بازار؛ گروه بین‌الملل: خطرات تحت تاثیر قرار گرفتن میادین دریایی گاز اسرائیل از تشدید جنگ در نوار غزه، در حال افزایش است. پیش‌بینی می‌شود که بازار منطقه‌ای گاز طبیعی در خاورمیانه در معرض تهدیدات مستقیم ناشی از حملات مداوم رژیم صهونیستی به حماس و نوار غزه قرار بگیرد.
گزارش منتشر شده توسط شرکت تحقیقات انرژی نروژی ریستاد انرژی همچنین حاکی از آن است که در صورت ادامه تنش ها و گسترش آن به بسته شدن میادین گازی اسرائیل، عرضه گاز طبیعی مایع در اروپا در زمستان آینده به طور غیرمستقیم تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.
هرچند، اسرائیل مازاد تولید گازی دارد که به مصر و اردن صادر می‌کند و تشدید جنگ در غزه اثرات منفی گسترده‌ای بر میادین اسرائیل و برنامه های تولید و توسعه آنها خواهد داشت. سرنوشت سه پروژه بزرگ توسعه میادین دریایی گازی اسرائیل - تامار، لویاتان و کاریش- به تحولات جنگ در نوار غزه و میزان تداوم و گسترش دامنه آن با ورود سایر طرف‌های منطقه مرتبط است. بر اساس این گزارش، این امر به طور قابل توجهی بر بازار گاز منطقه‌ای تأثیر خواهد گذاشت.
نقشه میادین گازی رژیم صهونیستی
ریستاد انرژی انتظار دارد که تشدید جنگ در نوار غزه مانع از پیشرفت عادی‌سازی روابط میان کشورهای منطقه و تل آویو شود. این امر سرمایه‌گذاری‌های اکتشافی و تولیدی را تهدید می‌کند و اهداف بلندپروازانه صادرات منطقه‌ای را از بین می‌برد.
بر اساس داده‌های منتشر شده، میدان لویاتان ۴۴ درصد از تولید فعلی گاز اسرائیل را تشکیل می‌دهد و پس از آن میادین تامار و کاریش به ترتیب با ۳۸ درصد و ۱۸ درصد قرار دارند.
میدان تامار بیش از ۷۰ درصد نیاز گاز داخلی اسرائیل را تامین می‌کند و این منابع اغلب به نیروگاه هایی می‌رود که عمدتاً با گاز طبیعی کار می‌کنند. بر اساس برآوردهای ریستاد انرژی، مقادیر صادراتی تولید میدان تامار تنها بین ۵ تا ۸ درصد است، که بخش کوچکی از آن به مصر می‌رود که بیشتر واردات گاز اسرائیل را از طریق میدان لویاتان تامین می‌کند.
مصر چگونه تحت تأثیر قرار خواهد گرفت؟
مصر سالانه حدود ۷ میلیارد فوت مکعب گاز طبیعی از میادین تامار و لویاتان وارد می‌کند که از آن برای تامین نیاز محلی و ایستگاه‌های مایع‌سازی که گاز را از طریق خطوط لوله دریافت می‌کنند و به صورت گاز مایع به اروپا صادر می‌کنند، استفاده می‌کند. مصر ۳.۷ میلیون تن (۱۷۷.۷ میلیارد فوت مکعب) گاز طبیعی مایع را طی چهار ماه از اکتبر ۲۰۲۲ تا ژانویه ۲۰۲۳ صادر کرده است.
بیشترین میزان صادرات گاز مایع مصر در دسامبر ۲۰۲۲ حدود یک میلیون تن (۴۸.۰۲ میلیارد فوت مکعب) یا کمی کمتر از معادل توقف تولید میدان تامار به مدت ۳۳ روز با نرخ فعلی بوده است.
این نشان دهنده خطرات ادامه جنگ و پیامدهای آن بر تولید میادین گازی اسرائیل است. گاز اسرائیل در حال حاضر ۱۰ درصد از مصرف گاز مصر را تامین می‌کند، و در ۹ ماهه اول سال ۲۰۲۳ صادرات گاز مایع مصر ۵۰ درصد نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۲۲ کاهش یافته است.
نگرانی ها در مورد توانایی مصر برای ادامه صادرات گاز مایع به اروپا با نزدیک شدن به فصل زمستان، با توجه به داده‌های کنونی و تحولات سریع جنگ در غزه و احتمال تعطیلی کوتاه یا طولانی میادین گازی اسرائیل در حال افزایش است.
