بازار؛ گروه استانها: سیاست دولت سیزدهم برای توسعه تجارت اگر چه با موفقیت هایی در این مسیر همراه شده است و توانسته شاخص آمار های صادراتی را نسبت دو سال گذشته کمی بهبود ببخشد اما بنا بر اظهار نظر فعالان حوزه صادرات هنوز مسیر صادرات کالا ناهموار و با چالش های فراوان همراه است.
جزیره ای عمل کردن نهادهای متولی ترانزیت، پیمان سپاری ارزی، افزایش سن ناوگان حمل و نقل باری و تحریم های ظالمانه هر یک به نوبه خود مشکلاتی را برای توسعه صادرات رقم زده است که بخشی از آن ربطی به تحریم نداشته و باید با تصمیم گیری های داخلی آن را حل کرد.
خراسان رضوی با ۳۰۰کیلومتر مرز مشترک با کشورهای افغانستان و ترکمنستان، نقطه اتصال شمال به جنوب و شرق به غرب محسوب می شود ضمن اینکه این استان ورودی صادرات کالا از ایران به کشورهای آسیای میانه و برعکس است و لذا نیاز است تا نگاه ملی و ویژه ای نسبت به مرز های این استان داشت.
ترانزیت مشکلات
به گزارش خبرنگار بازار؛ تعرفه های غیر رقابتی و زمان طولانی حمل کالا به دلیل به روز نبودن ناوگان حمل ونقل می تواند نظر بسیاری از بازرگانان را درباره عبور کالاهای خود از ایران تغییر دهد. در کنار مشکلات زیرساختی فرایند عبور محموله های ترانزیتی بسیار زمان بر است.
بررسی ها نشان می دهد در حال حاضر در زمینه ترانزیت بیش از ۲۰نهاد نقش دارند که هماهنگ نبودن آن ها سبب شده است تا فعالان صنعت ترانزیت با مشکلات زیادی روبه رو شوند. این مسئله سبب افزایش هزینه تمام شده عبور کالاهای ترانزیتی شده است و سبب می شود تا به مرور کشورهای دیگر ترجیح دهند از مسیرهای جایگزین استفاده کنند.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی: در حال حاضر در موضوع حمل ریلی کالا، دغدغه ها و کمبودهای زیرساختی متعددی وجود دارد که باید برطرف شوند چون پاسخگوی حجم زیاد کالاهای صادراتی و ترانزیتی نیست
بنا بر گفته فعالان حوزه صادرات مقوله پیمان سپاری ارزی این روز ها بیش از هر مقوله دیگر ی بر مشکلات بازرگانان دامن زده است.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی در این باره به بازار می گوید: پیدایش رقبای جدید در حوزه ترانزیت و تعریف کریدورهای جدیدی که بعضا ایران را در مسیر خود ندارند، لزوم توسعه زیرساخت های این بخش را به ما یادآور می شود.
محمدرضا توکلی زاده بیان می کند: در حال حاضر در موضوع حمل ریلی کالا، دغدغه ها و کمبودهای زیرساختی متعددی وجود دارد که باید برطرف شوند چون پاسخگوی حجم زیاد کالاهای صادراتی و ترانزیتی نیست.
وی ادامه می دهد: در حال حاضر در موضوع حمل ریلی کالا، دغدغه‌های و کمبودهای زیرساختی متعددی وجود دارد که باید مرتفع شوند چون پاسخگوی حجم بالای کالاهای صادراتی و ترانزیتی نیست.
رئیس اتاق خراسان رضوی با اشاره به تحولاتی منطقه‌ای که مسیرهای ترانزیتی را نیز دستخوش تغییر قرار می‌دهد، بیان می کند: در شرایطی که کریدورهای جدید در عرصه حمل و نقل بین‌المللی در حال طرح‌ریزی، اجرا و جذب سرمایه‌گذاری هستند باید با عزمی جدی‌تری در راستای فعالیت رقابتی حرکت کنیم؛ چون به نظر می‌رسد مولفه «مزیت» دیگر به تنهایی برای اولویت‌دهی به مسیر ترانزیتی ایران، کفایت لازم را نخواهد داشت.
وی یکی از چالش‌های موجود را که از منظر فعالان حوزه حمل و نقل بین‌المللی و تجار و بازرگانان احصاء شده، دشواری انتقال کالا از یک مرز به مرز دیگر به دلیل کمبود لکوموتیو عنوان کرد و توضیح داد: با توجه به عدم سرمایه‌گذاری در حوزه لکوموتیو در سال‌های قبل، با کمبودی در این بخش مواجهیم.
