بازار؛ گروه بین الملل: اندیشکده آمریکایی responsible statecraft در مقاله ای با قلم «ماکسیمیلیان مایر»، «گدالیاه افترمن» و «نارایاناپا جاناردان» نوشت: کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا یک تعامل اقتصادی- دیپلماتیک-امنیتی بوده و چشم انداز آن به توانایی آن در ارتقای اتصال و تبدیل پتانسیل اقتصادی آن به موفقیت تجاری بستگی دارد.
ترجمه متن مقاله در ادامه می آید.
ده سال پس از آنکه «شی جین پینگ»، رئیس جمهور چین طرح یک کمربند یک جاده چین (BRI) را در قزاقستان و اندونزی اعلام کرد، ابتکار اتصال جدید با هیاهوی زیادی توسط ایالات متحده آمریکا، هند و کشورهای عربی خلیج فارس و کشورهای اروپایی در جریان نشست گروه ۲۰ رونمایی شد.
از آنجایی که این اعلامیه بدون حضور روسای جمهور روسیه و چین اعلام شد، تفسیرهای ضد و نقیضی را به همراه داشت. برخی آن را جایگزینی بالقوه برای ابتکار یک کمربند یک جاده می‌دانند، در حالی که برخی دیگر با اشاره به شکست پروژه‌های مشابهی که در گذشته توسط قدرت‌های غربی حمایت می‌شد، آن را یک ببر کاغذی می‌دانند.
جزئیات این ابتکار هنوز منتشر نشده است، اما جاه طلبی پروژه بسیار زیاد است. این طرح رویکرد فرامنطقه‌ای را دنبال می‌کند که در بیانیه کاخ سفید ذکر شده است: «از طریق کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا (IMEC)، هدف ما آغاز عصر جدیدی از اتصال با یک راه‌آهن است که از بنادری در اروپا و خاورمیانه می گذرد و شرق آسیا را به غرب آسیا و اروپا متصل می کند.
ایده کریدور عرب-مدیترانه به سال ۲۰۲۱ برمی گردد و در نشست گروه I۲U۲ شامل هند، اسرائیل، امارات متحده عربی و ایالات متحده آمریکا مورد بحث قرار گرفته است
ایده این کریدور به سال ۲۰۲۱ برمی گردد و در نشست گروه I۲U۲ شامل هند، اسرائیل، امارات متحده عربی و ایالات متحده آمریکا مورد بحث قرار گرفته است. باید گفت «کریدوراسیون» مهم‌ترین تجلی فضایی سرمایه‌داری زیرساختی و ژئواکونومیک از ابتدای قرن حاضر است.
به نظر می رسد طرح یک کمربند یک جاده و کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا اهداف مشابه زیادی دارند. اما تفاوت های جغرافیایی حیاتی نیز وجود دارد. مهمتر از همه ابتکار جدید هند را که هرگز بخشی از طرح یک کمربند یک جاده نبوده است، به عنوان یک بازیگر مرکزی بین منطقه ای نشان می دهد.
برای ایالات متحده آمریکا، I۲U۲ و کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا به عنوان پلتفرم‌هایی برای سرمایه‌گذاری زیرساختی عمل می‌کنند که شرکای خاورمیانه و جنوب آسیا را گرد هم می‌آورند
برای ایالات متحده آمریکا، I۲U۲ و کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا به عنوان پلتفرم‌هایی برای سرمایه‌گذاری زیرساختی عمل می‌کنند که شرکای خاورمیانه و جنوب آسیا را گرد هم می‌آورند و جایگزینی برای پروژه‌های چینی ارائه می‌دهند. واشنگتن این رویکرد را فرصتی برای تشویق شرکای منطقه‌ای خود می‌بیند تا نقش فعال‌تر و مستقل‌تری در شکل‌دهی به آینده منطقه داشته باشند و به ایالات متحده اجازه دهد تا سرمایه‌گذاری منابع خود را کاهش دهد و در عین حال حضور و نفوذ خود را حفظ کند.
برای امارات متحده عربی و عربستان سعودی، هدف تقویت دیپلماسی اقتصادی متنوع و چندشبکه ای آنهاست که جغرافیای وسیع تری را پوشش می دهد. هر دو کشور اعضای فعال طرح یک کمربند یک جاده هستند و همکاری آنها با چین در حال افزایش است.
جدای از تجارت رو به رشد، آنها شرکای گفتگوی سازمان همکاری شانگهای (SCO) هستند و به زودی به اعضای کامل بریکس توسعه یافته (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) تبدیل خواهند شد. هر دو کشور در تلاش برای گسترش خودمختاری استراتژیک خود و رقابت برای تبدیل شدن به بازیگران تأثیرگذار منطقه ای و بین المللی هستند. درگیر شدن در گروه‌بندی‌های چندجانبه جدید، عنصر کلیدی رویکرد آنها برای تقویت وضعیت قدرت متوسط است.
