فریدون فشارکی*؛ بازار: من اخیراً در هشتمین همایش بین المللی اوپک شرکت کردم و در آن همایش در نشستی با موضوع «ریشه‌کن کردن فقر انرژی» به عنوان سخنران حضور داشتم. موضوعی که من زمان زیادی را صرف تفکر در مورد آن کرده‌ام، اما هرگز در باره این موضوع خاص و مهم قلمی بر روی کاغذ نبردم.
متوجه هستم که این موضوع برای من کمی غیرعادی است و ممکن است کمی صحبت هایم موعظه کننده به نظر برسد، اما تصمیم گرفتم مطالبی را که من و همکارانم برای ارائه در آن نشست جمع آوری کرده ایم را به اشتراک بگذارم:
۱. مردم دنیا به دنبال رشد اقتصادی و بهبود سطح زندگی هستند، بنابراین می دانیم که تقاضای انرژی در آینده رو به رشد است. تنها سوال واقعی، ترکیب و نقش منابع انرژی در تامین این تقاضاست.
۲. با توجه به گرمایش جهانی، جهان نیاز داد که این رشد تقاضا با انرژی های پاک با کربن کم با بدون کربن تامین شود.
۳. اما آیا واقعا درست است که به فردی که امروز در حال جنگیدن با مشکلات زندگی است و یا در فقر و گرسنگی به سر می برد، بگوییم که از زغال سنگ برای گرمایش استفاده نکند و یا با اتوبوس به محل کار خود برود، زیرا ممکن است ۱۰ تا ۲۰ سال دیگر زندگی او بدتر شود؟
۴. به نظر می رسد بسیاری در جهان ثروتمند، فکر می کنند که این مسئله مشکلی ندارد. آنها داستان های ترسناکی از اینکه جهان فقیر در آینده چه رنجی خواهند برد، تعریف می کنند. اما وقتی که به تامین‌کنندگان سوخت های فسیلی حمله می کنند و یا سعی می کنند که به آنها خواسته های خود را تحمیل می کنند، که به تبع آن دسترسی فقرا به منابع ارزان انرژی را محدود میکنند، آیا به مشکلات آنها در حال حاضر، هفته آینده یا ماه آتی فکر میکنند؟
۵. اساساً برخی در جهان ثروتمند می گویند: ما بیشتر از اینکه شما به خودتان اهمیت دهید، برای شما اهمیت قائل هستیم و از شما در برابر خودتان محافظت می کنیم، زیرا شما به اندازه کافی باهوش نیستید. برای آنها، هول دادن فقرا به سمت فداکاری آنها را راحت تر به رسیدن اهدافشان کمک می کند! این موضوع، یک استعمار جدید است!
جهان ثروتمند، از این موهبت برخوردار است که می تواند بدون نگرانی بر تغییرات آب و هوایی تمرکز کند، زیرا نیازهای اساسی آنها برآورده شده است
۶. واقعیت این است که جهان ثروتمند، از این موهبت برخوردار است که می تواند بدون نگرانی بر تغییرات آب و هوایی تمرکز کند، زیرا نیازهای اساسی آنها برآورده شده است. مقوله تغییرات اقلیمی در برخی از نقاط جهان به مانند یک دین جدید است. از نگاه آنها انسانهای خوب بر تغییرات آب و هوا تمرکز می کنند؛ در حالی که هزینه های آن برایشان مهم نیست.
۷. در مقابل، جهان فقیرتر باید بر نگرانی های فوری تری همچون غذا، سلامتی و غیره تمرکز کند. آنها البته به موضوع شرایط اقلیمی هم اهمیت می دهند، اما کاملاً منطقی و قابل درک است که این مسئله تنها یکی از بسیار نگرانی های آنها باشد.
۸. این تنش هرگز از بین نمی رود و تظاهر به اینکه از بین خواهد رفت، نیز چیزی را حل نمی کند. بسیاری از کشورهای کم درآمد به اهداف اقلیمی تن در می دهند و به عضویت عهدنامه های بین المللی در این خصوص در می آیند و حتی رهبرانشان در نشست های بین المللی در باب اهمیت این موضوع سخنرانی می کنند، اما در واقع تنها زمانی روی دستیابی به آن اهداف تمرکز می کنند و دست به عمل می زنند که آن گزینه ها نسبتاً ارزان و اقتصادی باشند. هنگامی که جهان ثروتمند به اهداف صفر خالص که امروز اعلام کرده اند نرسند، شوکه، شگفت زده و ناامید خواهد شد. اما من شوکه نخواهم شد و هر کس اگر واقع بینانه به این موضوع نگاه کند، نباید شوکه شود.
۹- روستاها، شهرک ها، شهرها و کشورها به درستی امر رسیدگی به موضوع تغییرات آب و هوایی را بطوری متفاوت اولویت بندی می کنند. اما تغییرات آب و هوایی مسلماً یک مشکل جهانی بدون مرز است.
