بازار؛ گروه بین الملل: چندین دهه پیش، آمریکایی‌ها پیشنهاد استفاده از سلاح‌های هسته‌ای را برای منفجر کردن آبراهی از میان صحرای نقب دادند. اما این طرح هرگز پیشرفت نکرد. در حقیقت، اینگونه تصور می شود که یکی از دلایل تمایل اسرائیل برای از بین بردن حماس از نوار غزه و کنترل کامل منطقه تحت محاصره فلسطین این است که به خود فرصتی برای کشف بهتر یک فرصت اقتصادی چشمگیر را بدهد که چندین دهه در مورد آن صحبت شده است زیرا صلح و ثبات سیاسی در منطقه یک پیش نیاز اساسی است.
ایده این است که کانالی از طریق صحرای نقب یا نگب تحت کنترل اسرائیل از نوک خلیج عقبه_بازوی شرقی دریای سرخ که به منتهی الیه جنوبی اسرائیل و جنوب غربی اردن می رسد_ به سواحل مدیترانه شرقی امتداد یافته و بنابراین جایگزینی برای کانال سوئز تحت کنترل مصر ایجاد شود که از بازوی غربی دریای سرخ آغاز می شود و از طریق شبه جزیره سینا به سمت جنوب شرقی مدیترانه عبور می کند.
برخی از کارشناسان معتقدند که این پروژه به اصطلاح کانال بن گوریون یا کانال اسرائیل، که برای اولین بار در دهه ۱۹۶۰ پیش بینی شد، اگر واقعاً تکمیل شود، با سلب انحصار مصر بر کوتاه ترین مسیر بین اروپا و آسیا، پویایی دریایی جهانی را متحول می کند. با این حال، هر تلاشی برای ساخت این کانال باید بر چالش‌های عظیم لجستیکی، سیاسی و بودجه غلبه کند که در شرایط فعلی، آن را تا حد زیادی خارق‌العاده جلوه می‌دهد.
نگاهی به کانال سوئز
هنگامی که کانال سوئز در سال ۱۸۶۹ افتتاح شد، تجارت جهانی دریایی را متحول کرد. با اتصال دریای مدیترانه و دریای سرخ از طریق تنگه سوئز، این اطمینان حاصل شد که کشتی‌هایی که بین اروپا و آسیا حرکت می‌کنند مجبور نیستند تمام مسیر قاره آفریقا را طی کنند. این کانال فاصله بین لندن و بمبئی را بیش از ۴۱ درصد کاهش داد. در سال مالی ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳، حدود ۲۶۰۰۰ کشتی از کانال سوئز عبور کردند که تقریباً ۱۳ درصد از حمل و نقل جهانی را تشکیل می داد.
این کانال اما مشکلات خود را دارد. اول، کانال سوئز به طول ۱۹۳ کیلومتر، عرض ۲۰۵ متر و عمق ۲۴ متر بزرگترین گلوگاه کشتیرانی جهان است. علیرغم گسترش و تعمیق آن در طول سال‌ها، همواره این کانال شلوغ بوده و صف‌های طولانی در هر دو انتهای آن وجود دارد. در مارس ۲۰۲۱، کشتی باری ماموت ایور گرین در کانال گیر کرد و عبور و مرور را برای بیش از یک هفته مسدود نمود.
کنترل مصر بر کنال سوئز تقریباً ۷۰ سال است که منبع درگیری بوده است
از طرفی، کنترل مصر بر این آبراه تقریباً ۷۰ سال است که منبع درگیری بوده است. در سال ۱۹۵۶، پس از اینکه رئیس جمهور مصر جمال عبدالناصر (۱۹۷۰-۱۹۱۸) تصمیم به ملی کردن این کانال گرفت، جنگ آغاز شد و انگلیس، فرانسه و اسرائیل به مصر حمله کردند تا کنترل خود را دوباره به دست آورند. بحران سوئز با یک پیروزی نظامی برای متجاوزان به پایان رسید، اما یک پیروزی سیاسی قاطع برای مصر بود که کنترل کانال را که بیش از شش ماه به دلیل درگیری بسته بود، حفظ کرد.
