خداحافظی با اقتصاد بانک محور/ مشکل تامین مالی بنگاه‌های کوچک حل می شود!؟

بازار؛ گروه بانک و بیمه: تامین مالی توسط بازار سرمایه در دو ماه نخست سال ۱۴۷۰ درصد بیشتر شده است. بر اساس گزارش تحقیقی  که اتاق بازرگانی تهران تهیه کرده است ، میزان تامین مالی بورس در دو ماهه نخست پارسال حدود ۴.۵ هزار میلیارد تومان بوده که حالا این رقم به ۷۱.۳ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. این حجم از تامین مالی در شرایطی امسال رخ داده که بانک محور بودن اقتصاد ایران، شرایط سختی را برای بنگاه‌های کوچک اقتصادی فراهم کرده بود. فریال مستوفی رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران در این باره می‌گوید: بخش زیادی از منابع بانکی معمولا به بنگاه‌های بزرگ که عموما دولتی و شبه دولتی هستند، می‌رسد و عملا دیگر بنگاه‌های کوچک سهمی‌ از تسهیلات بانکی ندارد.

سهم ۶۵ درصدی بنگاه‌های کوچک از اشتغالزایی
اما در حالی سهم بنگاه‌های کوچک و متوسط از منابع بانکی بسیار ناچیز است که بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس ۶۵ درصد اشتغال کشور توسط این بنگاه‌ها در کشور ایجاد شده است. آنگونه که آمارها نشان می‌دهد از مجموع ۳۲.۸ میلیون نفر افراد شاغل کل کشور در سال ۱۳۹۷، ۱۵.۴ میلیون نفر در بنگاه‌های کوچک (۱ تا ۴ نفر) شاغل بودند. بنگاه‌هایی که در شرایط ویروسی اقتصاد به واسطه نداشتن رانت بیشتر از هر زمان درگیر مشکلات مالی هستند.

رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی که معتقد است تامین مالی پروژه‌های بزرگ باید توسط بازار سرمایه صورت گیرد، می‌گوید: از آنجاییکه اقتصاد ایران بانک محور بوده و بیش از ۹۰ درصد تامین مالی توسط بانک‌ها صورت می‌گرفته، بازار سرمایه عملا نقشی در این باره نداشته است. اما رشدی که این روزها در بورس ایجاد شده امیدواری‌های زیادی را نسبت به تغییر این رویه در اقتصاد ایران ایجاد کرده است.

رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران در اینباره می‌گوید: بخش زیادی از منابع بانکی معمولا به بنگاه‌های بزرگ که عموما دولتی و شبه دولتی هستند، می‌رسد و عملا دیگر بنگاه‌های کوچک سهمی ‌از تسهیلات بانکی ندارد. این در حالی است که تامین مالی پروژه های بلند مدت عمدتا باید توسط بازار سرمایه و پروژه های کوچک توسط بازار پول صورت گیرد.

به گفته او، در سال‌های گشته بیشتر پروژه‌ها و شرکت‌های بزرگ برای تامین مالی به سمت بازار پول رفتند. این در حالی است که بانک‌ها عمدتا برای تامین مالی کوتاه مدت و شرکت‌های کوچک و متوسط مناسب بوده و تامین مالی پروژه‌های بلند مدت عمدتا باید ازطریق بورس صورت گیرد.

فرصتی برای رونق اقتصادی
آمارهای اعلامی ‌نشان می‌دهد که تقریبا در سه ‌ماهه ابتدایی امسال نزدیک یک‌ میلیون ۴۰۰ هزار نفر علاوه بر سهامداران سهام عدالت، وارد بورس شده‌اند. بررسی وضعیت معالمات در ۲۵ روز اخیر هم از انجام یک میلیون و ۲۶۰ هزار معامله و خرید و فروش ۹.۸ میلیارد سهم به صورت روزانه حکایت می‌کند. در آخرین فصل بهار با وجود کاهش ۶.۸ درصدی ارزش هر روز معاملات نسبت به اردیبهشت بازهم شرایط بسیار خوبی در بازار حاکم است و ارزش متوسط روزانه بازار چیزی حدود ۹.۵ هزار میلیارد تومان اعلام شده است.

رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه با بیان اینکه این روزها سرمایه‌های خرد مردم هم به سمت بازار سرمایه هدایت شده است، ادامه داد :اگر بتوانیم از این فرصت استفاده کرده و این نقدینگی را به سمت تولید و پروزه‌های مولد برویم بعد از مدتی شاهد رشد اقتصادی و رونق تولید خواهیم بود. اما اگر معاملات تنها با هدف سفته بازی انجام شود به هیچ کدام از این اهداف نمی‌رسیم.

به باور این فعال بخش خصوصی، بازار سرمایه در شرایط فعلی اقتصاد ایران پتانسیل بالایی برای تامین مالی دارد. علاوه بر دولت باید اجازه داده شود بخش خصوصی هم از این فرصت استفاده کند. اگر این فرصت طلایی از دست برود به‌طور حتم هم در بازار سرمایه و هم در اقتصاد کشور با چالش‌های جدی مواجه خواهند شد.

میزان تامین مالی بورس در دو ماهه نخست پارسال حدود ۴.۵ هزار میلیارد تومان بوده که حالا این رقم به ۷۱.۳ هزار میلیارد تومان افزایش یافته  که نشان دهنده رشد ۱۴۷۰ درصدی است

او البته گفت: امیدوارم که رونقی که این روزها در بورس شاهد آن هستیم با هدف جبران کسری بودجه دولت نباشد و هدف اصلی هدایت نقدینگی جامعه به بخش مولد اقتصادی و ایجاد رونق در واحدهای تولیدی باشد.

دولت مراقب بورس باشد
ورود تعداد زیادی از مردم به بازار سرمایه البته مسئولیت‌های دولت را هم بیشتر کرده است. هرچند که مسئولین چند بار هشدار داده و اعلام کرده اند که مردم دارایی مازاد خود را وارد بورس کرده و به هیچ وجه برای سرمایه گذاری در بازار سرمایه خانه و ماشین خود را نفروشند، اما مستوفی معتقد است که دولت در برابر سرمایه‌های مردم در این بازار مسئول است.

به گفته او، حالا که تعداد زیادی از مردم در بورس سرمایه‌گذاری کردند، دولت موظف است که بیش از پیش از بازار مراقبت کند. اگر قبلاً بازار سقوط می‌کرد در مجلس گفته می‌شد که عده‌ای سرمایه‌دار ضرر کردند و صدایشان بلند شده است. الان ولی عده‌ای سرمایه‌دار نیستند که ممکن است ضرر کنند، بلکه چند میلیون نفر از مردم هستند.