۱۰- پس راه حل چیست؟ جهان ثروتمند می تواند برای دنیای فقیرتر به منظور انجام کارهایی مانند تعطیل کردن نیروگاه های زغال سنگی هزینه کند. در این مورد صحبت شده است، اما جهان ثروتمند نمی خواهد هزینه ای پرداخت کند!!!
۱۱. معرفی مالیات جهانی کربن در تئوری می تواند پاسخی برای این موضوع باشد؛ به ویژه اگر درآمد حاصله از این مالیات ها از کشورهای ثروتمند به کشورهای فقیرتر منتقل شود تا اثرات این هزینه ها بر زندگی آنها را کاهش دهد. اما در واقعیت، این یک کابوس سیاسی است که سیاستمداران یک کشور بر سر امر مالیات داخلی خودشان به توافق برسند، چه برسد به اینکه همه کشورهای جهان بخواهند بر سر امر مالیات به توافق برسند!
۱۲. جهان ثروتمند می تواند برای تشویق سرمایه گذاری در فن آوری های جدید هزینه کند، که در نهایت می تواند هزینه های انرژی های پاک را برای کشورهای فقیرتر کاهش دهد. این مسئله یک راه حل خوشایند سیاسی است که در حال وقوع نیز هست. اما، جهان ثروتمند باید اطمینان حاصل کند که فناوری های جدید با هزینه کم یا صفر به کشورهای کم درآمد منتقل می شود. در حال حاضر، برنامه هایی مانند قانون کاهش تورم ایالات متحده بیشتر شبیه سازوکاری برای رشد صنایع داخلی هستند تا طرحی در راستای مبارزه با تغییرات آب و هوایی جهانی.
گذار انرژی مهم است، اما بسیار عادلانه است که جهان ثروتمند هزینه آن را بپردازد
۱۳. صحبت اصلی من این است که گذار انرژی مهم است، اما این بسیار عادلانه است که جهان ثروتمند هزینه آن را بپردازد. آنها با استفاده از منابع هیدروکربوری در طی دهه ها و چه بسا قرن ها، زمانی که هیچ کس نمی دانست گرمایش جهانی چیست، ثروتمند شدند. آنها نمی توانند انتظار داشته باشند که کشورهای فقیر برای نجات جهان در فقر انرژی باقی بمانند.
۱۴. در نهایت، باید حقیقتی را که بیشتر افراد می‌دانند، اما بسیاری نمی‌خواهند به آن اقرار کنند را پذیرفت. کسانی که در فقر انرژی زندگی می کنند باید از تمام منابع انرژی چه هیدروکربوری و چه انرژی های نو و تجدیدپذیر و احتمالا برای مدت طولانی استفاده کنند. جهان گرم تر خواهد شد، با تمام چالش هایی که این امر به همراه دارد، و جهان باید تلاش خود را بر روی تطبیق با آن متمرکز کند. کمی ترسناک است، اما از نظر ما این تنها راه عادلانه و اخلاقی برخورد با این موضوع است.
۱۵. بسیاری ممکن است مخالف این صحبت من باشند و ترجیح دهند وانمود کنند که اهداف دست نیافتنی قابل دستیابی هستند. این مسئله ممکن است باعث شود که آنها احساس خوبی نسبت به خودشان داشته باشند و به آنها کمک کند شب ها راحت بخوابند، اما ارتباطی با واقعیت ندارد. بیایید واقعیتها را ببینیم و بپذیریم، و تلاش های خود را در راستای اهدافی واقعی تغییر دهیم و هم به مردم و کشورهای فقیر و هم به جهان کمک کنیم.
*دکتر فریدون فشارکی بنیانگذار و رئیس شرکت FGE، از پیشگامان تحلیل بازار نفت و گاز و مطالعات بازارهای انرژی آسیا، اقیانوسیه و خاورمیانه از اوایل دهه ۱۹۸۰ شناخته می‌شود. وی که عضو هیئت مدیره شرکت بورس دوبی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بورس‌های جهان است، بازار نفت در دهه های اخیر و سنجش جایگاه نفت ایران در جهان را مورد ارزیابی قرار داده است. همچنین وی در سال ۱۹۹۵، به‌عنوان عضو ارشد انجمن اقتصاد انرژی ایالات متحده انتخاب شد و در سال ۲۰۰۲، به عنوان همکار ارشد مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی در واشنگتن دی‌سی منصوب گردید. فشارکی در سال ۲۰۱۲ جایزه IAEE را دریافت کرد. «زکی یمانی» وزیر اسبق نفت عربستان و «دانیل یارگین»، تئوریسین بین‌المللی نفت، در فهرست برندگان جوایز موسسه IAEE قرار داشته اند.
نظر شما