این موضوع همچنین یک لحظه مهم در جنگ سرد با تهدیدات شوروی مبنی بر مداخله کلیدی برای توقف تجاوز متفقین به مصر، بود. کانال سوئز همچنین کانون هر دو جنگ ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳ اعراب و اسرائیل بود و از ۱۹۷۵-۱۹۶۷ بسته شد. البته این کانال برای اقتصاد مصر حیاتی است. علاوه بر مزایایی که برای اقتصاد محلی خود به ارمغان می آورد، تمام درآمد حاصل از عوارض را جمع آوری می کند.
بر اساس گزارش بانک جهانی، در سال مالی ۲۰۲۳-۲۰۲۲، اداره کانال سوئز درآمد عوارضی را به رکورد ۹.۴ میلیارد دلار رساند که تقریباً دو درصد از تولید ناخالص داخلی مصر ۴۷۶.۸ میلیارد دلار را تشکیل می دهد
بر اساس گزارش بانک جهانی، در سال مالی ۲۰۲۳-۲۰۲۲، اداره کانال سوئز درآمد عوارضی را به رکورد ۹.۴ میلیارد دلار رساند که تقریباً دو درصد از تولید ناخالص داخلی مصر ۴۷۶.۸ میلیارد دلار را تشکیل می دهد. بنابراین، برای غرب، یک خط کشتیرانی از طریق اسرائیل ایده آل خواهد بود.
البته، هنوز مشخص نیست که اولین طرح مشخص برای جایگزین پیشنهاد شده است. شواهد مستند را می توان در یادداشت دولت ایالات متحده در سال ۱۹۶۳، مشاهده کرد. در این یادداشت امریکا خواستار استفاده از مواد منفجره هسته‌ای برای حفر کانال در صحرای نقب در اسرائیل شد. یکی دیگر از کاربردهای جالب حفاری هسته‌ای، کانالی از سطح دریا به طول ۱۶۰ مایل در سراسر اسرائیل است که دریای مدیترانه را به خلیج عقبه (و در نتیجه دریای سرخ و اقیانوس هند) متصل می‌کند.
پروژه کانال بن گوریون یا کانال اسرائیل، یکی از جاه طلبانه ترین پروژه های زیربنایی است که تاکنون از سوی اسرائیل روی کاغذ برنامه ریزی شده است
چنین کانالی از نظر استراتژیک جایگزینی برای کانال سوئز کنونی خواهد بود و احتمالاً کمک زیادی به توسعه اقتصادی منطقه اطراف خواهد کرد. پروژه کانال بن گوریون یا کانال اسرائیل که به نام پدر بنیانگذار رژیم صهیونیستی دیوید بن گوریون (۱۹۷۳-۱۸۸۶) نامگذاری شده است، یکی از جاه طلبانه ترین پروژه های زیربنایی است که تاکنون از سوی اسرائیل روی کاغذ برنامه ریزی شده است.
چه عاملی اسرائیل را از ساخت این کانال باز داشته است؟
اول از همه، چنین پروژه ای بسیار پیچیده و تقریباً گران است. هزینه تخمینی چنین پروژه ای ممکن است به ۱۰۰ میلیارد دلار برسد که بسیار بیشتر از آن چیزی است که برای تعریض کانال سوئز و حل مشکل ترافیک آن لازم است. جدا از هزینه ها، مسیر برنامه ریزی شده کانال بن گوریون بیش از ۱۰۰ کیلومتر طولانی تر از کانال سوئز است که در درجه اول به دلیل محدودیت های زمین و توپوگرافی است.
کانالی که به طور بالقوه روزانه میلیاردها دلار بار حمل می کند، نمی تواند در خشکی تحت تهدید نظامی دائمی، ناشی از موشک های حماس یا حملات اسرائیل، حرکت کند
حتی در صورت ساخت، بسیاری از کشتی‌ها ممکن است مسیر قدیمی‌تر و کوتاه‌تر را ترجیح دهند. اما مهمتر از همه، کانالی که به طور بالقوه روزانه میلیاردها دلار بار حمل می کند، نمی تواند در خشکی تحت تهدید نظامی دائمی، ناشی از موشک های حماس یا حملات اسرائیل، حرکت کند. بنابراین، سوال این است که چرا در حالی که اسرائیل برای نابودی حماس در غزه فشار می آورد، مجددا بحث کانال بن گوریون مطرح شده است؟
نظر شما