بازار؛ گروه ایران: بنیاد برکت ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) با ورود به موضوع توانمند سازی مناطق روستایی شهرستان سردشت در استان آذربایجان غربی قصد دارد ضمن سامان دهی به وضعیت کولبران و برگرداندن آن ها به مزارع کشاورزی و کارگاه های تولیدی کمکی در راستای اشتغال زایی و معیشت مردم بومی کند.
ظرفیت های بیشمار و بیداد بیکاری در منطقه سردشت
ریواز مصطفی زاده دهیار سه روستای کولسه اولیا، کولسه سفلی و نیوکردار در باره تعداد خانوار و جمعیت روستاها به بازار گفت: روستاهای کولسه اولیا ۱۲۰ خانوار و ۵۰۰ نفر جمعیت، روستای کولسه سفلی ۸۰ خانوار و ۱۷۰ جمعیت و روستای نیوکردار نیز ۳۵ خانوار و ۲۵۰ نفر جمعیت دارد.
وی با اشاره به اینکه بیشتر جمعیت روستاهای مذکور کولبر هستند افزود: متاسفانه شغل اصلی مردم سردشت کولبری است و در کنار آن برخی از روستاییان به کشاورزی سنتی مشغول هستند که کفاف مخارج زندگی شان را نمی دهد. این درحالی است که منطقه از ظرفیت بسیار بالایی برخوردار است؛ به طوری که آوازه انگور سیاه سردشت و سماق به گوش همه رسیده است. البته این مناطق محصولات دیگری همچون هلو، گلابی و غیره هم دارد.
مصطفی زاده با اشاره به اینکه نبود شرایط مناسب برای اشتغال منجر شده مردم به سمت کولبری رو بیاورند تاکید کرد: تاکنون هیچ نهادی برای رفع مشکلات مردم سردشت ورود نکرده بود و بنیاد برکت تنها نهادی است که آمده و دست مردم سردشتی را می گیرد. این بنیاد با اهدای وام توانسته برای جوانان بسیاری فرصت اشتغال فراهم کند و آن ها را از کولبری به کشاورزی و فعالیت های کارگاهی برگرداند. البته جمعیت قابل توجهی هنوز وامی دریافت نکرده اند و هنوز کولبر هستند.
مصطفی زاده: طی ۲ سالی که بنیاد برکت به موضوع اشتغال مردم مناطق مرزی ورود کرده حدود ۶۰ خانوار از کولبری دست کشیده اند
وی در پاسخ به اینکه چه تعداد از خانوارهای روستاهای سردشت از کولبری با حمایت های بنیاد برکت برگشته اند گفت: طی ۲ سالی که بنیاد برکت به موضوع اشتغال مردم مناطق مرزی ورود کرده حدود ۶۰ خانوار از کولبری دست کشیده اند و به سراغ کشاورزی و سایر مشاغل دیگر آمده اند. البته این آمار مربوط به روستاهای کولسه اولیا و کولسه سفلی است و هنوز مشکلات به قوت خود در در روستای نیوکردار ادامه دارد.
دهیار روستاهای سردشت تاکید کرد: اگر تسهیلات باشد می توانیم گلخانه احداث کنیم و محصولات تولیدی این منطقه که از کیفیت بسیار بالایی نیز برخوردار هستند را به استان های دیگر صادر کنیم. البته ظرفیت این هم وجود دارد که از تولیدات منطقه در راستای صادرات به خارج از کشور و ارزآوری به نفع کشور بهره برد.
مصطفی زاده با اشاره به اینکه عمق مشکلات در روستاهای سردشت بسیار زیاد است افزود: متاسفانه علاوه بر موضوع اشتغال مردم روستاها، در مباحث زیرساختی هم مشکلات زیادی وجود دارد و هنوز برخی از مسیرهای روستایی به رغم تعداد قابل توجه خانوار آن ها آسفالت نشده است. در کنار آن وضعیت مدرسه روستا نیز مناسب نیست و نیازمند رسیدگی دارد.
