باد بازار خودروهای برقی خوابید| ترمز خودروسازان برقی در پیچ ده ها میلیارد دلاری سرمایه گذاری

مهران ابراهیمیان؛ بازار: تولیدکنندگان خودرو در سال‌های اخیر میلیاردها دلار برای سرمایه‌گذاری در بخش خودروهای الکتریکی هزینه کرده‌اند و مصرف‌کنندگان به انرژی پاک علاقه فزاینده‌ای دارند اما شرکت‌های بزرگ جهانی اخیراً در میان خطراتی مانند نرخ‌های بهره بالا، تورم و عدم اطمینان اقتصادی با معضل کندی در بازار خودروهای الکتریکی مواجه شده اند. در واقع ان طور که علاقه مندان به گذر از انرژی های فسیلی به انرژی های تجدیدپذیر تبلیغات می کنند، سرعت کاهش مصرف سوخت های فسیلی در بخش حمل و نقل مطابق با نمودارهای زیبای پیش بینی و ترسیم شده نیست.

آمار فروش خودروهای برقی در سه ماهه سوم سال جاری آمریکا نشان می دهد که این آمار با رشد ۵۰ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته روبرو بوده و به رکورد ۳۱۳ هزار خودرو رسیده است. با این حال سرعت رشد سال ۲۰۲۱ به سال ۲۰۲۰ رشد تقریباً ۷۵ درصدی داشته است

نشانه های کاهش تقاضا

بازار خودروهای الکتریکی در سراسر جهان در دوره اخیر با گسترش مداوم فناوری رانندگی پاک به رشد قوی خود ادامه داده است، در آمریکا فروش خودروهای برقی در ۹ ماهه نخست سال جاری حدود ۸۷۳ هزار دستگاه بوده است که در مقابله با مجموع ۲۵۰ هزار دستگاه در سال ۲۰۲۰ رقم قابل توجهی است و طبق گزارش کوکس اوتومتیو «Cox Automotive» فروش خودروهای الکتریکی تا پایان سال جاری به بیش از یک میلیون دستگاه خواهد رسید که نشان دهنده رشد ۵۰ درصدی است.

همچنین آمارها نشان می دهد که برای دومین سال متوالی، فروش خودروهای الکتریکی در آمریکا حدود ۱۰ درصد از کل خودروهای فروخته شده را تشکیل می دهد.در حالی که چین همچنان در خط مقدم بازارهای خودروهای برقی باقی مانده است، زیرا خودروهای باتری دار حدود یک سوم کل خودروهای فروخته شده در سال جاری در این کشور را تشکیل می دهند.همچنین فروش جهانی خودروهای برقی در ۹ ماه نخست سال جاری حدود ۳۳ درصد رشد داشته است. با این حال سرعت این رشد اخیراً به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.

برخی تحلیلگران معتقدند که دوران طلایی و رشد انفجاری پذیرش سریع خودروهای الکتریکی ممکن است به پایان نزدیک شود.

نگاهی به آمار فروش خودروهای برقی در سه ماهه سوم سال جاری آمریکا نشان می دهد که این آمار با رشد ۵۰ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته روبرو بوده و به رکورد ۳۱۳ هزار خودرو رسیده است. با این حال سرعت رشد سال ۲۰۲۱ به سال ۲۰۲۰ رشد تقریباً ۷۵ درصدی داشته است.

در سال گذشته شرکت‌های خودروسازی مجبور به کاهش قیمت نبودند و لیست انتظار برای این خودروها وجود داشت اما در حال حاضر بازار با وجود کاهش قیمت، شاهد موجودی بیشتری است

شرکت تولید تراشه اونسمی« Onsemi» انتظار دارد که عملکرد مالی ضعیفی در سه ماهه جاری داشته باشد و حدود ۹۰۰ شغل از دست داده است که دلیل آن کاهش پیش بینی تقاضا از سوی خودروهای برقی است.