مشارکت کشورهای عربی خلیج فارس در ابتکارات تحت رهبری ایالات متحده نشان دهنده تمایل جدید آنها به فاصله گذاری برابر در میان رقابت ایالات متحده و چین است
از آنجایی که عربستان سعودی با گرایش به چین بازار خود به روی جهان را باز می کند، امارات متحده عربی نقطه فروش منحصر به فرد جدید خود را در اتصال و چندجانبه گرایی پیدا کرده است. در حالی که رویکردهای متفاوت نسبت به مسائل ژئواستراتژیک و منطقه ای به ویژه افزایش قدرت چین و نفوذ جهانی آن همچنان یک نگرانی است، مشارکت کشورهای عربی خلیج فارس در ابتکارات تحت رهبری ایالات متحده نشان دهنده تمایل جدید آنها به فاصله گذاری برابر در میان رقابت ایالات متحده و چین است.
در واقع، ایالات متحده آمریکا ممکن است کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا را وسیله ای برای مقابله با نفوذ فزاینده چین در منطقه ببیند. با این حال در خاورمیانه، رقابت و همگرایی مختلط و سیاه و سفید کمتری نسبت به دوقطبی فزاینده آمریکا و چین است. اگر ایالات متحده آمریکا انتظار داشته باشد که این کریدور اقدامی ضد چینی برای منطقه باشد، احتمالاً ناامید خواهد شد. با کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا رقابت در اقیانوس هند می تواند تشدید شود، اما هم افزایی و همگرایی های بالقوه باید درجاتی از سازگاری متقابل را فراهم کند.
هند که ایالات متحده آمریکا با آن به عنوان یک شریک ضروری رفتار می کند، الگوی خوبی از چند جانبه گرایی را برای دیگران به نمایش گذاشته است. این کشور عضو کواد و I۲U۲ است که هر دو شامل ایالات متحده می‌شوند و همچنین عضو بریکس و سازمان همکاری شانگهای است و چین در هر دو حضور دارد علیرغم اختلاف دهلی نو با پکن بر سر مسائل مرزی. کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا موضوع دیگری را به سیاست چندجانبه دیرینه هند اضافه می کند، زیرا کریدور ارتباطی دیگری که هند در حال ترویج آن است - کریدور بین المللی حمل و نقل شمال جنوب - با ایران و روسیه را برجسته می کند. این پروژه‌ها با هم، به داستان توسعه هند ارزش می‌افزایند و نشان می دهد که این کشور سریع‌ترین اقتصاد در حال رشد در جهان است.
کریدور اقتصادی جدید همچنین اضافه شدن احتمالی اسرائیل را در نظر دارد. این مهم را باید به عنوان گامی در تلاش های مجدد ایالات متحده برای گسترش توافقنامه ابراهیم از طریق تسهیل عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان در نظر گرفت. این شکل از تعامل منطقه‌ای همچنین به اسرائیل اجازه می‌دهد تا تنش‌ها را با ایالات متحده آمریکا، امارات و عربستان سعودی در پی سیاست ائتلاف راست افراطی به رهبری بنیامین نتانیاهو مدیریت کند.
برای اسرائیل و ایالات متحده آمریکا، علیرغم اصرار ریاض بر عادی سازی روابط با پیشرفت در راه حل دو کشور، گسترش توافقنامه ابراهیم به ویژه شامل عربستان سعودی همچنان اولویت اصلی است. نشانه‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد نتانیاهو ممکن است با برخی امتیازات در جبهه فلسطین موافقت کند، حتی به قیمت فروپاشی ائتلاف راست‌گرای او، به منظور سرمایه‌گذاری و حفظ ادغام منطقه‌ای گسترده‌تر اسرائیل.
برای چین که به زودی میزبان اولین نشست حضوری طرح یک کمربند یک جاده پس از تعطیلی‌های بزرگ کووید ۱۹ خواهد بود، کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا یک چالش و یک فرصت ایجاد می‌کند. چین می‌تواند با کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا رفتاری بی تفاوت داشته باشد، همانطور که ایالات متحده با طرح یک کمربند یک جاده انجام داده است. گزینه دیگر نشان دادن آمادگی خود برای حمایت از اتصال چند جهته است حتی اگر بخشی از این کریدور نباشد، تا زمانی که چنین پروژه‌هایی خاصیت باز، فراگیر و هم افزایی دارند و تبدیل به ابزار ژئوپلیتیکی نشوند.
آخرین قطعه در این حماسه اتصال جدید اروپا کشورهای مدیترانه شرقی خواهد بود. کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا یک توسعه خوشایند است زیرا دروازه جهانی، پروژه اتصال خود اتحادیه اروپا، شتاب کافی به دست نیاورده است و دیپلمات های اروپایی در بروکسل در مورد استراتژی های چندجانبه و کریدورهای فرامنطقه ای مردد هستند.
در حالی که کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا یک تعامل اقتصادی- دیپلماتیک-امنیتی است، چشم انداز آن به توانایی آن در ارتقای اتصال و تبدیل پتانسیل اقتصادی آن به موفقیت تجاری بستگی دارد.
منتقدان قبلاً اشاره کرده اند که این ابتکار ممکن است از نظر سود غیرقابل دوام باشد. با این حال می توان استدلال کرد که فضیلت هایی غیر از کارایی اقتصادی نیز وجود دارد. در دنیای تغییرات زنجیره تامین بدون ریسک و ناشی از سیاست، کریدور جدید می تواند به عنوان ابزاری برای ارتقای انعطاف پذیری استراتژیک، دوستی و همکاری های فنی به ویژه برای قدرت های متوسط تلقی شود.
نظر شما