وی با اشاره به اینکه وجود سال ها مشکلات عدیده در روستاهای سرسبز و پر از ظرفیت منطقه سردشت باعث ناامیدی جوانان و مهاجرت آن ها شده است گفت: متاسفانه روزی نیست که در ترمینال شاهد خروج یکی از جوانان به قصد مهاجرت همیشگی نباشیم و این موضوع ناراحت کننده است.
بومیان سهمی از اشتغال استانی ندارند
کریم قادری یکی از ریش سفیدان روستای کولسه اولیا با اشاره به اینکه بیشتر جوانان روستا در نبود فرصت مناسب برای اشتغال به کولبری مشغول هستند به بازار گفت: خانواده های زیادی فرزندان خود را در نبود شغل در مسیر کولبری از دست داده اند و فرزندان بسیار یتیم شده اند. کولبری شغل بسیار پر خطری است که هیچ کدام از جوانان ما نمی خواهند به آن اشتغال داشته باشند اما چاره ای ندارند.
وی با اشاره به اینکه فقر و مشکلات در روستاهای سردشت جولان می دهد افزود: هیچ کدام از روستاییان توان دریافت خدمات پزشکی را ندارد و ما حتی ۱۵ هزار تومان برای رفتن به شهر را نداریم که بتوانیم بیماری که به آن گرفتار می شویم را درمان کنیم. از طرفی روستاییان تاکنون هر اقدامی برای منطقه خودشان انجام داده اند هم بی نتیجه مانده است.
این روستایی ادامه داد: خودمان زیرساخت ها را فراهم می کنیم اما بعد از اتمام کار، مدیرانی از مناطق دیگر می آیند و حتی به عنوان مسئول خدمات هم از بومیان منطقه بهره نمی برند و این می شود که همه بیکار هستیم.
چتر برکت بر سر روستاییان
هرچند مشکلات در روستاهای سردشت بسیار است اما وقتی از مردم آن درباره خدمات بنیاد برکت می پرسیم همگی با خرسندگی می گویند تنها نهادی که دست ما را تاکنون گرفته همین بنیاد برکت ستاد اجرایی فرمان حضرت امام است. البته همگی از عدم حضور دستگاه های دیگر اظهار گلایه مندی می کنند.
احمد عبداللهی یکی از روستاییان به بازار گفت: سه سال پیش از بنیاد برکت ۴۰ میلیون تومان وام دریافت کردم و توانستم مغازه خود را بزرگتر کنم و الان حدود ۵ نفر هم همراه من مشغول به کار شده اند. خودم کشاورز هستم و تولیداتمان را فرآوری می کنیم و در مغازه خودمان به فروش می رسانیم. شیره انگور سیاه، شربت مویز، رب انار و غیره را درست می کنیم.
وی افزود: اگر همچنان تسهیلات بیشتری دریافت کنیم می توانیم مغازه را توسعه دهیم و یک رستوران برای گردشگران ایجاد کنیم و پنج نفر دیگر را هم مشغول به کار کنیم. البته از مردم هم می خواهیم بیایید به اینجا و به عنوان منطقه گردشگری و از مناظر زیبای منطقه سردشت بهره ببرند.
مردانیان: بعد از شروع جعبه سازی کار کولبری را کنار گذاشتیم و اکنون حدود ۱۰ نفری هستیم که به این حوزه اشتغال داریم و روزانه ۵۰۰ جعبه درست می کنیم
بهروز مردانیان نیز یکی دیگر از کسانی است که از بنیاد برکت وام اشتغال دریافت کرده است و به بازار گفت: بعد از شروع جعبه سازی کار کولبری را کنار گذاشتیم و اکنون حدود ۱۰ نفری هستیم که به این حوزه اشتغال داریم و روزانه ۵۰۰ جعبه درست می کنیم.
وی با اشاره به اینکه اگر کار باشد هیچ وقت سراغ کولبری نمی رویم افزود: طی این سه سال با بهره مندی از طرح برکت توانستیم کار جعبه سازی را راه اندازیم.
