خودکفایی در تولید انواع کاغذ بسته بندی

به گزراش بازار، ابوالفضل روغنی گلپایگانی در نشست کارشناسی با موضوع چالش‌های صنعت کاغذ و مقوا با محوریت تولید کاغذ تحریر با اشاره به اینکه آمارهای متعددی از نیارهای کشور برای کاغذ تحریر و مطبوعات ارائه می‌شود افزود: کاغذ، هم در تولید ناخالص داخلی (GDP) و هم در توسعه اقتصادی نقش مهمی دارد، به طوری که یکی از شاخصه‌های توسعه اقتصادی، میزان مصرف سرانه کاغذ در دنیاست.

رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوای ایران گفت: سالانه ۳۶۰ تا ۳۷۰ هزار تن کاغذ مورد نیاز کشور است که در شرایط خوب، ۷۰ تا ۸۰ هزار تن از نیاز ‌, در داخل تولید می‌شود، اما کاغذ تحریر و کاغذ روزنامه را باید وارد کنیم که اگر فرصت‌های مناسب و حمایت‌های لازم، اتفاق می‌افتاد قطعا در این بخش هم، می‌توانسیتم خودکفا شویم.

روغنی گلپایگانی گفت: میزان مصرف سرانه کاغذ در ایران که شامل دستمال‌های کاغذی و بهداشتی هم می‌شود حدود ۲۲ کیلوگرم، در اروپا ۵۵ کیلوگرم و در آمریکا و بعضی از کشورهای اسکاندیناوی حدود ۱۷۰ کیلوگرم ثبت شده است.

وی با بیان اینکه در تولید انواع کاغذ به جز کاغذ تحریر تقریبا همه نیازمندهای کشور را می‌توانیم تامین کنیم افزود: در چند سال اخیر تولید کاغذ تحریر هم رشد خوبی داشته، اما تولیداین نوع کاغذ به دلایل متعدد در داخل کشور خیلی موفق نبوده است.

رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوای ایران گفت: یکی از دلایلی که موفق نبودیم به درآمدهای نفتی وابسته بودیم و کشور بیشتر واردات محور بود، اما از زمانی که قیمت دلار افزایش پیدا کرد، تصمیم بر این شد که از تولید کاغذ حمایت کنند تا حدودی هم موفق بودند، اما در بحث کاغذ تحریر هنوز موفقیت جدی حاصل نشده است.

روغنی گلپایگانی افزود: کاغذ در داخل کشور فقط در بخش بسته بندی تا حدودی موفق بوده، اما در بحث فروش و درآمدزایی هنوز عقب هستیم؛ اما در بحث تولید کاغذ روزنامه‌ها و کاغذ تحریر باید همچنان واردات داشته باشیم.

وی ادامه داد: قبل از سال ۹۴، شرکت‌های دولتی و خصولتی بیشترین تولید کاغذ کشور را داشتند، اما از سال ۹۴ به بعد، بیشترین سهم تولید در اختیار بخش خصوصی قرار گرفته و تا حدودی رشد خوبی هم داشته است.

رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوای ایران در خصوص علت عقب ماندن در این صنعت گفت: نخست اینکه قیمت تمام شده کاغذهای وارداتی ارزانتر از کاغذ تولید داخل و کیفیت کاغذهای وارداتی هم به مراتب بهتر از کاغذ تولید داخل است، دلیل دوم، فناوری تولید کاغذ در تناژ بالا کاملا پیچیده است که در حال حاضر این فناوری در کشور وجود ندارد و صرفا در اختیار کشورهای آمریکایی، اروپایی و تا حدودی هم در اختیار چینی هاست، ضمن اینکه، چون در تحریم هستیم و کاغذ جزء کالاهای راهبردی محسوب می‌شود ماشین آلات تولید کاغذ را هم به ایران نمی‌فروشند.

روغنی گلپایگانی افزود: بخش خصوصی توانایی تولید و واردات کاغذ را دارد، اما قوانین بالادستی کشور متاسفانه همچنان، از واردات حمایت می‌کند. به طور نمونه، قانون ۹ درصد ارزش افزوده و مالیات به کاغذ تحریر وارداتی تعلق نمی‌گیرد، اما اگر کاغذ تحریر در داخل تولید شود، ۹ درصد ارزش افزوده و مالیات تعلق می‌گیرد و باید پرداخت شود.