اگر چه کشورهایی مانند ژاپن با یارانه حدود ۳۰۰۰ دلاری به خودرو های برقی ژاپنی در کشورش آمار فروش این نوع خودرو ها را افزایش داده و کارنامه خوبی برای تویوتا موتورز در سه ماهه سوم امسال ثبت کرده اما در آمریکا کاهش تقاضا باعث افزایش موجودی ها شده و تولیدکنندگان خودروهای برقی در پایان ماه سپتامبر( ۱۰ مهر ماه) موجودی کافی برای ۸۸ روز داشتند، در حالی که این میزان برای مدل های سنتی ۵۶ روز بود.

این خبر از این جهت قابل تامل است که در کمتر از 1.5 سال گذشته مردم ماه ها در صف انتظار خرید این نوع خودروها معطل می ماندند.

استفانی والدز، مدیر شرکت خودروسازی کاکس، در این باره می گوید: در سال گذشته شرکت‌های خودروسازی مجبور به کاهش قیمت نبودند و لیست انتظار برای این خودروها وجود داشت اما در حال حاضر بازار با وجود کاهش قیمت، شاهد موجودی بیشتری است.

سرمایه گذاران به کاهش تقاضا برای خودروهای الکتریکی واکنش نشان داده اند، زیرا طی سه ماه گذشته، سرمایه گذاری صندوق های ای تی اف برای وسایل نقلیه الکتریکی خودران بیش از ۲۴ درصد کاهش یافته است و افت سهام جهانی ام اس سی آی « MSCI» از۸ درصد فراتر رفته است.

عوامل کاهش سرعت

طبق گزارشی از سایت ارقام، روند خرید خودروهای برقی توسط مصرف کنندگان در دوره اخیر به دلایل متعدد دشوارتر شده است. توانایی بسیاری از مردم برای خرید خودروهای برقی به دلیل تورم بالا و نرخ بهره در بسیاری از کشورهای جهان کاهش یافته است.

ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا هشدار داد که نگران محیط نرخ بهره بالای فعلی است که به توانایی بسیاری از مردم برای خرید وسایل نقلیه لطمه می زند. بدیهی است تسلا با خودروهای گران که زمانی مردم در امریکا و چین برای ان سرو دست می شکستند با ورود رقبای جدی نگرانی بیشتری داشته باشد با این حال باید قبول کرد که به طور کلی قیمت خودروهای برقی با باتری های گران، بالاتر از خودروهای بنزینی (موتورهای احتراق داخلی) است.

فورد F-۱۵۰ لایتنینگ با قیمت اولیه ۵۰۰۰۰ دلار قبل از اعتبار مالیاتی فدرال ۷۵۰۰ دلار در مقایسه با نسخه بنزینی که قیمت آن کمتر از ۳۷۰۰۰ دلار است به فروش می رسد.

قیمت شورلت بلیزر جنرال موتورز حدود ۳۷۰۰۰ دلار است در حالی که هزینه نسخه الکتریکی همین خودرو قبل از کسر مالیات ۵۶۰۰۰ دلار است.

گرانی و احتیاط در پذیرش فناوری های نو باعث شده تا بازار فروش خودروهای برقی وارد فاز جدیدی شود که درآن باید به سراغ گروهی از مصرف‌کنندگانی رفت که به اندازه اولین کاربران این خودروها مشتاق یا مایل به خرید نیستند

بسیاری از مقامات در بخش خودروهای برقی هشدار داده اند که مصرف کنندگان زیادی ممکن است به حد مجاز قدرت خرید خود رسیده باشند.

همچنین بسیاری از افرادی که تا به حال تمایلی به خرید خودروی برقی نداشته اند، علاوه بر حساسیت بسیار به قیمت، نسبت به پذیرش فناوری های جدید محتاط هستند. جسیکا کالدول، یکی از مقامات ادموند، گفت: «پذیرش خودروهای الکتریکی به مرحله بعدی می‌رود که نیازمند توجه بیشتر در بازار است».