یکی دیگر از کارگران کارگاه جعبه سازی با اشاره به اینکه خیلی از جوانان از این منطقه می روند و کولبری را کنار می گذارند بیان داشت: یک زمانی کولبر بودم تا اینکه از کوه سقوط کردم و مجبور شدم حدود ۲۰ کیلومتر را با پای خرد شده طی کردم. بعد از آن از کولبری دست کشیدم چون یا جانم را از دست می دادم یا باید شاهد وقوع حادثه ای تلخ در مسیر برای دوستانم می بودم.
این کولبر سابق با اشاره به اینکه هرچند کار چوب بری و جعبه سازی نیز ساده نیست و کوچکترین اشتباهی به قطع انگشتان دست منتهی می شود افزود: الان هم می خواهیم یکم فضای کسب و کارمان بهبود یابد و اگر سوله داشته باشیم هم تجهیزات بهتر می شود و هم می توان در تمام فصول نیازمان را تامین کنیم.
اهدای وام های ۴۰ تا ۲۰۰ میلیونی
رقیه رحیم پور که به صورت خانوادگی با همسر و فرزندانش در یک کارگاه جعبه سازی دیگر مشغول به کار هستند به بازار گفت: به صورت خانوادگی کار را اداره می کنیم و روزانه بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ جعبه تولید می کنیم.
همسر وی که در گذشته کولبر بوده افزود: با حمایت های بنیاد برکت و دریافت وام ۵۰ میلیونی توانستیم کارگاه را ایجاد کنیم و اکنون نیز خوشبختانه درآمد خوبی داریم اما نیازمند حمایت بیشتر هستیم چون وضعیت کارگاه برای زمستان مناسب نیست. بنابراین اگر وام بیشتری دریافت کنیم می توانیم کارمان را بدون توجه به محدودیت های فصول سال ادامه دهیم.
جمال اسمائیل پور نیز گلخانه داری است که کولبری را ترک کرده و مدتی است که به آرزوی خود یعنی کشت و برداشت محصولات کشاورزی در گلخانه کوچک اش مشغول است. او درباره حمایت بنیاد برکت از کولبران به ویژه خودش گفت: از چند سال قبل از ورود بنیاد برکت به فکر ایجاد گلخانه بودم که با حضور بنیاد برکت توانستم رویای همیشگی خود را عملی کنم. حدود ۲۰۰ میلیون تومان وام دریافت کردم و توانستم زیرساخت ها و اسکلت گلخانه را ایجاد کنم. البته هنوز در دریافت مجوزهای برق و غیره دچار مشکل هستم و از مسئولان دیگر هم در این حوزه درخواست کمک دارم.
وی با اشاره به اینکه تاکنون ۲ مرحله محصول خیار کاشته و جواب خوبی گرفته گفت: هرچند حجم برداشت به کارم بستگی دارد اما تاکنون توانسته ام ۱۰ تن خیار برداشت کنم که در هر بار ۲۰۰ میلیون تومان صرفه اقتصادی دارد که بخشی از آن را صرف توسعه گلخانه می کنم.
حجم کسب و کارهایی که به کمک بنیاد برکت ایجاد شده به قدری زیاد است که این امکان فراهم نشد که از نزدیک از یک به یک آن ها بازدید داشته باشیم. تنوع حمایت ها در تمام حوزه های کشاورزی، باغداری و حتی در حوزه مکانیکی، تولید مسالح صاختمانی و توسعه نانوایی منطقه است. اتفاقی که هرچند شاید به وسعت محرومیت های منطقه خیلی بزرگ نباشد اما نور امیدی در دل تک به تک مردم سردشت روشن کرده است.
اجرای طرح زنجیره سبز در مناطق مرزی
مرتضی نیازی معاون توسعه اشتغال اجتماع محور بنیاد برکت نیز در خصوص اجرای زنجیره سبز در مناطق مرزی کشور و حمایت از اشتغال کولبران به بازار گفت: بنیاد برکت به دنبال ایجاد زنجیره تولید است. برای مثال پیش از ایجاد باغات انگوری که امروز در منطقه سردشت و سایر مناطق هدف بنیاد برکت قابل مشاهده است، پروسه اصلاح نژاد نهال و نهال کاری را طی کرده ایم. برای پس از تولید محصول نیز جعبه سازان هستند که منطقه را از جعبه های بی کیفیت بی نیاز می کنند.