بزرگ‌ترین خطر برای قیمت گاز طبیعی، در سطح منطقه و جهان، در صورتی است که جنگ در خاورمیانه به گسترش خود ادامه دهد و سایر طرف‌ها مانند ایران به طور مستقیم یا غیرمستقیم به آن بپیوندند
آیا قیمت افزایش می‌یابد؟
علیرغم پیش‌بینی‌های تاریک برای زمستان آینده به دلیل عواقب پدیده آب و هوایی ال نینو؛ تحولات در شرایط فعلی همچنان عاملی برای افزایش قیمت گاز به درجات مختلف در کوتاه مدت و میان مدت است. سطح ذخیره سازی گاز در اتحادیه اروپا در حال حاضر از بیش از ۹۷ درصد ظرفیت ذخیره سازی فراتر رفته است و مصرف هنوز کمتر از سطح ثبت شده در سال اول جنگ روسیه و اوکراین (۲۰۲۲) است.
علاوه بر این، احتمالات برای افزایش صادرات گاز مایع آمریکا به اروپا در ماه‌های آینده وجود دارد. بر اساس برآوردهای ریستاد انرژی، این احتمالاً پیامدهای محدودی از درگیری در خاورمیانه بر قیمت گاز در کوتاه مدت دارد.
بزرگ‌ترین خطر برای قیمت گاز طبیعی، در سطح منطقه و جهان، در صورتی است که جنگ در خاورمیانه به گسترش خود ادامه دهد و سایر طرف‌ها مانند ایران به طور مستقیم یا غیرمستقیم به آن بپیوندند.
در این صورت، تحولات این وضعیت می‌تواند باعث افزایش کوتاه‌مدت قیمت‌های انرژی شود که به نوبه خود می‌تواند منجر به تسریع تورم و تشدید بیشتر نرخ‌های بهره شود. به گفته آدیتیا ساراسوات، رئیس واحد تحقیقات اکتشاف و تولید در خاورمیانه، این بدان معنی است که در صورت بدتر شدن شرایط اقتصادی در ماه‌های آینده، بازار ممکن است شاهد تجدید نظر در انتظارات باشد.
اگر تامار و لویاتان بسته شود؟
میدان تامار اسرائیل در ۴ سال گذشته شاهد تحولات سریعی بوده است که بخشی از واکنش به توقف عرضه گاز طبیعی از مصر به اسرائیل است. توسعه تولید میدان تامار نقش مهمی در تقویت استقلال انرژی اسرائیل، تامین ۷۰ درصد نیازهای تولید برق و کاهش وابستگی به زغال سنگ و نفت داشت. این میدان دارای ۶ حلقه چاه است که تولید روزانه آنها بین ۷.۱ تا ۸.۵ میلیون متر مکعب در روز است.
در صورتی که میدان گازی تامار به دلیل تحولات جنگ برای مدت کوتاهی بسته شود. اسرائیل مجبور خواهد شد استفاده از انواع دیگر سوخت برای تولید برق مانند زغال سنگ و نفت کوره را افزایش دهد.
اگرچه می توان در صورت بسته شدن میدان برای مدت کوتاهی، جایگزین هایی برای تولید برق ارائه کرد. بسته شدن طولانی مدت یک یا همه میدان‌های گازی اسرائیل تأثیر بیشتری خواهد داشت و تنها با حفر چاه‌های اضافی جبران می‌شود، که معمولاً ماه‌ها طول می‌کشد تا تولید آنها ظاهر شود.
در صورت بسته شدن میدان تامار، اسرائیل ممکن است مجبور شود از گاز میدان لویاتان برای تامین نیازهای داخلی خود به جای فروش آن به کشورهای همسایه مانند اردن و مصر استفاده کند. این امر برنامه‌های صادراتی را برای حداقل ماه‌ها تهدید خواهد کرد.
اردن بیشتر واردات گاز خود را از میدان لویاتان واقع در نزدیکی میدان تامار تامین می‌کند و این میدان همچنین منبع اصلی صادرات گاز به مصر است. اگر درگیری‌ها تشدید شود و میدان لویاتان در معرض بسته شدن قرار گیرد، شکست بزرگی برای کشورهای منطقه به ویژه مصر خواهد بود که واردات آن اخیراً به دو برابر میزان قرارداد با اسرائیل افزایش یافته است.