کالدول گفت: فاز جدید با هدف فروش خودروهای برقی به گروهی از مصرف‌کنندگانی است که به اندازه اولین کاربران این خودروها مشتاق یا مایل به خرید نیستند.

تلاش برای کاهش بحران

ماسک در طی اعلام نتایج تجاری تسلا در ماه گذشته گفت که تعداد زیادی از مردم با بدهی کارت اعتباری و وام مسکن زیادی زندگی می کنند که بعد از پاس کردن یک چک به سراغ پاس کردن چک دیگر می روند. ماسک بر نیاز شرکتش به کاهش قیمت خودروها برای مقرون به صرفه تر کردن آنها تاکید کرده است.

در واقع، تسلا در سال جاری چندین بار قیمت خودروهای برقی خود را کاهش داده و در برخی مدل ها قیمت را برای نباختن به رقبا تا ۳۰ درصد کاهش داده است اما واقعیتی که نمی توان آن را انکار کرد در بازار آمریکا کاهش قدرت خرید مردم است.

البته شرکت‌های دیگری که خودروهای الکتریکی تولید می‌کنند به رویکرد تسلا برای کاهش قیمت‌ها پیوستند، که وضعیت جنگ قیمتی بین شرکت‌ها را تشکیل داده است.

براساس داده‌های کوکس اوتوموتیو متوسط ‌قیمت پرداخت شده برای خرید یک خودروی الکتریکی در ایالات متحده در مهرماه گذشته حدود ۵۰.۶ هزار دلار بود، در حالی که در ماه مرداد ۵۲.۲ هزار دلار و یک سال پیش ۶۵ هزار دلار بوده است.

به گفته بلومبرگ تلاش ها برای کاهش هزینه باتری هایی که ماشین های الکتریکی را تامین می کنند نیز ادامه دارد، اما ممکن است حداقل سه سال طول بکشد تا قیمت باتری با موتورهای احتراق داخلی قابل رقابت ومقایسه شود.

شرکت های خودروسازی با کاهش قیمت و کاهش تقاضای فراتر از انتظارشان، در معرض فشارهای مالی محسوسی قرار گرفته اند به عنوان نمونه نرخ رشد درآمدهای واحد خودروسازی تسلا در سه ماهه سوم امسال به ۵ درصد کاهش یافت

کمبود تقاضا و عقبگرد از سرمایه گذاری

شرکت های خودروسازی به تازگی به دلیل عواقب کاهش قیمت خودروهایشان و کاهش تقاضای فراتر از انتظارشان، در معرض فشارهای مالی محسوسی قرار گرفته اند. به عنوان مثال نرخ رشد درآمدهای واحد خودروسازی تسلا در سه ماهه سوم امسال به ۵ درصد کاهش یافت، در حالی که در سال گذشته شاهد رشد حدود ۵۱ درصد بود. حاشیه ناخالص کسب و کار خودروسازی تسلا نیز در سه ماهه سوم سال جاری به ۱۶.۳ درصد کاهش یافت که پایین ترین سطح در بیش از چهار سال گذشته است.

فورد همچنین خسارت مالی به ارزش ۱.۳ میلیارد دلار از واحد خودروهای الکتریکی خود در سه ماهه سوم سال جاری را ثبت کرد.

شرکت‌های خودروهای برقی به‌عنوان بخشی از مقابله با رکود بازار، در حال به تعویق انداختن کار توسعه تولید خود در دوره آینده هستند. ماسک در این باره می گوید: ممکن است برنامه های راه اندازی کارخانه جدید تسلا به ارزش یک میلیارد دلار در مکزیک را به تعویق بیندازد.