پیمان سپاری ارزی
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی پیمان سپاری ارزی را یکی از موانع اصلی و سد راه بازار های صادراتی عنوان کرده و می افزاید: متأسفانه به دلیل اجرای این سیاست، بخش قابل‌توجهی از بازار صادراتی خود را از دست دادیم.
وی اذعان می کند: تصمیم اشتباهی مبنی بر پیمان سپاری ارزی پیش از این گرفته شده که تاکنون سد راه صادرکنندگان بوده است.
توکلی زاده پیمان سپاری ارزی را به ضرر کشور دانسته و ابراز می کند: باید حذف این موضوع هر چه سریعتر در دستور کار قرار گیرد.
وی با اشاره به سایر مشکلات حوزه صادرات ابراز می کند: یکی دیگر از چالش های موجود دشواری انتقال کالا از یک مرز به مرز دیگر کمبود لکوموتیو است لذا با توجه به نبودسرمایه گذاری در حوزه لکوموتیو در سال های قبل، با کمبود در این بخش روبه هستیم.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی با بیان اینکه راهکارهای متعددی از طرف بخش خصوصی برای حل مشکلات ارایه شده است ادامه می دهد: به طور مثال تعداد زیادی لکوموتیو بدون استفاده در گرجستان وجود دارد که می توان با اجاره بخشی از آن ها، مشکل کمبود این بخش را برطرف کرد.
وی تاکید می کند: تلاش ما در اتاق بازرگانی، مطالبه گری و رایزنی برای حل این جنس مشکلات است چون باور داریم ظرفیت ارزشمندی که در حوزه ترانزیت فراهم است، باید مغتنم شمرده شود.
فرصت هایی که تهدید می شود
شاهین محمدیان کارشناس حوزه گمرک در گفت و گو با بازار می گوید: در حال حاضر به واسطه تغییرات سیاسی که در منطقه به وجود آمده است فرصت بسیار مناسبی برای ایران پدید آمده تا به تسهیل ترانزیتی و تقویت راه های ارتباطی با سایر کشور ها بیش از گذشته توجه کند.
وی با اشاره به تحولات اخیر منطقه و جنگ اوکراین اظهار کرد: روسیه حجم ترابری بین‌المللی بسیار بالایی دارد، در دو سال قبل حدود ۱۲۰۰ میلیون تن صادرات و واردات داشته است و لذا جنگ با اوکراین موجب شده تا مسیر های ترانزیتی خود را تغییر دهد.
محمدیان کارشناس حوزه گمرک: اقتصادی بودن مسیر حمل کالا و زمان تحویل کالا برای تمامی تجار مهم و با ارزش است و اگر زمان مشخصی برای تحویل کالا نباشد، آن تاجر نمی‌تواند برای کار خودش برنامه‌ریزی داشته باشد؛ ولی هنوز در راه‌آهن کشور ما موعد تحویل کالا در مقصد تعهد نمی‌شود و به دلیل مشکلاتی که ما هنوز در حوزه ترخیص و یا ترانزیت داریم قریب به اتفاق کالاهای صادراتی و ترانزیتی با تاخیر در جابجایی روبرو هستند
این کارشناس حوزه صادرات و واردات می افزاید: آینده اقتصاد روسیه به تسهیل ترابری ترانزیتی به مقصدهای مختلف وابستگی دارد و از این رو مسیر ایران هم برای روسیه اهمیت دارد لذا آن ها به دنبال این هستند که ترابری انبوهی را از ایران عبور دهند و کریدور شمال - جنوب را تا حدی جایگزین کریدور عبوری خود از کانال سوئز بکنند.
این کارشناس تاکید می کند: در حال حاضر ما بیش از هر زمان به تسهیل ترابری ترانزیتی و بهبود مدیریت در این زمینه نیاز داریم یعنی نباید اجازه بدهیم که کالا روی زمین بماند و و به دلیل تاخیر در مشمول افزایش هزینه سربار شود.
