت کند. باید توجه داشت که بیشتر نفت این رژیم از سوی کشورهای مسلمان مانند قزاقستان، آذربایجان و اقلیم کردستان عراق تامین می‌شود. به گفته کارشناسان، واردات نفت به اسرائیل روزانه حدود ۲۲۰ هزار بشکه نفت خام بوده که ۶۰ درصد آن از قزاقستان و آذربایجان است. این رژیم همچنین مقادیر متفاوتی از گابن و کشورهای غرب آفریقا وارد می کند، بنابراین تولیدکنندگان خاورمیانه بخش کوچکی از عرضه نفت اسرائیل را تشکیل می‌دهند.
باید توجه داشت که هرگونه تصمیم به تحریم نفت باعث افزایش قیمت نفت و تشدید تورم جهانی می شود که برای کشورهای واردکننده نفت و عمدتا حامی اسرائیل تاثیرگذار باشد
باید توجه داشت که ایالات متحده به عنوان متحد اصلی تل آویو بارها از ابزار نفت بر علیه سایر کشورها مانند ایران و روسیه استفاده کرده است. اکنون نیز قطع نفت کشورهای حامی اسرائیل به آنها آسیب می‌رساند.
همچنین در این شرایط واشنگتن می‌تواند نیازهای نفتی اسرائیل را تامین کند، زیرا این کشور تولیدکننده بزرگی بوده و دارای ذخایر استراتژیک بزرگ نفت خام و مشتقات است و برداشت از این ذخایر برای واشنگتن خطرناک خواهد بود. همچنین باید توجه داشت که هرگونه تصمیم به تحریم نفت باعث افزایش قیمت نفت و تشدید تورم جهانی می شود که برای کشورهای واردکننده نفت و عمدتا حامی اسرائیل تاثیرگذار باشد. از این روی، می‌تواند باعث نگرانی این کشورها شود.
نظر شما