وی گفت: معافیت مالیات بر ارزش افزوده برای واردات کاغذ به بهانه کمک به مطبوعات و فرهنگ کشور انجام می‌شود، اما در داخل کشور از تولید داخل حمایت نمی‌شود، و برای اهـالی فرهنگی و مطبوعات کشور مشکلاتی را به وجود می‌آورد و باید به این مسائل توجه ویژه‌ای شود.

وی ادامه داد: بسیاری از قوانین بالادستی کشور در حوزه کاغذ، واردات محور است به طوری که قوانین بالادستی که در این رابطه به تصویب مجلس رسیده، به نفع واردکننده است نه تولید.

رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوای ایران در تشریح مسئله خودکفایی گفت: منظور از خودکفایی این است که در حد رفع نیاز کشور می‌توانیم کاغذ تحریر تولید کنیم، زیرا هم مواد اولیه، هم فناوری مربوطه و هم نیروی مختصص داریم ضمن اینکه بازارهایی در اطراف ما وجود دارد که می‌توانیم مازاد تولید را به کشورهای اطراف صادر کنیم، اما به نظر من در بخش کاغذ تحریر، یا کاغذهای سفید، در حد رفع نیاز کشور باید تولید کنیم.

روغنی گلپایگانی با بیان اینکه در جنوب کشور دو میلیون تن باگاس یا تفاله نیشکر تولید می‌شود که از این تفاله‌های می‌شود کاغذ تحریر خوبی تولید کرد افزود: چندین سال است که قرار است در جنوب کشور کارخانه‌ای با ظرفیت ۲۲۰ هزار تن به همت بخش خصوصی یا ستاد اجرایی فرمان امام احداث شود، اما تاکنون اجرایی نشده و بعید می‌دانم تا ۵ سال آینده هم عملیاتی شود که اگر آن کارخانه احداث شود نه تنها نیاز کشور ۱۰۰ درصدی رفع می‌شود بلکه بخشی هم به کشورهای عراق، کویت و امارت صادر خواهد شد.

وی گفت: اراده‌ای در کشور برای خصوصی سازی واقعی وجود ندارد؛ یعنی با وجود اصل ۴۴ قانون اساسی و تاکیدات رهبری، متاسفانه دولت‌ها احساس می‌کنند که اگر خصوصی ساز کنند بدنه دولت کوچک می‌شود، زیرا این یک رانت و یک امکان است که در اختیار دولت است مثل شرکت شستا، شرکت‌هایی که به بانک‌ها و دستگاه‌های دولتی تعلق دارند.

رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوای ایران با بیان اینکه بخش خصوصی ۱۰۰ درصد آمادگی دارد و به ستاد اجرایی فرمان امام هم برای احداث کارخانه پیشنهاد داده، اما تاکنون استقبالی از این پیشنهاد نشده است افزود: متاسفانه دو دستگاه دولتی وزارت صمت به عنوان نماینده تولیدکنندگان و وزارت ارشاد به عنوان نماینده مصرف کنندگان که متولی این کار هستند با هم هماهنگ نیستند.

روغنی گلپایگانی با بیان اینکه طبق آمارهای اعلامی گمرکات کشور، در ۱۰ سال گذشته، سالانه ۳۶۰ تا ۳۸۰ هزار تن کاغذ تحریر وارد شده است گفت: ارقام اعلامی نیاز واقعی کشور نیست ضمن اینکه با ظرفیت سازی‌های داخل کشور می‌توان تولید کاغذ تحریر را رونق داد و تقریبا ۱۴۰ هزار تن در سال تولید داشت، اختلاف این اعداد شکاف بزرگی است که اتفاق افتاده است.

رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوای ایران افزود: آماری که وزارت ارشاد و وزارت صمت از میزان مصرف کشور اعلام می‌کند خیلی متفاوت است، اما با بررسی‌های کارشناسی، اگر ۱۷۰ تا ۱۸۰ هزار تن کاغذ تحریر در کشور وجود داشته باشد، نیاز ۱۰۰ درصدی کشور در حوزه کاغذ تحریر برطرف می‌شود.

روغنی گلپایگانی گفت: از این تعداد، وزارت آموزش و پرورش حدود ۴۵ هزار تن برای چاپ کتاب‌های درسی نیاز دارد، ۴۰ هزار تن برای تهیه دفترچه‌های مشق، ۳۰ تا ۴۰ هزار تن برای مصرف ناشران کشور است و بقیه هم کاغذهای کپی، کتاب‌های کمک درسی و ... را شامل می‌شود.