خطرات دیگری نیز وجود دارد که سرمایه‌گذاری‌های میدان گازی اسرائیل در صورت ادامه و گسترش درگیری‌ها در منطقه، ممکن است در معرض آن قرار گیرند. این امر می‌تواند ۴ میلیارد دلار سرمایه گذاری در بخش بالادستی منطقه (اکتشاف و تولید) را طی سه سال آینده تهدید کند
بر اساس برآوردهای ریستاد انرژی، میدان لویاتان در سال ۲۰۲۲، ۴.۹ میلیارد متر مکعب گاز به مصر صادر کرد، در حالی که صادرات آن تنها در نیمه اول سال ۲۰۲۳ به ۳.۱ میلیارد متر مکعب رسید. بر اساس داده‌های رسمی سازمان ابتکار داده مشترک (JODI) ، تشدید واردات گاز اسرائیلی مصر با کاهش قابل توجه تولید داخلی از ابتدای سال ۲۰۲۳ تا کنون همزمان شده است. تولید در آگوست گذشته با ۱۱ درصد کاهش به صورت سالانه به ۴.۹۹۹ میلیارد متر مکعب در مقایسه با ۵.۶۰۳ میلیارد متر مکعب در ماه مشابه سال ۲۰۲۲ کاهش یافت.
تهدید سرمایه گذاری‌های میدان گازی اسرائیل
خطرات دیگری نیز وجود دارد که سرمایه‌گذاری‌های میدان گازی رژیم صهونیستی در صورت ادامه و گسترش درگیری‌ها در منطقه، ممکن است در معرض آن قرار گیرند. این امر می‌تواند ۴ میلیارد دلار سرمایه گذاری در بخش بالادستی منطقه (اکتشاف و تولید) را طی سه سال آینده تهدید کند.
پروژه توسعه میدان تامار تا سال ۲۰۲۵ احتمالاً بیشترین آسیب را در بین تمام میادین گازی اسرائیل خواهد داشت، زیرا ۱.۲ میلیارد دلار یا معادل ۷۵ درصد از کل سرمایه‌گذاری‌هایی که انتظار می‌رود در پروژه‌های توسعه میدان اسرائیل وارد شود، به خود اختصاص خواهد داد.
تأثیر سرمایه گذاری بالقوه تا سال ۲۰۲۶ به مرحله "B۱-۱B" توسعه میدان لویاتان گسترش می‌یابد. این امر سرمایه گذاری‌هایی به ارزش ۴۳۵ میلیون دلار را در صورت گسترش یا طولانی شدن درگیری در معرض خطر قرار می‌دهد.
هدف از این مرحله توسعه میدان، ایجاد یک ایستگاه ذخیره سازی و مایع سازی گاز شناور با ظرفیت ۴ تا ۵ میلیون تن در سال است تا از فرصت‌های صادرات گاز مایع به بازار اروپا پس از سال ۲۰۲۶ بهره مند شود. این طرح‌های توسعه می‌تواند تولید میدان لویاتان را به ۲.۱ میلیارد فوت مکعب در روز (۶۰ میلیون متر مکعب در روز) برساند و تولید آن را ۷۰۰ میلیون فوت مکعب در روز (۱۹ میلیون متر مکعب در روز) افزایش دهد.
خط گاز مدیترانه در خطر است
اثرات بالقوه از میادین گازی رژیم صهونیستی تا پروژه ساخت خط لوله مدیترانه شرقی که در آن اسرائیل، مصر و قبرس درگیر انتقال گاز طبیعی به اروپا از طریق یونان با هزینه تخمینی ۶.۵ میلیارد دلار هستند، گسترش می‌یابد.
این پروژه می‌تواند برای طرفین خود سودآور باشد. با توجه به هزینه کم و عرضه گاز فراوان در کشورهای منطقه؛ این امر ممکن است به آن امکان دهد ظرفیت خود را از ۱۰ میلیارد متر مکعب در سال به ۲۰ میلیارد متر مکعب افزایش دهد و از درآمدهای پرسود صادراتی بهره مند شود.
با وجود پتانسیل و فرصت‌های عظیم پروژه؛ این رژیم با چالش‌های مناقشه‌های تعیین مرزهای دریایی بین کشورهای منطقه، به ویژه با ترکیه، یونان، لیبی و مصر مواجه است. بر اساس برآوردها، درگیری شدید کنونی می‌تواند سرمایه‌گذاران را از ادامه آن منصرف کند، زیرا هزینه‌های آن افزایش می‌یابد و درگیری‌های پیرامون آن بدتر می‌شود.
نظر شما