رانت خوران؛ طرفداران کاهش نرخ سود بانکی

اسدالله خسروی؛ بازار: رئیس کانون بانک‌ها و موسسات اعتباری خصوصی اخیر اعلام کرده است؛ «نرخ سود بانکی بازهم باید کاهش یابد». اظهارات کورش پرویزیان درباره تغییر نرخ سود بانکی در حالی مطرح است که کارشناسان معتقدند کاهش نرخ سود بانکی در شرایط کنونی به نفع اقتصاد کشور نیست هر چند کاهش نرخ سود و تسهیلات بانکی همیشه خبر خوبی برای مردم می تواند باشد.

نظر خبرگان اقتصادی درباره تغییر نرخ سود بانکی البته متفاوت است، اکثر آنها تاکید دارند در شرایط نامطلوب اقتصادی کشور با تغییر نرخ سود بخش عمده ای از سپرده گذاران بانکی که افراد کم ریسک و بازنشستگان هستند، قطعا پولهای خود را از بانک خارج کرده و تسهیلات بگیران نیز از این سیاست منتفع می شوند این در حالی است که تامین سرمایه در گردش مراکز تولیدی که نیازمند به وام و تسهیلات هستند نباید فقط از سوی بانک ها تامین شود بلکه سایر بازارها و شرکت های تامین سرمایه نیز باید در این مسیر متقاضیان منابع مالی را همراهی کنند.

نقش سیاست گذاری نرخ سود در دور شدن مردم از بانک ها
از طرفی رویکرد کاهش نرخ سود از سوی بانک ها بیانگر این است که بانکها دیگر تمایلی به جذب سپرده های مردمی ندارند چرا که بانک مرکزی با سیاست کاهش نرخ سود بین بانکی و رساندن این نرخ به ۸ درصد در این بخش، بستر لازم تامین منابع مالی را برای بانکها به خوبی فراهم کرده و از طرفی آنقدر بازار سرمایه را برای ورود سرمایهها به بورس تسهیل کرده است که مردم انگیزه ای برای سرمایه گذاری در بانکها با سود اندک را ندارند.

به اعتقاد سیاست گذاران کاهش نرخ سود بانکی وقتی نرخ ها متعادل می شود در یک بازه زمانی مشخص تمام نرخ‌هایی که تحت تاثیر نرخ سود قرار دارند، به تدریج متناسب با آن تعدیل می‌شوند. اما تحلیل گران اقتصادی براین باورند که کاهش نرخ سود بانکی بدون توجه به تبعات آن می تواند اقتصاد را در سراشیبی قرار دهد.

در این باره رئیس کانون بانک‌ها و موسسات اعتباری خصوصی می گوید؛ «پیشنهاداتی به بانک مرکزی و دولت ارائه شده است. یکی از پیشنهادات این است که اجازه دهند به جای تعیین دستور نرخ سود، بازار در یک نظم تعریف شده این نرخ‌ها را تجربه کند و معتقدیم نرخی که در بازار کشف می‌شود به تدریج منجر به تعادل سایر بازارها هم می‌شود».

منفعت عده ای خاص از کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در گفتگو با «بازار» درباره زمزمه کاهش نرخ سود بانکی از سوی بانکها و تبعات آن گفت: طرفداران سیاست کاهش نرخ سود و تسهیلات بانکی افراد رانت خواری هستند که می خواهند با کاهش نرخ سود به اهداف خود برسند چرا که به خوبی می دانند نرخ تورم در کشور در حال افزایش است و کاهش نرخ سود تسهیلات به نفع آنها تمام می شود.

دکتر لطفعلی بخشی با بیان اینکه کاهش نرخ سود هیچ مناسبتی با اقتصاد حباب زده کشور ندارد، اظهار داشت: زمانی که قیمت زمین، خودرو، سکه، طلا، و سود سرمایه گذاری در بازار سرمایه بالاست، کاهش نرخ سود برخلاف سیاست های اقتصادی خواهد بود چرا که منابع بانکی به بازارهای پرسود روانه شده و اقتصاد را دچار چالش می کند.

وی خاطرنشان کرد: هرچند سیاست کاهش نرخ سود بانکی و تسهیلات رویکرد درستی است اما این سیاست زمانی می تواند موثر واقع شود که اقتصاد کشور شرایط مطلوبی داشته باشد نه اینکه اکنون بازارهای موازی پرسود جولانگان سفته بازانی است که با کاهش نرخ سود بانکی این بازارها به نفع عده ای خاص فعالتر شود.

بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار در خواب!
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی سیاست تغییر نرخ سود بانکی را بسیار حساس و درعین حال پیچیده عنوان کرد و افزود: کاهش نرخ سود بانکی سیاستی نیست که برخی بنشینند و در مورد این شاخص مهم اقتصادی بدون توجه به عواقب آن تصمیم گیری کنند بلکه چنین سیاستی نیازبه تحیلیل کل اقتصاد دارد تا با در نظر گرفتن جمیع جهات به نتیجه برسند. البته شورای پول اعتبار و بانک مرکزی نیز نباید نسبت به این موضوع کم توجه باشد.

وی اولین قربانی کاهش نرخ سود بانکی را بازنشستگان و افراد کم ریسک، دانست و افزود: دولت اگر می خواهد با نیت حمایت از اقتصاد، چرخه تولید وصنایع و... نرخ سود را کاهش دهد به طور قطع صنایع سالم و تاثیرگذاری که نیازمند به منابع مالی برای توسعه و تامین سرمایه در گردش هستند را به خوبی می شناسد و باید از طرق مختلف به آنها کمک کند. اکنون خیلی از صنایع زیان ده و یا با زیان انباشته فراوان مواجه اند بنابراین پرداخت تسهیلات باید با حساسیت خاصی انجام شود تا منابع مالی به نفع عدهای خاص معوقه نشود.

سیاست کاهش نرخ سود در شرایط تورمی کشور غلط و نامتعارف است
محمد جواد پاک نیت کارشناس مالی نیز درباره تبعات تغییر نرخ سود بانکی در شرایط کنونی اقتصاد کشور، گفت: سیاست کاهش نرخ سود بانکی در شرایط تورمی کشور سیاستی غلط و غیر متعارف است چرا که اکنون بازارها در شرایط مطلوبی قرار ندارند. از طرفی نرخ ارز در بازار درحال افزایش، قیمت طلا، سکه و مسکن نیز بالاست همچنین بازار سرمایه جذابیت های زیادی را برای جذب سرمایه ها ایجاد کرده است، بنابراین کاهش نزخ سود بانکی بازارهای غیر رسمی را فعال کرده و این روند به زیان اقتصاد کشور منجر خواهد شد.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به شرایط کلی اقتصاد کشور هدفگذاری کاهش نرخ سود بانکی دردی را در اقتصاد کشور درمان نمی کند چرا که سیاست کاهش نرخ سود به زیان سرمایه گذاران خرد در بانک ها و امتیازی برای تسهیلات بگیران کلان محسوب می شود.

این کارشناس مسائل مالی افزود: زمانی که بانک مرکزی نرخ سود بین شیکه بانکی را حدود ۸ درصد تعیین می کند بانک ها با خوشان معامله می کنند و نیازی به سپرده گذاری ندارند چرا که به راحتی می توانند از این طریق کسب سود و منابع با سود اندک کنند.

انحراف منابع در پی کاهش نرخ سود تسهیلات 
وی افزود: سیاست کاهش نرخ سود و تسهیلات بانکی باید با مکانیزم خاص و کار کارشناسی شده دقیق انجام شود، درست است که سرمایه در گردش مراکز تولید همچنین ترقی کسب و کارها نیاز به منابع مالی داند و بانک ها باید فعالان اقتصادی را با پرداخت تسهیلات حمایت کنند اما وجود معوقات سنگین بانکی و انحراف بخشی از تسهیلاتی که بنام ترقی تولید از بانک ها اخذ شده و بعضا به انحراف رفته است نشان می دهد که بانک مرکزی باید سیاست های خاصی را برای تامین نیازها مالی به کار گیرد.

به گزارش بازار، کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی شاید خبری خوشحال کننده برای مردم به خصوص نیازمندان واقعی به منابع مالی باشد، اما تجربه نشان داده است؛ نیازمندان واقعی به وام های خرد برای رسیدن به چنین وام و تسهیلاتی باید کفش آهنین بپوشند چراکه بانکها به راحتی به آنها وام نمی دهند اما وام های کلان میلیاردی به راحتی به عدهای پرداخت می شود و اقساط خیلی از آنها هنوز به بانک ها برنگشته است.