وی افزود: سال گذشته وزارت آموزش و پرورش برای چاپ کتب درسی ۴۵ هزار تن کاغذ تحریر درخواست کرد که ۳۵ هزار تن کاغذ تحریر تولید داخل در اختیارش قرار داده شد.

رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوای ایران با اشاره به اینکه گلایه ایی از مصرف کنندگان داخلی دارم گفت: مصرف کنندگان احساس می‌کند هر کالایی که تولید داخل است باید با کاهش ۳۰ تا ۴۰ درصدی در مقایسه با قیمت مشابه خارجی فروخته شود در صورتی که این کار، یک کار غیرکارشناسی و خیانت به تولید کشور است، چون قیمت کاغذ، با توجه به قیمت تمام شده و سود متعارفی که قانون تعیین کرده باید به دست مصرف کننده برسد.

روغنی گلپایگانی افزود: طبق برنامه ریزی ها، قرار است ۷۰ تا ۸۰ هزار تن کاغذ تحریر در داخل کشور تولید شود که از این تعداد هدف گذاری شده ۵۰ هزار تن، را شرکت چوب و کاغذ مازندران و ۲۰ هزار تن هم کاغذ پارس و دیبای شوشتر تولید کنند و درصد خیلی کم هم توسط شرکت‌های متفرقه تولید خواهد شد، اما با توجه به اینکه نیاز کشور تقریبا ۱۷۰ تا ۱۸۰ هزار تن است باز هم کمبود داریم.

وی با اشاره به دستور چند سال پیش برای راه اندازی دو واحد تولید کاغذ در خوزستان و فارس گفت: اگر این دو واحد راه اندازی شود نیازهای کشور کاملا برطرف می‌شود ضمن اینکه لازم نیست که بیش از نیاز کشور کاغذ تولید شود، زیرا بخش وسیعی از مواد اولیه تولید کاغذ، وارداتی است.

رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوای ایران گفت: با وجود اینکه دو ماه پیش معاون اول رئیس جمهور به رئیس کل بانک مرکزی دستور داد تا ارز و پول مورد نیاز تولیدکنندگان کاغذ تحریر تامین و تخصیص داده شود تا امروز در این رابطه هیچ اقدامی صورت نگرفته با وجود اینکه کتاب‌های سال تحصیلی باید تا اول مهر آماده و توزیع شود.

روغنی گلپایگانی از مسئولان خواست به صحتب‌های و قول هایشان متعهد باشند افزود: وزیر نیرو اوایل سال ۱۴۰۲ در مصاحبه‌ای گفت امسال اصلا مشکلی قطعی برق در کشور نخواهیم داشت، اما به من تولید کننده، رسما ابلاغ شده هفته‌ای یک روز قطعی برق خواهم داشت و هفته‌ای دو تا سه روز هم با دستور، تکلیف و خواهش برق واحدهای تولیدی را قطع می‌شود وقتی من تولیدکننده نتوانم تولید مناسبی داشته باشم بنابراین حقوق کارگر را نمی‌توانم پرداخت کنم.

رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوای ایران گفت: شرکت‌های آب، برق و گاز، هر سه دستگاه، خدمت رسان دولت، فقط مسئول وصول پول هستند و خدمات با کیفیت به هیچ صنعتی عرضه نمی‌کنند.

روغنی گلپایگانی با انتقاد از عملکرد سامانه جامع تجارت گفت: سامانه جامع تجارت، راه اندازی شد تا به صنعت و تولید کشور کمک کند، اما به نظر باید نام او را تغییر داد و سامانه مانع تجارت گذاشت، این سامانه فقط مالیات و پول از تولیدکنندگان می‌گیرد و سنگ اندازی می‌کند به طور نمونه ۴۵ روز است محصولی به نام کاستیک (نوعی مواد شیمیایی) را که مورد نیاز تولیدکنندگان است به دلیل بهم ریختگی سامانه جامع تجارت، نمی‌توانیم بخریم، همین مسئله برای ۱۳۰ هزار سهام دار زیان ایجاد می‌کند.

وی ادامه داد: با وجود اینکه دولت مصوب کرده، کاغذ پارس ۲۰ هزار تن و کاغذ مازندران ۵۰ هزار تن تولید داشته باشد، اما تاکنون نه ارزی تخصیص داده شده و نه مواد اولیه در اختیار تولیدکنندگان قرار داده شده است که همه این‌ها مانع تولید می‌شود.

رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوای ایران به طرح کاغذسازی که در جنوب کشور زیرنظر ستاد اجرایی فرمان امام و با مشکارکت برخی از بانک‌ها اجرا می‌شود اشاره کرد و گفت: برای اجرای این طرح، تاکنون صندوق توسعه ملی هم ۷۰۰ میلیون دلار تزریق کرده است، اما این طرح چند مشکل دارد، مسئله اول نبود نیروی متخصص است موضوع دوم تحریم هاست وقتی می‌خواهیم دستگاه و تجهیزاتی از شرکت‌های اروپایی خرید کنیم به ما نمی‌فروشند البته زمانی که تحریم هم نبود در کشورهای هدف، اقدام جدی برای خرید ماشین آلات نبود.

رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوای ایران گفت: به نظرم تا زمانیکه بخش خصوصی قوی وارد این قضیه نشود این طرح راه اندازی نخواهد شد اگر هم راه اندازی شود بسیار زمانبر و پر هزینه خواهد بود و محصول تولیدی هم کیفیت چندانی نخواهد داشت.

روغنی گلپایگانی افزود: فناوری ماشین آلات کاغذ سازی، بسیار پیچیده و با فناوری بالاست، این فناوری در داخل ایران برای تولید بالا وجود ندارد؛ برای تولیدات کوچک و متوسط، سازندگانی در داخل هستند که می‌توانند ماشین آلات کاغذسازی بسازند، اما هنوز به کیفیت لازم نرسیده اند تا ماشین آلات مناسبی بسازند و در اختیار صنعت گران قرار دهند. ما در این حوزه فقر فناوری داریم.

وی اضافه کرد: در بحث تخصیص ارز به کاغذ، متاسفانه ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی به نام ناشران و تولید کنندگان، اما به کام افراد غیر مسئول و غیر حرفه‌ای تخصیص داده شده است، از این ارزها، نه ناشران، نه تولید کنندگان و نه مصرف کنندگان منتفع نشدند و کاغذهای وارداتی به صورت بسته بندی مجدد به کشورهای همسایه مثل عراق و افغانستان صادر شد.

روغنی گلپایگانی با بیان اینکه از ابتدا مخالف تخصیص ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی برای کاغذ بودم گفت: اگر بناست ارز ارزان قیمتی داده شود باید به دارو و به کالاهای اساسی مردم تخصیص داده شود که در سفره مردم قرار بگیرد و مردم کاملا حس کنند، دادن ارز ارزان قیمت، رانت و فساد ایجاد می‌کند.

وی افزود: صنایع تبدیلی کشور با سرعت پرشتابی پیش رفت، فناوری روز دنیا را آورند، کارتون سازی بسیار خوبی در کشور داریم و آن‌ها هم بیشتر از نیاز کشور، می‌توانند تولید داشته باشند، داخل بازار عراق فرصت بسیار خوبی داشتیم حتی به ترکیه صادر می‌کرند به بعضی از کشورهای سی. ای. اس صادرات داشتند.

روغنی گلپایگانی گفت: این بخشی از کار صنفی ما هم خوب پیش رفت، افراد متخصص زیادی فعالیت می‌کند، اما آن‌ها هم با چالش‌های زیادی مواجه هستند هر روز مسائل و موانع صادراتی برای آن‌ها به وجود می‌آید مثل بازار عراق، که دلیل آنه هم ضعف سیاست تجاری ما در حوزه دیپلماسی و صادرات است.

وی افزود: متاسفانه با یک بخشنامه، صادرات آزاد اعلام می‌شود و با بخش نامه دیگری صادرات را لغو می‌کند، میلیون‌ها دلار باید هزنیه کرد تا بازارهای صادراتی ایجاد کرد، اما وقتی بازاری را از دست می‌دهیم برای به دست آوردن مجدد آن، باید میلیاردها دلار باید هزینه کرد.

روغنی گلپایگانی گفت: در بخش تیشو دستمال کاغذی و محصولات وابسته که جزو شاخص‌های بهداشتی و درمانی محسوب می‌شود، میزان سرانه مصرف در کشور، ۲ کیلوگرم است درصورتیکه متوسط سرانه مصرف در دنیا ۵ کیلیوگرم است که فاصله زیادی با سرانه متوسط جهانی داریم، اما خوشبختانه فناوری‌های خوبی در این زمینه در کشور وجود دارد که بیشتر از نیاز کشور و با استانداردهای جهانی در حال تولید است و باید مازاد تولید را صادر کنیم، اما به دلیل کاغذ بازی‌های اداری و بخش نامه‌های خلق الساعه، جلوی صادرات گرفته می‌شود.