جنرال موتورز هم برنامه های خود را برای توسعه تولید نسخه های الکتریکی شورولت سیلورادو و جی ام سی سیرا در کارخانه ای در حومه دیترویت از سال آینده به پایان سال ۲۰۲۵ موکول کرد. این شرکت اعلام کرد که تا زمانی که خوانش بهتری از تقاضا برای خودروهای الکتریکی نداشته باشد، تولید خود را گسترش نخواهد داد، علاوه بر این تغییراتی را که هزینه‌های تولید را کاهش می‌دهد، انجام خواهد داد.

به نوبه خود، فورد موتور تصمیم گرفت ساخت کارخانه جدید خود به ارزش ۱۲ میلیارد دلار برای خودروهای الکتریکی را به دلیل کاهش تقاضا از سوی مصرف کنندگان به تعویق بیندازد.جان لاولر، مدیر ارشد مالی فورد، گفت که روند کلی حول این ایده است که بازار خودروهای الکتریکی در حال رشد نیست، اما واقعیت نشان می دهد که این بازار در حال رشد است، البته با سرعت کمتری نسبت به صنعت و انتظارات شرکت.

هوندا و جنرال موتورز هم از لغو یک طرح ۵ میلیارد دلاری برای توسعه مشترک خودروهای الکتریکی ارزان قیمت خبر دادند. جنرال موتورز اعلام کرد که تلاش های خود را در کوتاه مدت به جای دستیابی به اهداف حجمی خاص در مورد وسایل نقلیه برقی، بر تامین تقاضا متمرکز خواهد کرد.

فورد موتور تصمیم گرفت ساخت کارخانه جدید خود به ارزش ۱۲ میلیارد دلار برای خودروهای الکتریکی را به دلیل کاهش تقاضا از سوی مصرف کنندگان به تعویق بیندازد و جنرال موتورزهم از لغو یک طرح ۵ میلیارد دلاری خبر داد و اعلام کرد که تلاش های خود را در کوتاه مدت به جای دستیابی به اهداف حجمی خاص در مورد وسایل نقلیه برقی، بر تامین تقاضا متمرکز خواهد کرد

بازار به کجا می رود؟

به نظر می رسد که بخش خودروهای الکتریکی با ادامه فشار ناشی از نرخ های بهره بالا، رشد آهسته ای را در سال آینده ادامه خواهد داد. لی چانگ سیل، مدیر مالی شرکت ال‌جی انرژی سولوشنز، یک تولیدکننده باتری کره‌ای هم گفت: تقاضا برای خودروهای الکتریکی در سال آینده به دلیل نا اطمینانی اقتصاد جهانی ممکن است کمتر از حد انتظار باشد.

استیو براون، تحلیلگر فیچ نیز اظهار داشت که به نظر می‌رسد اولین پذیرندگان ایده خودروهای الکتریکی را به پایان رسانده‌اند، در حالی که موضوع اکنون به نقطه‌ای رسیده است که باید به مصرف‌کننده عادی برسد. براون معتقد است که مصرف کنندگان عادی در مورد پذیرش ایده تغییر خودروهای برقی تردید بیشتری پیدا می کنند.

دیوید ویلیامز، تحلیلگر بنچمارک، نیزمعتقد است که کاهش قدرت خرید مصرف کننده درارتباط با وضعیت اقتصاد کلان، احتمالاً خریداران را در دو سه ماهه آینده در حاشیه نگه می دارد.

با این حال خوشبختانه باید گفت: کاهش قیمت خودروهای برقی همزمان با کاهش قیمت باتری ادامه دارد هر چند که نسل های اولیه به تدریج به هزینه تعویض باتری ها نزدیک می شوند اما از آنجایی که انتظار می رود روند کاهش قیمت لیتیوم در سال های آینده ادامه یابد لذا می توان امیدوار بود که رکوردهای اخیر کاهش یابد و لذا تداوم کاهش قیمت خودروهای برقی از توانایی خریداران بیشتر برای خرید این خودروها حمایت می کند و در عین حال شکاف قیمتی با خودروهای بنزینی را کاهش می دهد.