نیازی: چه زمانی می توانید بیشترین بهره وری را از یک رسته ای که مد نظر قرار داده اید داشته باشید؟ زمانی که بتوانید زنجیره های آن را شناسایی و روی آن ها کار کنید
وی افزود: بعد از برداشت نیز کارخانه فرآوری انگور، تبلیغات برای رسیدن به بازار و دست مصرف کننده را داریم. از همین نهال اصلاح شده در نهایت مشتقات انگور به دست می آید. بنابراین هر کاری از اقتصاد را در دست می گیریم در هر قدم آن، افرادی می توانند حضور یابند که ارزش افزوده ای برای محصولات ایجاد کنند.
نیازی با اشاره به ثمرات زنجیره تولید تاکید کرد: چه زمانی می توانید بیشترین بهره وری را از یک رسته ای که مد نظر قرار داده اید داشته باشید؟ زمانی که بتوانید زنجیره های آن را شناسایی و روی آن ها کار کنید. برای مثال در بنیاد برکت می گوییم باغات انگور، بنابراین در ابتدای زنجیره می گوییم اولویت ما ایجاد گلخانه های کاشت نهال است. این موضوع در مورد محصولات باغی دیگر هم صدق می کند. زنجیره ای که در حوزه کشاورزی به عنوان زنجیره سبز معرفی می شود و از واحدهای کوچک تا واحدهای متوسط و بزرگ را در بر می گیرد.
وی افزود: ممکن است یک گلخانه ۱۰ هزار متری فقط نهال تولید کنند و یک کشاورز در ۲ هکتار بخشی از نهال ها را دریافت و باغداری کند. همچنین یک نفر نشاکاری می کند و یک کشاورز بخشی از نشاهای کاشته شده را در مزارع خود کشت می کند.
نیازی ادامه داد: سپس یک کارخانه هم محصول هزار کشاورز را جمع آوری می کند و نسبت به فرآوری محصول اقدام می کند. یکسری از افراد هم هستند که در حوزه بازار، تبلیغات و غیره فعالیت دارند که همگی در زنجیره سبز مورد نظر بنیاد برکت حضور دارند.
حمایت بنیاد برکت از نقطه صفر تا فرآوری و بازار محصولات
معاون توسعه اشتغال اجتماع محور بنیاد برکت با اشاره به اینکه بنیاد برکت به دنبال شکل دهی زنجیره سبز و آبی در کل کشور بر اساس ظرفیت های منطقه ای است گفت: امروز یکی از درخواست مردم این است که کارخانه ای که بتواند محصولات آن ها را فرآوری و تبدیل به آبمیوه، کنستاره و غیره کند را ایجاد کنیم. اگر این اتفاق رخ دهد کمک می کند که ۱۰ جوان دیگر هم سر کار بروند و زنجیره سبز را تکمیل تر می کند.
وی افزود: بنیاد برکت در زنجیره آبی نیز به دنبال پرورش قزل آلا است تا در ادامه فرآوری و بازار رسانی شوند. همچنین می توان کارخانه تولید خوراک آبزیان احداث شود که این مساله کمک می کند بتوانیم از ظرفیت های موجود در منطقه برای پیشرفت بیشتر بهره ببریم و منطقه را توسعه دهیم.
نیازی ادامه داد: بنابراین برای منطقه سردشت نه تنها راه اندازی کارخانه فرآوری انگور را بررسی می کنیم بلکه اگر به هر دلیلی امکان احداث کارخانه نباشد برای تکمیل زنجیره سبز و کمک به مردم حتی شده ۱۰ کارگاه فرآوری شیره را راه بندازیم انجام می دهیم. همچنین می توان یک کارخانه کوچک آبمیوه راه اندازی کنیم. البته فعالیت بنیاد برکت فقط به یک حوزه یا یک مساله محدود نمی شود و هر سال هم متناسب با برنامه ریزی ها، آموزش ها و تجهیز شبکه های تسهیل گری، برنامه های جدیدی برای توسعه و توانمند سازی مناطق داریم.
نظر شما