وی با بیان اینکه هنوز ما در گمرکات کشور با معطلی و فرسایش زمان روبرو هستیم به ما می گوید: متاسفانه ما به همین نکات ریز در تسهیل ترانزیت و تقویت ناوگان حمل و نقل بین المللی کمتر توجه کردیم و لذا با توجه به تقاضایی که وجود دارد، اگر نتوانیم به این تقاضا پاسخ دهیم، تقاضا معطل ما نمی‌ماند و از جای دیگری پاسخ داده می‌شود و نتیجه آن می شود که امروز ترکیه به یکی از رقبای اصلی ما در این حوزه تبدیل شده است.
محمدیان می گوید: اقتصادی بودن مسیر حمل کالا و زمان تحویل کالا برای تمامی تجار مهم و با ارزش است و اگر زمان مشخصی برای تحویل کالا نباشد، آن تاجر نمی‌تواند برای کار خودش برنامه‌ریزی داشته باشد؛ ولی هنوز در راه‌آهن کشور ما موعد تحویل کالا در مقصد تعهد نمی‌شود و به دلیل مشکلاتی که ما هنوز در حوزه ترخیص و یا ترانزیت داریم قریب به اتفاق کالاهای صادراتی و ترانزیتی با تاخیر روبرو هستند.
آزمون و خطا
عضو هیئت مدیره انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی نیز در این رابطه معتقد است: با وجود تصدی‌گری ۸۵ درصدی دولت در اقتصاد متاسفانه دست بخش خصوصی بسته است.
حمید دشتی اذعان می کند: تجارت بدون حمل‌ونقل امکان‌پذیر نیست؛ اما در کشور ما آنطور که باید، به این حوزه توجه نمی‌شود.
عضو هیئت مدیره انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی: ایران یکی از نقاط عطف دنیا در زمینه کریدور و ارتباط است؛ اما از این ظرفیت آنطور که باید استفاده نشده است
وی با طرح این سوال می گوید: چرا ترکیه باید بهترین ناوگان حمل‌ونقل باری را داشته باشد؛ اما ایران با این میزان سابقه در این زمینه از ناوگان مناسبی برخوردار نباشد؟ چرا در توسعه ترانزیت بایستی مدام در حال آزمون و خطای روش‌های گوناگون باشیم؟
دشتی با اشاره به اینکه خراسان موقعیتی استثنایی در حوزه ترانزیت دارد یادآور می شود: ایران یکی از نقاط عطف دنیا در زمینه کریدور و ارتباط است؛ اما از این ظرفیت آنطور که باید استفاده نشده است.
وی ابراز می کند: کشورهای همسایه و حوزه خلیج فارس هر روز به دنبال تکنولوژی و پیشرفت در زمینه حمل‌ونقل و ترانزیت هستند که ساخت خطوط ریلی میان دو کشور و حمل‌ونقل از راه زیردریایی در اقیانوس هند از این نمونه‌هاست.
جابجایی کریدورهای ترانزیتی
بنا بر اظهارات کارشناسان تحولاتی مانند شیوع کرونا و یا جنگ روسیه باعث جابه‌جایی کریدورهای ترانزیت شده است.
به گزارش خبرنگار بازار؛ شیوع کرونا سبب شد که هزینه حمل و نقل دریایی افزایش پیدا کند و حجم حمل و نقل دریایی در سطح جهانی به شدت کاهش یابد؛ البته بخشی از این مسئله مربوط به جنگ اوکراین به دلیل تحریم‌های روسیه است.
در حال حاضر به دلیل تحریم‌های روسیه، کریدور شمال به جنوب با افت بیش از ۵۰ درصد حمل و نقل مواجه شده است؛ به طوریکه در شرایط فعلی، از مسیرهای جایگزین مانند کریدور میانی استفاده می‌شود. برخی از کشورها نیز تمایل ندارند که مسیر ترانزیتی ایران قوت پیدا کند و در این میان، کریدور میانی به رقیبی سرسخت برای ایران تبدیل شده است.
بنا بر نظر کارشناسان تنها راه رقابت ما با کریدور میانی آن است که در دو بُعد هزینه و زمان تجدیدنظر کنیم و عملکرد در این حوزه‌ها را بهبود بخشیم. اگر بتوانیم در کاهش این دو مولفه اقدام کنیم، به رغم وجود تحریم‌ها، مسیر ترانزیتی ایران قوت خواهد گرفت. لذا باید تسهیلاتی در این حوزه ارائه داد، در صورت خلوت شدن مرزهای ایران و کاهش هزینه‌ها و توقف در این مرزها، می‌توان با کریدور میانی رقابت کرد.
نظر شما